İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 04.01.2018 tarih ve 12 sayılı yazısına konu MEGA MÜZİK logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 01.01.2018 tarihinde saat 09:01’de yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 01.01.2018 tarihinde saat 09:01’de yayınladığı "Meşhur Pekin Kremi" isimli ürünün tanıtım ve satışının yapıldığı ticari iletişim yayınında, sunucu tarafından; “Evet sevgili izleyicilerimiz. Şimdi ekranınızın başından sakın ayrılmayın. Bel fıtığıyla, boyun fıtığıyla, bel ağrısıyla, diz ağrısıyla, boyun ağrısıyla çekmiş olduğunuz sıkıntılarınız varsa bir daha ömür boyu bu ağrılarla karşılaşmak istemiyor iseniz şayet bizi çok iyi dinleyin. Bir de stüdyomuzda bel ağrısı, diz ağrısı, boyun ağrısı, bel fıtığı olan varsa, buna bugüne kadar mağdursa, çözümünü bulamadıysa...-Vallahi en fazla on beş, yirmi dakika -Kardeşim bir yerde bir ağrınız, sızınız varsa, ağrı sızı da eklem romatizması ise, bel ağrısı ise, boyun ağrısı ise, eklem rahatsızlıklarınız var ise, sünizit ve migreniniz varsa bunun haricinde de nedir yapacağınız olay; bir de ayak kokunuz varsa ..Ürünün kampanyasını samimi olarak bitiriyoruz. - Siz bu arada telefonu bir defa çaldıracaksınız, iki defa çaldırdığınız zaman sistem sizi engelliyor. Ama bir saat, iki saat içerisinde mutlaka ki size dönüş yapacağız. Bel fıtığı ile, boyun fıtığı ile, bel ağrısı ile, diz ağrısı ile, boyun ağrısı ile ayaklarımız botların içerisinde kaldığından dolayı, mantar oluyor, ayak parmak araları kaşınıyor, aşırı şekilde kokuyor, cenazeye gidemiyorsunuz, Mevlude gidemiyorsunuz, bir yere misafirliğe gidemiyorsunuz ayak kokuyor kardeşim. 48 saat içerisinde buna netice koyuyorsunuz. Ablamın bel ağrısı kaç senedir vardı?-...10 sene çektim, bu kremi kullanalı belim geçti. - Ben 20 seneden beri...omzumda lif kopması oldu. Defalarca omzumdan, mafsaldan iğne yaptılar, emarlar çekildi, ilaçlar kullandım dolayısıyla bugüne kadar 13 seneyi geçti, doğru dürüst bir şifa bulamadım. Tesadüf eseri İsmail Beyle tanıştık...O ilaçtan verdi, kremden uyguladık. Bir şifa gördüm, bu sol kolum gördüğünüz gibi kaldırıp masaya koyamıyordum, kaşığı tutamıyordum, kahvemi tutamıyordum. 3 defa kremi sürdüm, çok şükür şimdi mikrofonu sağlıklı bir şekilde tutuyorum yorulmuyorum. Ağrı, sancı kalmadı....10 senedir ben yürüyemiyordum. Allah razı olsun çok faydasını gördüm..."-Stoklar bitti. Bel ağrısı, diz ağrısı, boyun ağrısı, bel fıtığı ile ilgili rahatsızlıklarınız varsa, sadece otuz gramlık bir ürün - Kaslarda, romatizmal durumlarda, efendime söyleyeyim eklem ağrılarında, bel fıtığında, boyun fıtığında, sinüzit ve migreni olan sevgili izleyicilerimiz de de birisi varsa, maksimum beş saniye vallahi de billahi de altı saniye değil varsa kullanın. Beş saniye diyorum bakın. Beş gün, beş dakika demiyorum. İki dakika, bir dakika demiyorum. Beş saniye içerisinde neler olduğunu burada görüyorsunuz. .. Bu mantar, egzama ile ilgili çektiğiniz rahatsızlıklarınız varsa, vallahi bir haftada bitiriyor mantarı, egzamayı. Bazı ..Yani bunu alıp normal olarak sürmüş olduğunuz zaman, içerisinde böyle herhangi bir aksi yanı da yoktur. Çünkü tamamen doğal bir ürünlerde...Şimdi sevgili izleyicilerimiz, kampanyayı da bitiriyorum. Allah hepinizin hastasına şifa versin.", "1 Alana 1 Hediye Kargo Dahil Meşhur Pekin Kremi 59TL sipariş için "0216 277 74 74" şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle ürünün eklem romatizması, bel ağrısı, bel fıtığı, boyun ağrısı, boyun fıtığı, sünizit, migren, mantar, egzama, ayak kokusu gibi rahatsızlıklara iyi geldiği ve sürüldüğünde kısa sürede şifa buldukları vurgulanarak, bu tür sorunlara çözüm olarak sunulduğu ve ürünün sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.
Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer yandan, 26 Ağustos 2011 tarih ve 28037 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında "Beşerî tıbbi ürünlerin internet dâhil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz." hükmü,
Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlere ilişkin, 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 3.fıkrasında ise "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz..." hükmü yer almaktadır.
Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin sağlık beyânı olarak kabul edildiği, endikasyon belirtilen ürünler için Sağlık Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesinin gerekmekte olduğu, Bakanlıktan ruhsatlı/izinli ürünlerin de "1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 1. maddesinde yer alan "Tabip reçetesi ile verilmesi meşrut olanlar ancak reçete mukabilinde ve diğerleri reçetesiz olarak, münhasıran eczanelerle ecza ticarethanelerinde kanunu mahsusuna tevfikan satılır." açık hükmü kapsamında münhasıran eczane ve ecza ticarethanelerinde satılmasının zorunlu olduğu ve diğer yandan söz konusu ürünlerin 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun'un 43. maddesindeki "Zehirli veya kimyevi maddelerle tıbbi ecza ve müstahzarların müsaadesiz satılması yasaktır. Bunları müsaadesiz satan veya satmak üzere dükkânında bulunduranlar Türk Ceza Kanunu'nun 193 üncü maddesine göre cezalandırılır." hükmü gereğince televizyon, radyo aracılığı ile sağlık beyanı belirtilerek ürün satışı ve pazarlanmasının uygun olmadığı” ifade edilmiştir.
Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün eklem romatizması, bel ağrısı, bel fıtığı, boyun ağrısı, boyun fıtığı, sünizit, migren, mantar, egzama, ayak kokusu gibi rahatsızlıklara iyi geldiği ve sürüldüğünde kısa sürede şifa buldukları vurgulanarak bu tür rahatsızlıklara çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtımının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği ve toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.
Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihale konu yayında, söz konusu ürünün sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Kuruluş hakkında evvelce Üst Kurul’un 31.05.2017 tarih ve 2017/22 sayılı toplantısında alınan 21 No’lu karar ile, 14.05.2017 tarihli yayını nedeniyle 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının ihlali nedeniyle idari para cezası ile 5 kez program durdurma müeyyidesinin uygulandığı Üst Kurul Kayıtlarından anlaşılmış olmakla; anılan yayın ile 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının bir yıl içinde tekraren ihlali nedeniyle; Kanun 32’inci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca anılan yayın kuruluşu hakkında ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat ve kuruluşa ait müeyyide sicili göz önünde bulundurularak, 10 gün süre ile yayınının durdurulmasına karar verilmesi takdir edilmiştir.
Bu itibarla;
1) CEYHAN YAYINCILIK A.Ş. unvanlı ve “MEGA MÜZİK” logolu kuruluşun 01.01.2018 tarihli yayında "Meşhur Pekin Kremi" isimli ürünün sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayına yer vermek suretiyle, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının tekraren ihlali nedeniyle; 6112 sayılı Kanun’un 32’inci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan "8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir." hükmü uyarınca, yayının ON (10) GÜN SÜREYLE DURDURULMASINA,
a) Geçici yayın durdurma kararının uygulanmasında; Medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, Üst Kurul Kararının tebliğini müteakip saat 00:00’dan başlayarak logosunun yer aldığı ekranda; “Yayınımız, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından 01.01.2018 tarihli yayında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında belirlenen ‘Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez...’ ilkesinin tekraren ihlali gerekçesiyle 10 gün süre ile durdurulmuştur.” metnine yayın durdurma süresince okunur şekilde yer vermesine,
b) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan "8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin …. ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir.… Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükümleri uyarınca yayın lisans iptaline karar verileceği,
c) Ayrıca yayınlarına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun'un 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “… yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına … rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.