İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 31.10.2019 tarih ve 1071 sayılı yazısına konu KANAL C logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 24.10.2019 tarihinde saat 09:37’de yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 24.10.2019 tarihinde saat 09:37’de yayınlanan "Dr. Piton" isimli ürünün tanıtımı ve satışının yapıldığı, "Hayat Budur" adlı programda; “Bu, Avrupa'da epeyce bilinen bir formül. Bakın bu bir ilaç değil bir formül... Bizim ürettiğimiz bu formülde kesinlikle kimyasal yok, tam anlamıyla bitkisel... Allah'ın insanlara aslında vermiş olduğu bir lütuf.... Bu gıda takviyesi yani bu kür, bu küçücük kapsülün içerisine sığan 5 kat 5 kat, yani tüm ürünlerin kudret narının dahi toplamının 5 katı, bir spermi 22 misline nasıl çıkarıyor ya. Kafam almadı ya.- 5 kat ne demek ya. İçerisinde o kadar çok vitamin var ki... - Sizden rica ediyorum. Ekran başındaki çocuğu olmayan, sıkıntı yaşayan bu konuda lütfen dinleyin. Evet Hocam.... İçlerinde kadın izleyicilerim de var. Diyor ki biz kullanmış olanlar var. Ben menopozumla ilgili süreci uzattım diyor, nasıl oluyor.- Doğru...- Bu takviye olmadan kendi kendine bu süreci uzatamaz.- Peki, prostat sorununu nasıl çözüyor hocam bu...- ... Bitkisel bir formül. İçindeki vitaminler, içindeki barındırdığı enzimler sadece prostata da değil bakın bu çok önemli.”, "Dr. Piton Sipariş Hattı: 0212 981 15 ..", "2'li Set 99 TL Kargo Kdv Dahil", "Dr. Pitonu Hergün Düzenli Kullandığınızda Tedavi Edicidir. İşte Size Kalıcı Çözüm Dr. Piton", "İddia Ediyoruz Dr. Piton Setini Kullanan Bay ve Bayanlar Kesinlikle Yerinde Duramaz", "Cinsel Gücü Arttırmak, …, Performansınızı Beşe Katlamak İstermisiniz!, ", "Erkeklerde Performansı Artırır .., "İçindeki Eşsiz Protein ve Vitaminler Sayesinde Sperm Sayınız Artar Kaliteli Sperm Sağlar!", ".. Doktorunuza Güvenin!", "Doktorların Tavsiyesi, Cinsel Sorunları Tamamen Ortadan Kaldıran Kalıcı Formül Dr. Piton", "Çocuğu Olmayanlar, Cinsel Hayatı Bitenler Size Dr. Piton Yeter!" şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, ürünün cinsel performansı artırdığı ve cinsel sorunlara çözüm olarak sunulduğu, sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.
Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer yandan, 03 Temmuz 2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında “Ürünlerin internet dahil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz…” hükmü,
Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlerin de 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'nin 7’inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna dair bilgilendirme yapılamaz, bu tür özelliklere atıfta bulunulamaz." hükmü yer almaktadır.
Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin sağlık beyanı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritim bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroid, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, bunun yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı” belirtilmektedir.
Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün cinsel rahatsızlıklara çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtım ve satışının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.
Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihale konu yayında, söz konusu ürünün cinsel rahatsızlıklara çözüm olarak sunularak, sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Kuruluş hakkında, evvelce Üst Kurul’un 18.06.2019, 24.06.2019, 03.07.2019, 10.07.2019, 17.07.2019 tarih ve 2019/25,26,27,28,29 sayılı toplantılarda alınan 38, 13, 127, 5, 6 No’lu kararlarıyla kuruluşun 12,15,25.06.2019, 02,10.07.2019 tarihli yayınlarında 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının ihlali nedeniyle idari para cezası ile 5 kez program yayının durdurulmasına karar verildiği, anılan kararların kuruluşça 12,17.07.2019, 07.08.2019 tarihinde tebellüğ edildiği, bu defa, 16,22.07.2019 tarihli yayınları nedeniyle Üst Kurul’un 23.07.2019, 31.07.2019 tarih ve 2019/30, 2019/31 sayılı toplantısında alınan 25 ve 13 No’lu kararı ile, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının bir yıl içinde tekraren ihlali nedeniyle aynı Kanun’un 32’inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca 10 gün süreyle yayının durdurulmasına karar verildiği, Üst Kurul Kayıtlarından anlaşılmış olmakla; kuruluşun 24.10.2019 tarihinde saat 09:37’de yayınladığı "Dr. Piton" isimli ürünün ticari iletişim yayınında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde ikinci kez tekraren ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan kuruluşun YAYIN LİSANSININ İPTALİNE karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bunun yanısıra, çocuklar ve gençlerin gelişimi açısından uygun olmayan ve onları olumsuz yönde etkileyebilecek nitelikte cinsel içerikli ifadeler içeren mezkur yayının çocuklar ve gençlerin ekran başında olabileceği korumalı saatler içerisinde (09:37) yayınlandığı dikkate alındığında fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimlerine olumsuz yönde etkileyecek nitelikte olduğu kanaatine varılmıştır.
Bu nedenle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılsa dahi yayınlanamaz." hükmünün ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
Anılan yayın kuruluşu hakkında;
-6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının bir yıl içinde ikinci kez tekraren ihlali nedeniyle Kanun’un 32’nci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca Yayın Lisans İptaline,
-6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin ikinci fıkrasının ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, %3 oranında idari para cezası uygulanmasına, karar verilmiştir.
Bu itibarla;
1) MİSKET MEDYA YAYINCILIK TANITIM HİZMETLERİ TİCARET A.Ş. unvanlı “KANAL C” logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, 24.10.2019 tarihinde saat 09:37’de yayınladığı ticari iletişim yayınında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının bir yıl içinde ikinci kez tekraren ihlali nedeniyle, 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan "8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir." hükmü uyarınca YAYIN LİSANSININ İPTALİNE,
Yayın Lisansının iptaline rağmen yayınına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun’un “Adli Yaptırımlar” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Üst Kuruldan yayın lisansı almadan veya yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına ya da yayın lisansı iptal edilmesine rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır." hükmü uyarınca işlem yapılacağı hususunun, kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,
İlgili kuruluşun yayın lisansının iptal edildiği hususunun Kanun’un 29’uncu maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca işlem yapılmak üzere TÜRKSAT A.Ş.’ye bildirilmesine,
2) MİSKET MEDYA YAYINCILIK TANITIM HİZMETLERİ TİCARET A.Ş. unvanlı ve “KANAL C” logolu kuruluşun; 6112 sayılı Kanun’un 8'inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılsa dahi yayınlanamaz." ilkesinin ihlali nedeniyle,
6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca
a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,
Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Eylül 2019 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2019 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 21.114 (yirmibirbinyüzondört) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
b) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükümleri uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.