17.03.2011 Medya Hizmet Sağlayıcılarına Önemli Hatırlatma
Medya hizmet sağlayıcılarının kamusal sorumluluk anlayışı içinde uymaları gereken yayın hizmetleri ilkeleri, 03/03/2011 tarihli ve 27863 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunda belirlenmiştir. 6112 Sayılı Kanun, mülga 3984 Sayılı Kanundan farklı olarak birtakım yeni düzenlemeler getirmiştir. Ancak geçiş döneminde, bazı yayınlarda, bilgi eksikliğinden kaynaklandığı düşünülen sorunlu konuların olduğu tespit edilmiştir. Müeyyide sisteminde de değişikliğe gidildiğinden, istenmeyen durumlarla karşılaşmamaları için, medya hizmet sağlayıcılarına öncelikle ve ivedi olarak hatırlatma yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.
6112 Sayılı Kanununun yürürlüğe girmesinin ardından yapılan ilk tespitler, yayın ihlallerinin daha çok, bazı yayın hizmet ilkeleri, ticari iletişim, tele alışveriş, ürün yerleştirme ve program desteklemesi ile ilgili hükümler üzerinde yoğunlaştığını göstermiştir. Söz konusu kanun hükümleri aşağıdaki bölüm başlıkları altında sıralanmıştır.
Yayın hizmetlerinde uyulması gereken ilkeler:
1. Haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez. (Md. 8/1 [ı] )
2. Yayın hizmetleri kişileri fal veya batıl inançlar yoluyla istismar edemez. (Md. 8/1 [r] )
Ticari iletişimde uyulması genel esaslar:
1. Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek, (Md. 9 [6/c] )
2. Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya veya kiralamaya doğrudan yönlendirmemek; çocukları reklamı yapılmakta olan ürün veya hizmetleri satın almak için ebeveynlerini veya başkalarını ikna etmeye doğrudan teşvik etmemek; çocukların ebeveynlerine, öğretmenlerine veya diğer kişilere duyduğu güveni istismar etmemek veya sebepsiz olarak çocukları tehlikeli durumlarda göstermemek, (Md. 9 [6/ç] )
3. Kadınların istismarına yönelik olmamak, (Md. 9 [6/d] )
4. Sağlık, çevre ve güvenliğe zarar verecek davranışa teşvik etmemek, (Md. 9 [6/e] )
5. Genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıda ve maddeler içeren yiyecek ve içeceklerin ticarî iletişimine, çocuk programlarıyla birlikte veya bu programların içinde yer verilemez. (Md. 9 [7] )
6. Ticarî iletişim yayınlarının ses seviyesi diğer yayın bölümleri ile aynı seviyede olmak zorundadır. (Md. 9 [8] )
Televizyon ve radyo yayın hizmetlerinde reklam ve tele-alışveriş:
1. Tele-alışveriş yayınları hariç her türlü reklam yayınlarının oranı, bir saat başından bir sonraki saat başına kadarki yayın içinde yüzde yirmiyi aşamaz. (Md. 10 [2] )
2. Program tanıtımlarının oranı, bir saat başından bir sonraki saat başına kadarki yayın içinde yüzde beşi aşamaz. (Md. 10 [3] )
3. Kesintisiz en az on beş dakika süreyle tele-alışveriş yayını yapılabilir. (Md. 10 [4] )
4. Sinema ve televizyon için yapılmış filmler ile haber bültenleri ve çocuk programları, planlanan yayın süreleri otuz dakikadan fazla olması hâlinde, her otuz dakikalık yayın süresi için bir kez olmak üzere reklam ve tele-alışverişle kesilebilir. (Md. 10 [7] )
Belirli ürünlerin ticarî iletişimi:
1. Reçeteye tabi olmayan ilaçlar ve tedavilerin reklamları dürüstlük ilkesi çerçevesinde, gerçeği yansıtan ve doğrulanması mümkün unsurlardan oluşacak şekilde hazırlanır. (Md. 11 [3] )
2. İlaçlar ve tıbbi tedaviler için tele-alışverişe izin verilemez. (Md. 11 [4] )
Ürün yerleştirme:
Ürün yerleştirme yeni bir kavram olup, yayın kuruluşlarının herhangi bir mağduriyete uğramamaları açısından, konunun ayrıntıları yönetmelikle düzenleninceye kadar özenli olmaları önem taşımaktadır.
İlgililerin dikkatine sunulur.
Basın Bildirisi
Tarih:17 Mart 2011
Sayı:A.01.1.RTÜ.0.01.00-621.02/013/2275