08.08.2012 İdari Para Cezaları Üst Kurul Geliri Değildir
Hürriyet Gazetesi Yazarı Mehmet Y. Yılmaz’ın 1 Ağustos 2012 tarihli yazısında yer alan, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunun 32. Maddesi kapsamında verilen idari para cezalarının “RTÜK gelirlerini şişirmek için bulunmuş yeni bir yöntem” olduğu iddiasıyla ilgili olarak, aşağıdaki hususların açıklanmasına ihtiyaç duyulmuştur.
Bilindiği üzere ülkemizde radyo ve televizyon yayıncılığı alanını düzenleme ve denetleme yetkisi Anayasanın 133. Maddesi ve 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunla Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna verilmiştir. Anılan Yasada radyo ve televizyon kuruluşlarının yayınlarında uymaları gereken esaslar belirlenmiştir. Söz konusu esasları ihlal eden kuruluşlar hakkında uygulanacak müeyyideler de yine aynı Yasayla hüküm altına alınmıştır. İdari para cezaları da bu müeyyidelerden biridir. İdari para cezalarının miktarları yasanın ilgili maddesi gereğince yayın kuruluşlarının reklam gelirlerine göre belirlenmektedir. İdari para cezası Üst Kurulca yeni başvurulan bir yöntem değildir. Mülga 3984 Sayılı Kanunda yer alan müeyyide biçimlerinden biri de idari para cezasıdır.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, 6112 Sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 3 Mart 2011 tarihinden itibaren geçen bir yıllık dönemde toplam 1097 müeyyide kararı almıştır. Bu kararların müeyyide türüne göre dağılımı incelendiğinde, 809’unun uyarı, 7’sinin program durdurma ve 281’inin idari para cezası olduğu görülmektedir. İdari para cezalarının toplam tutarı 12 milyon 233 bin TL’ dir. Bu rakamın 777 bin TL’ lik bölümünü 4207 Sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun kapsamında verilen cezalar oluşturmaktadır. Müeyyide kararlarının yüzde 73,5’inin konusu yayın ilkesi ihlalleri değil, reklam ihlalleridir. Reklam ihlallerinde ise ağırlıklı olarak, ilaç olmayan ürünlerin tedavi edici özelliğe sahipmiş gibi tanıtılması (yanıltıcı reklam), gizli reklam yapılması ve reklam yerleştirme sürelerinin ihlali söz konusudur. Ayrıca müeyyide kararları yazıda iddia edildiği gibi şikâyetlere dayanarak alınmamıştır. Üst Kurul, resen yayınları izlemekte ve denetlemektedir. Şikâyetler ise yayın kuruluşlarının özdenetim çerçevesinde politikalarını belirlemede değerlendirebilecekleri bir veri niteliğindedir ve bu da ihtiyaridir.
6112 Sayılı Yasanın “Malî kaynaklar ve bütçe” başlıklı 41. maddesine göre,Üst Kurulun gelirlerini yayın kuruluşlarından alınan lisans ücretleri, televizyon kanal, multipleks kapasite ve radyo frekans yıllık kullanım ücretleri, yayın iletim yetkilendirme ücretleri, yayın kuruluşlarının reklam gelirlerinden ayrılan yüzde 3 paylar oluşturmaktadır. İdari para cezası olarak tahsil edilen miktarlar ise, tahsil edildiği ayı takip eden ayın 7’sine kadar Üst Kurula herhangi bir pay verilmeksizin Maliye Bakanlığına aktarılır. Dolayısıyla idari para cezaları Üst Kurulun gelir kalemleri içinde yer almamaktadır. Esasen idari para cezaları Üst Kurula gelir temin etmeyi değil, yayın kuruluşlarını yayın ihlalleri yapmaktan caydırmayı hedeflemektedir. Bu nedenle söz konusu köşe yazısında bilgi eksikliği nedeniyle yapılan yorum gerçeği yansıtmamaktadır.
İlgililerin dikkatine sunulur.
Basın Bildirisi
Tarih:08.08.2012
Sayı:B.02.6.RTÜ.0.63.621.02/285/7703