İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 28.08.2018 tarih ve 547 sayılı yazısına konu BAHARTÜRK logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 14.08.2018 tarihinde saat 12:40’da yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 14.08.2018 tarihinde saat 12:40:25’te yayınladığı “limon, maydanoz ve sarımsak özlü Ultra Panax” isimli ürünün tanıtım ve satışının yapıldığı ticari iletişim yayınında, “… bir çok bitki ve sağlıklı yaşam uzmanı hocalarının önerdiği, "muhakkak kullanın" dediği limon, maydanoz ve sarımsak özlü Ultra Panax efendim zaten Panax'ın kalp ve damara iyi geldiğini herkes biliyor. Yıllardır da binlerce insan tarafından kullanılan bir ürün, bu konuda kendini ispatlamış bir üründür... İfadelerine yer verildiği, Prof. İbrahim Saraçoğlu'nun çeşitli televizyon programlarından alındığı ve sanki özellikle bu ürüne atfen söylediği izlenimi verilen konuşmasının reklam içerisine yerleştirilerek “Parmak uçlarında batma var ise, kolda uyuşma, özellikle sol kolda veya sağ kolda uyuşma var ise şimdi diyelim ki size bir anjiyo yapıldı ve kalp damarlarında daralma var, işte bir kısmı %60 daralmış, bir kısmı %40. Doktor belki şunu söylemiştir size, yani ilerde birkaç yıl sonra size stend takabiliriz veya bypass yapabiliriz filan diye...- İşte bakın bu insanlara benim önerim, çabuk yorulan bu gruptaki insanlara Allah’ın mucizesidir bu önereceğim kür.” sözlerine yer verildiği,"...Kalp hastaları, damar hastaları, şeker hastaları, karaciğer yağlanmaları olanlar, fazla kiloları olanlar, sivilce ve akne yaraları olanlar, cilt hastaları, idrarını tutamayanlar, metabolizması çalışmayanlar, nefes darlığı olanlar, bu mucize kür sağlığınıza kavuşturacak ve 12 adet ürün kapınıza kadar gelecek. Çok kısa süreliğine bu kampanyayı hocalarımızın da isteği üzerine yapıyoruz." "Damar tıkanıklığından halsizlik yapıyordu. Nefes alırken alıp veremiyordum. Zorlanıyordum, merdiven çıkamıyordum. Ağrım, sızım, yüksek tansiyonum, hiçbir şeyim kalmadı. Anadan doğma gibiyim şu anda. Şifalı bitkilerden herkes yararlansın.” "Kendimi böyle bir şey gibi, tepelere falan roket gibi gidiyorum artık... roket gibi gidiyorum. Bir delikanlı peşimden gelemiyor.", "PANAX, kalp damar hastalıklarının ortadan kalkmasına, damarlarınızda oluşabilecek bütün sorunları ortadan kaldırmaya, organlarınızın düzenli çalışmasına yardımcı bir üründür." "...Kas gücünü, vücut dayanıklılığını ve fiziksel performansı arttırmak, kolesterol ve kan şekeri seviyesini dengelemek, erkek ve kadınlardaki cinsel sorunların giderilmesine yardımcı olmak, kısaca her yaşta genç kalabilmek için size PANAX'ı sunuyoruz." "... Maydanoz-limon ve sarımsak özlü yeni Ultra Panax'ın faydaları saymakla bitmiyor. Tansiyon sorunu olanlardan metabolizması çalışmayanlara kadar , kalp hastaları, damar hastaları, şeker hastaları, cinsel fonksiyon bozuklukları olan hastalar ve evet kalp ve damar yollarınız açıldığı için ULTRA PANAX ile cinsel fonksiyonlarınız da ultra etkilenecek. Bu arada evet değerli izleyiciler sizlere ulaştırmış olduğumuz toplam 12 kutudan sonra .... inşallah sağlığınıza kavuşacaksınız....".".... Şu maydanoz, limon ve sarımsak kürü var ya, inanın bu yani benim bir numaralı kürlerimden bir tanesidir. Yani karaciğer, cildinizin aynası karaciğerinizdir, eğer renginizde bir koyulaşma oluyorsa, sivilceleriniz artıyorsa bilin ki karaciğerinizde toksin birikiyor, zehir birikiyor demektir. N'apıcaksınız? Işıl ışıl bir cilde sahip olmak istiyorsanız, parlak bir cilde sahip olmak istiyorsanız, cildinizin genç görünmesini istiyorsanız çok basit, üç tane malzemesi var: limon, sarımsak, maydanoz. Bunu kullanacaksınız…" "İbrahim Saraçoğlu, Ahmet Maranki ve Canan Karatay ve bir çok bitki ve sağlıklı yaşam uzmanlarının önerdiği ve muhakkak kullanın dediği limon, maydanoz ve sarımsak özlü Ultra Panax. Bu Allah'ın mucizevi bitkilerinden olan özel formülleriyle soğuk sıkım tekniğiyle hazırlanan bu kür, size sağlık, dinçlik ve mutlu bir yaşam verecek. Kullandığınız kimyasal ilaçları da elinizin tersiyle şöyle bir kenara itin ..." ifadeleri ile alt sesten (12:50:50) "Canan Karatay hocamız da maydanoz, limon ve sarımsak özlü Ultra Panax'ı kullanın diyor ve Ultra Panax'ı sizlere öneriyor" (12:50:59) ifadelerinden sonra bir başka televizyon programında konuşan Canan Karatay'ın görüntülerine yer verildiği, Panax kullanan kişilerle yapılan kısa röportajlarda kullanıcıların memnuniyetlerini dile getirirken ekranın altına "Limon Maydanoz ve Sarımsak Özlü Ultra Panax 0216 224 28 28" ifadesi, ekranın sol altında Panax adlı ürünün resmi ve ekranın sağ alt bölümünde ise "12 Kutu 49 TL + Kargo" ifadelerine yer verilerek söz konusu sağlık sorunlarına çözüm olarak sunularak, sağlık beyanıyla satışı ve pazarlamasına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.
Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer yandan, 26 Ağustos 2011 tarih ve 28037 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında "Beşerî tıbbi ürünlerin internet dâhil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz." hükmü,
Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlere ilişkin, 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 3.fıkrasında ise "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz..." hükmü yer almaktadır.
Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten, ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin sağlık beyânı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritm bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroid, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı belirtilmektedir.
Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, “limon-maydanoz ve sarımsak özlü Ultra Panax” isimli ürünün kalp-damar hastalıklarına, kolesterol hastalıklarına, yüksek tansiyon ve şeker hastalıklarına, halsizliğe, yorgunluğa, kol ağrılarına, böbrek yetmezliğine, kilo problemlerine iyi geldiği ve cinsel performansı arttırdığı vurgulanarak birçok rahatsızlığa çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtım, satış ve pazarlamasının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.
Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihale konu yayında, “limon-maydanoz ve sarımsak özlü Ultra Panax” isimli ürünün sağlık beyanı ile tanıtım, satışı ve pazarlamasının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan; "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına...yer verilemez.. " hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Kuruluş hakkında evvelce Üst Kurul’un 05.07.2018 tarih ve 2018/27 sayılı toplantısında alınan 43 No’lu karar ile kuruluş hakkında 27.06.2018 tarihli yayını nedeniyle 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının ihlali nedeniyle idari para cezası ile 5 kez program yayının durdurulmasına karar verildiği, anılan kararın kuruluşça 24.07.2018 tarihinde tebellüğ edildiği Üst Kurul Kayıtlarından anlaşılmış olmakla; kuruluşun 14.08.2018 tarihinde saat 12:40’ta yayınladığı ticari iletişim yayını ile, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde tekraren ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca anılan yayın kuruluşu hakkında ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat ve kuruluşa ait müeyyide sicili göz önünde bulundurularak, 10 gün süre ile yayınının durdurulmasına karar verilmesi takdir edilmiştir.
Bu itibarla;
BAHAROĞLU YAYINCILIK TANITIM HİZMETLERİ A.Ş. unvanlı ve “BAHARTÜRK” logolu kuruluşun; 14.08.2018 tarihinde saat 12:40’da yayınladığı “Ultra Panax” isimli ürünün sağlık beyanıyla tanıtım, satışı ve pazarlamasına yönelik yayına yer vermek suretiyle, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının bir yıl içinde tekraren ihlali nedeniyle; 6112 sayılı Kanun’un 32’nci maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan "8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir." hükmü uyarınca, yayının ON (10) GÜN SÜREYLE DURDURULMASINA,
a) Geçici yayın durdurma kararının uygulanmasında; medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, Üst Kurul Kararının tebliğini müteakip saat 00:00’dan başlayarak logosunun yer aldığı ekranda; “Yayınımız, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından 14.08.2018 tarihinde saat 12:40da yayınlanan ticari iletişim yayınında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında belirlenen ‘Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına...yer verilemez...’ ilkesinin tekraren ihlali gerekçesiyle 10 gün süre ile durdurulmuştur.” metnine yayın durdurma süresince okunur şekilde yer vermesine,
b) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan "8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin …. ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir.… Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca yayın lisansının iptaline karar verileceği,
c) Ayrıca yayınlarına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun'un 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “… yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına … rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği, hususlarının kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.