İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 24.12.2018 tarih ve 1073 sayılı yazısına konu KANAL 42 logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 23, 26, 30.11.2018, 03.12.2018 tarihlerinde saat 18:45’de yayınladığı "Asfora Kapınızda" isimli program yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, KANAL 42 logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 23, 26, 30.11.2018, 03.12.2018 tarihlerinde saat 18:45’de yayınladığı şikayete konu dört bölümünde aynı yayın formatının sürdürüldüğü, bu nedenle yayın şikayetleri birleştirilerek örnek alınan 23.11.2018 tarihinde saat 18:45’de yayınlanan "Asfora Kapınızda" adlı programın sunucusu ile ev halkı arasında geçen diyaloglarda; "Biz Asfora marketlerden geliyoruz..Asfora Marketleri biliyoruz. Alış veriş yapıyor musunuz?.. En son ne zaman gittik Asfora Marketlere?..Asfora'dan çıktınız. Alış verişlerinizi yaptınız. Kasiyerler size fişi taktim etti o fişi mümkün mertebe ceplerinizde taşıyın. O fişler size kesinlikle kazandıracak. Dursun şöyle evinizin bir köşesinde..Gelelim 2'inci sorumuza Asfora marketlerinden madem alış veriş yapıyorsunuz. Asfora'nın fanatiklerindeniz. Peki Asfora ürünleri kullanıyor muyuz?..Eyvallah. Yağ, peynir, yoğurt. Yani ne gerekiyorsa alıyoruz. İlla ki gerekenleri alıyoruz....Yağından, peynirinden sütünden çok memnun.. Peki o zaman şöyle yapalım mı? Ürünlerden bir kısmını evde varsa tenekedir, ambalajdır, kovadır. Gösterebilir misiniz bize? Ev sahibi üzerinde Asfora Yoğurt yazan plastik kovayı getirerek sunucuya göstermiştir. .Gerçektende sofranızın vazgeçilmezi. Asfora yoğurtlarının tadını bilenler bilir tabii ki.. İstagram kullanıyorsan o da olur. Ablacığım söyle sana zahmet arama butonuna şöyle ' Asfora Marketler Zinciri' yaz.. tıklamasını da biz yapalım. Evet efendim geldi. Asfora Marketler. Biraz zor açacak gibi ama şöyle bakalım... (sunucu beğen seçeneğini tıklayarak telefonun ekranını kameraya yaklaştırarak kameramana hitaben' 'Gördün mü İlhanım? Sen gördüysen herkes görmüştür. )Efendim bu sosyal medya üzerindeki..Asfora Marketlerin beğenisi de hemen bir 25 TL'lık bir alış veriş çeki daha kazandırdı...Her şey yolunda ..Asfora'nın sloganını biliyor muyuz? en size kopya veririm. Ben sizin Yanınızdayım...Hep birlikte ' Bu şehrin Asfora Marketi var.' Evdeki hesap Asfora'ya uyar..Hey maşallah. Böyle bir şey yok kardeşim. Evdeki hesap Asfora'ya uyar dediler. Asfora'nın fanatiklerindeniz dediler. Bu güne kadar hep gidiyorduk Asfora'ya dediler bu günde onlar bizim ayağımıza kadar geldiler ve bize toplamda 100 TL'lik alış veriş çeki verdiler dediler." şekilde ifadelerle, Asfora Market ve ürünlerinin tanıtım ve pazarlamasına ilişkin olduğu, bu firmaya ait reklam içerikli logo, slogan ve reklam müziğinin de program içerisinde kullanıldığı görülmüştür.
İhlale konu programın başında saat 18.46.15'de, "Bu Programda Ürün Yerleştirme Bulunmaktadır" duyurusu ile söz konusu programda ürün yerleştirme uygulamasına yer verildiği, Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 14’üncü Maddesi'nin ikinci fıkrasında, "Ürün yerleştirme ile ilgili bilgilendirmede, ürün yerleştirme uygulaması yapılacak programın başında, sonunda .. yapılır" ifadesine rağmen programın sadece başında ürün yerleştirme bilgilendirilmesine yer verildiği;
-3'üncü fıkrasında, "Genel olarak ürün yerleştirme, programın bütünlüğünü bozmamalıdır. Ürün yerleştirmede; program içine yerleştirilen ürünlere aşırı vurgu yapılmasına izin verilemez. Program içerisine yerleştirilen ürün ve hizmetlerin tekrarlar halinde sunulması veya gösterilmesi; ürün ve hizmetin özelliklerinin övülmesi ya da benzeri diğer ürün ya da hizmetlere göre belli bir ürüne yönelik tercih belirlenmesi, ürünlere veya hizmetlere özel tanıtıcı atıflar yaparak ürün veya hizmetlerin kiralanmasının veya satın alınmasının doğrudan teşvik edilmesi.. yasaktır.." hükmüne rağmen, programın tamamında Asfora Marketler Zinciri'ne ve ürünlerine aşırı vurgu yapılarak o ticari kuruluştan alışveriş yapılması ve ürünlerinden satın alınmasının teşvik edildiği;
-4'üncü fıkrasında ifade edilen, "Ürün yerleştirme ile program içerisine yerleştirilen ürün, programın bir parçasıymış gibi doğal mecrasında kullanılmalıdır." hükmüne rağmen, bu programın "Asfora " firması için reklam amaçlı hazırlanmış özel bir program olduğu algısının yaratıldığı,
-7'inci fıkrasında ise "Ürün yerleştirmenin, medya hizmet sağlayıcının editoryal bağımsızlığını ve sorumluluğunu etkilemesine izin verilemez" hükmüne aykırı olduğu tespit edilmiştir.
Bu nedenle Asfora Marketler Zincirinin tanıtım ve reklamı için hazırlanıp sunulduğu anlaşılan mezkur yayında 6112 sayılı Kanun'un 13’üncü maddesinin üçüncü fıkrasının ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Bu itibarla;
6112 sayılı Kanun'un 13’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "Ürün yerleştirmenin, medya hizmet sağlayıcının editoryal bağımsızlığını ve sorumluluğunu etkilemesine izin verilmez. Ürün yerleştirmede, ürün veya hizmetlerin kiralanması veya satın alınması doğrudan teşvik edilemez ve ürüne aşırı vurgu yapılamaz. İzleyiciler, programın başında, sonunda ve reklam arası sonrasında program başladığında, ürün yerleştirmenin varlığı hakkında açıkça bilgilendirilir." hükmünün ihlali nedeniyle,
6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,
İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,
Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ekim 2018 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 80.346,81 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2018 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 17.065 (onyedibinaltmışbeş) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “(…) 8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. …” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.
