Üst Kurul Başkan Vekili Esat ÇIPLAK’ın gündem dışı olarak;

İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 17.10.2019 tarih ve 1008 sayılı “SHOW TV” konulu yazısının görüşülüp karara bağlanmak üzere gündeme alınmasını öneriyorum."

Şeklindeki beyanına istinaden yapılan oylamada, konunun gündeme alınmasına oy birliği ile karar verilerek görüşmelere geçilmiştir.

İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 17.10.2019 tarih ve 1008 sayılı yazısına konu SHOW TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 16,23,30.09.2019 tarihinde saat 19:58’de yayınlanan “Çukur” adlı dizi film yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere; SHOW TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından 16,23,30.09.2019 tarihinde saat 19:58’de yayınlanan İstanbul’da Çukur olarak anılan bir mahallede yaşanan çete savaşlarının anlatıldığı, arka planda ise aile içi ilişkiler ve mahalle yaşamının konu edildiği “Çukur” adlı dizi filmin, 16.09.2019 tarihinde yayınlanan bölümünde; “Çukur'un başına ailenin torunu dizi film karakteri Akın Koçovalı’nın tek başına geçmek istediği, önündeki engelleri kaldırmak için babası, amcaları ve adamlarını kurduğu bir oyunla hapishaneye yolladığı, dışarıda dedesi dizi film karakteri İdris Koçovalı ve amcası Yamaç Koçovalı’ya bir oyun kurarak baba ve oğlunun birbirlerine silah çektiği ve sonunda babasını vurarak öldürdüğü, 23.09.2019 tarihinde yayınlanan dizi film karakteri Yamaç'ın geri dönmesi ve düşmanlarından intikam almasının anlatıldığı bölümünde; kendisine kurulan oyunun aynısını düşmanları için hazırladığı, dizi film karakteri Azer, erkek kardeşini kurtararak kız kardeşinin eşini düğün günü silahla öldürdüğü, buna şahit olan kız kardeşi Seyhan’ın ise, bulduğu bir silahla kendisini vurarak intihar ettiği, 30.09.2019 tarihinde yayınlanan bölümde ise; dizi film karakteri Salih Koçovalı sevk edildiği hapishanede, hapishane müdürü tarafından gardiyanlara dövdürüldüğü, Koçovalı ailesine mensup kişilerin ise "psikopat" bir tavırla hareket ettikleri, ayrıca, söz konusu bölümde ailenin büyük oğlu Cumali Koçovalı, hapishaneden kaçarak babası İdris Koçovalı'nın ölümünden sonra "Öküz öldü, ortaklık bozuldu" şeklinde ifadelerle, dizi film karakteri Çizgili Kenan lakaplı, Çukur'da silah kaçakçılığı yapan adamın peşine düşerek intikamını almak istediği, aradığı kişinin hamamda olduğunu öğrenen Cumali, …hamamda … yumruk darbesi,… sert tokat darbesi, … bir adamı yakalayıp kafasını mermere çarpması, … ilerlemeye devam ederek alt katta adamın arkasından ağzını ve burnunu kapatarak boş bir odaya çektiği, yerde yatan adama yumruk attığı, odadan üzerini değiştirmiş bir şekilde çıkan Cumali, eline aldığı peştemalin altına silahını gizleyerek Kenan'ın olduğu bölüme girmeden önce boynundaki muskasını öperek ve müzisyenlere daha yüksek sesle çalmalarını söylediği, Kenan'ın olduğu bölümden çıkan iki adamın peşinden duş odasına giderek elindeki sert cisimle adamın kafasına iki kere vurduğu, .. . boynunu kırdığı, … adamı duş kabinine ittirerek iki kere daha vurduğu, Kenan'ın eğlendiği odaya giren Cumali etrafa bakındıktan sonra kendi halinde yıkanan adamın olduğu odaya girerek adamı susturucu taktığı silahıyla peştemalin altından vurduğu, silahının üzerindeki peştemali kaldırır, yanında getirdiği siyah çantasından bir tane daha silah çıkartarak iki silahıyla birlikte Kenan'ın yanına giderek ..kendisini farkeden adama bir kafa darbesi vurduğu, ... iki elindeki silahla etrafa rastgele ateş ettiği,15 el ateş ederek insanların bir kısmını hedef alarak öldürdüğü, -sesi duyup gelen iki kişiyi de henüz kapıdan giremeden silahıyla vurduğu, daha sonra kalabalığa dönerek "Saygıdeğer hanımefendiler, sizden rica etsem burayı boşaltır mısınız? Ama yavaş yavaş" ifadelerin kullanıldığı, … dizi film karakterleri Kenan, Cumali'ye kendisini öldürmemesi için yalvardığı ve Cumali de onu öldürmeyeceğini söyler ve sana kim emir verdi diye sorar. Aradığı bilgiyi öğrenen Cumali, Kenan’ı öldürmez fakat ellerini ıslak peştemalle bağlar, silahıyla iterek adamı yan yatırır ve siyah çantasından öküz boynuzu çıkarır. Boynuzu gören Kenan, ağlamaya ve yalvarmaya başlar, Cumali enstrümanlarını çalmayı bırakmış müzisyenlere "Çal" şeklinde ifadelerle, hem psikolojik hem de fiziksel şiddet görüntülerinin yer aldığı sahnelerde, izleyiciler dramatik şiddet görüntüleriyle karşı karşıya bırakılarak şiddeti iki yönlü normalleştiren bir tavırla, hem öldürmekten hem de acı çekmekten zevk aldıkları kamera açıları ve gerilim müzikleriyle de şiddetin tırmandırıldığı görülmüştür.

Televizyonun izleyiciler üzerinde yaptığı etkiler konusunda yapılan araştırmalarda; medyada yayınlanan, özellikle de televizyonda yer alan şiddet olaylarının, toplum genelindeki saldırganlık oranları üzerindeki istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir artışı tetiklediği, medyanın değerlerimiz, tutum ve davranışlarımızı şekillendirmede de etkileyici bir güç olduğunu, televizyonun tüm kitle araçları içerisinde belki de en kolay erişilen ve en yaygın kullanılan araç olması nedeniyle en etkili öğrenme kanalı olarak dikkat çektiği, yapılan bilimsel araştırmaların televizyon ve medyada izlenen şiddetin gerek kısa, gerekse uzun vadede izleyicilerin duygu, düşünce, değer, tutum ve davranışları üzerinde tetikleyici, hızlandırıcı ve özendirici bir etkisi olduğu yönündeki tespitler; ekranlardan verilen şiddet mesajlarının tüm izleyicileri olumsuz yönde etkilediğini, izlenen şiddet sahnelerinin tutum ve davranışlara yansıyarak toplumda gittikçe yaygınlaşan ve bireylerin sorunlarını şiddet uygulayarak çözmeye yönelik davranış değişiklikleri oluşturduğunu kanıtlar niteliktedir.

Yukarıda yer verilen görüntü/ifadelerden de anlaşılacağı üzere, ihlale konu dizi filmde, yoğun şiddet sahnelerinin yer aldığı, dizinin izleyicileri olumsuz yönde etkileyeceği, konu itibariyle her ne kadar kurgusal yapımlar olsa dahi hikayelerini hayatın içinden aldıkları, toplumda gerçeklik noktasında bir karşılık bulabildiği, dizi içerisinde yer alan şiddet sahnelerinin şiddete meyilli kişiler tarafından rol/model edilme olasılığının var olabileceği gerçeğinin göz ardı edilmemesi gerektiği, şiddet içeren işkence sahnelerine yer verilen mezkur yayında, şiddet içerikleri ile şiddetin meşrulaştırıldığı, çözüm yöntemi ve cezalandırma unsuru olarak yansıtıldığı, dolayısıyla şiddetin özendirildiği, bu nedenle, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendinin ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendinde yer alan; "Şiddeti özendirici veya kanıksatıcı olamaz" ilkesinin ihlali nedeniyle;

6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bu Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (f), (g), (ğ), (h), (n), (ö), (s), (ş) ve (t) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine ve aynı maddenin dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde ikisinden beşine kadar idarî para cezası verilir. …” hükmü uyarınca, idari para cezası uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ağustos 2019 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 15.904.927,07 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, yüzde iki oranı (%2) 318.099,00 TL İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “ (…) 8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.