İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 01.08.2019 tarih ve 750 sayılı yazısına konu metro RTV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 30.07.2019 tarihinde saat 21:04’de yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 30.07.2019 tarihinde saat 21:04’de yayınladığı "Atom Karışımı" isimli ürünün ticari iletişim yayınında, "Efendim çok iyi bir şey yakaladık insanlara çok faydalı ve bu faydası olduğuna inandığımız bir şeyi kulaklarımızla en az yüz kere duyduk. Mesela örneğin benim gittiğim bir yer var sauna olarak orada geçen gün otururken tam içerde o sıcak anda biri dedi ki; Mahmut Bey teşekkür ederiz. Hayırdır dedim, dedi ki; vallahi bu atom karışımla ilgili bir şey söylemek istiyorum... Buyrun anlat dedim abim, dedi kardeşim benim hanım ağrılarından dolayı aylardır yatamıyordu. Ben dedi aldım onu doktorlara götürdüm. En son dedi bir yere götürdüm emar çektirmemizi istediler. 1750 tl verdik dedi işte şudur budur bilmem ne iki buçuk yani eski parayla iki buçuk milyar yeni parayla ikibin beşyüz tl para ödedik bir faydasını göremedik. Tesadüfen seni bir kanalda seyrettik ve tesadüfen dediği bizi bir kanalda seyrettiğim dediği kanal da bizim burdaki kanal. Burda seyredince baktık ki böyle bir şey dedim ki hele bir alak iki kutu almış hanımına başlamış yedirmeye. Hanımı beşinci altıncı gün sonra bu işten kurtulduğunu, rahatladığını söyleyen cümleler sarf etmeye başlamış ve o günden beri çok iyi diyi. Çok faydalı arkadaşlar almanızı tavsiye ederim. Yediden yetmişe nefesi kesilen, mide ile ilgili sorunu olan, damarlarla ilgili sorunu olan, tansiyonla ilgili sorunu olan, ağrılarla ilgili sorunu olan.- Mahmut Tuncer'in atom karışımı sadece kısa bir süreliğine iki alana iki bedava toplamda dört adet. Evet yanlış duymadınız! Tam dört adet atom karışımı sadece 99 tl bu fırsat kaçmaz. Hemen arayın tam dört adet atom karşımına sadece 99 tl'ye sahip olun.- İçerde ağlamamak için kendimi zor tuttum değerli kardeşlerim. Değerli arkadaşlarım adam dedi ki; ayaklarımı kesecekler. Hastanede kesme kararı verdiler dedi. Ben dedi korkumdan kestirmedim. Sizin bu projeyi duyunca bu atom karışımını duyunca dedim ki; ulan son kez bir şansımı deneyim ve ben bundan aldım dedi. Ben içeri telefon numarasını bıraktım. O arkadaşı bağlama şansımız var mı beyefendiyi ağabeyimizi veya küçükse küçüğümüzü.”, "Urfa Yöresel Atom Karışımı", "Orijinaline Sadece Ekrandaki Numaradan Sahip Olabilirsiniz", "Basur Ağrısına Urfa Yöresel Atom Karışımı!", "Kolesterol Hastalarına Urfa Yöresel Atom Karışımı!", "Bel - Boyun - Diz Ağrılarına Urfa Yöresel Atom Karışımı!", "Mide ve Sindirim Problemi Olanlar Ekran Başına!", "Kalp ve Damar Tıkanıklığı Olanlar Ekran Başına!", "Yüksek Tansiyon Şikayeti Olanlar Ekran Başına!", "Astım - Bronşit - Nefes Darlığı Şikayeti Olanlar Ekran Başına!", "Kışın Hastalıktan Şikayetçi Misiniz? Atom Karışımı Kullanmaya Başlayın!", "Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirin Enerjinizi Yükseltin!", "Akciğerlerinizi Zehirlerden Temizleyin", "Atom Karışımı Kullanım Alanları: astım, baş ağrısı, halsizlik, nezle, öksürük, bronşit, mide ülseri, kabızlık, horlama", "Dev Kampanya 2 Alana 2 Bedava”, “4 Adet 99 + Kargo", "Sipariş Hattı 0212 700 00 ..", "Tüm Avrupa Sipariş Hattı +49 619 678041.." şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, ürünün tansiyon, kalp, şeker, mide, basur, bel ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrısı, romatizma, kireçlenme, nefes darlığı, kolesterol, astım, bronşit, halsizlik, uyku bozuklukları, prostat, iltihap, öksürük, damar tıkanıklığı vb. çok sayıda rahatsızlığa iyi geldiği vurgulanarak, sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.

Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.

Diğer yandan, 03 Temmuz 2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında “Ürünlerin internet dahil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz…” hükmü,

Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlere ilişkin, 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 3.fıkrasında ise

"...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz..." hükmü yer almaktadır.

Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadeler sağlık beyanı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritim bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroid, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, bunun yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı” belirtilmektedir.

Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün tansiyon, kalp, şeker, mide, basur, bel ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrısı, romatizma, kireçlenme, nefes darlığı, kolesterol, astım, bronşit, halsizlik, uyku bozuklukları, prostat, iltihap, öksürük, damar tıkanıklığı vb. çok sayıda rahatsızlığa iyi geldiği vurgulanarak, birçok rahatsızlığa çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtımının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihale konu yayında, söz konusu ürünün sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan yayın kuruluşu hakkında;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, %5 oranında idari para cezası uygulanmasına ve idari tedbir olarak program yayınının takdiren beş (5) kez durdurulmasına, karar verilmiştir.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan; "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde ... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına ... yer verilemez ..." hükmünün ihlali nedeniyle;

6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan; “Bu Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (f), (g), (ğ), (h), (n), (ö), (s), (ş) ve (t) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine ve aynı maddenin dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde ikisinden beşine kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu programın yayınının beş keze kadar durdurulmasına, isteğe bağlı yayın hizmetlerinde ihlale konu programın katalogdan çıkarılmasına karar verilir. İhlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, bu fıkra hükümlerine göre idarî para cezası ile birlikte idarî tedbire karar verilebileceği gibi, sadece idarî para cezasına veya tedbire de karar verilebilir.” hükmü uyarınca, idari para cezası ve idari tedbir uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %5 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Haziran 2019 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 115.169,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2019 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 21.114 (yirmibirbinyüzondört) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu PROGRAM YAYINININ TAKDİREN 5 (BEŞ) KEZ DURDURULMASINA, bu idari tedbirin uygulanma zamanın kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

c) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan; “… Yükümlülük veya yasağa aykırılık dolayısıyla idarî tedbir olarak programın yayınının durdurulması kararının verilmesi halinde, yaptırım uygulanmasına sebebiyet veren fiilin işlenmesinden dolayı sorumluluğu olan programın yapımcısı veya varsa sunucusu, yayının durdurulduğu süre zarfında, aynı veya farklı medya hizmet sağlayıcı kuruluşta hiçbir ad altında başka bir program yapamaz veya sunamaz.” hükmü uyarınca, işlem yapılması hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

d) İdari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan programın yerine, Üst Kurulca gönderilen programların, programın başında; “Bu program, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 05.08.2019 tarih ve 2019/32 sayılı toplantısında alınan 10 No’lu kararı uyarınca, kuruluşumuzun 30.07.2019 tarihinde saat 21:04’de yayınladığı ticari iletişim yayınında, "Atom Karışımı" isimli ürünün sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayına yer vermek suretiyle, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan, ‘Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde ... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına ... yer verilemez ...’ hükmünün ihlali nedeniyle idari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan program yerine yayınlanmaktadır.” metninin anlaşılır şekilde okunarak DVD/CD’de yer aldığı şekliyle ticari iletişim yayını içermeksizin yayınlanmasına, ayrıca anılan metnin program yayını süresince ekranın altında akar yazı ile verilmesine,

e) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir. … Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.