İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 31.10.2019 tarih ve 1049 sayılı yazısına konu CANLAR TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 27.10.2019 tarihinde saat 23:21’de yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 27.10.2019 tarihinde saat 23:21’de yayınladığı "Neffes" isimli ürünün ticari iletişim yayınında, “(…) Bizim en fazla kışın, sıkıntı çektiğimiz durumlar nedir? Kendi adıma söylüyorum: Ben grip ile boğuşurum. Hayatımı grip, nefes darlığı, burun tıkanıklığı, baş ağrısı, onun dışında, vücut direncinin düşmesi, sağlıklı nefes alamadığım için kendimi çok rahat hissetmiyorum. Özellikle sabah kalktığım andan itibaren böyle bir külçe gibiyim. Şimdi bunu hepimiz yaşıyoruz. Çünkü ben çevremde bunu görüyorum. Bir de ne var, en büyük sıkıntılardan bir tanesi horlama problemi var. Sinüsler tıkalı, burun tıkalı, ne olacak o zaman, sabaha kadar böyle, yani, bir tren gibi ses çıkaracaksın, tren gibi öteceksin yani. Kardeşim, bundan sonra tren gibi ötmeme noktasında size nasıl bir katkı sağlayabilirim? Biliyorsunuz, Maceracı olarak ben Türkiye'yi karış karış geziyorum. Adıyaman'da çekimler yaparken, özellikle çiğ köfte falan çekiyoruz ama, birisi özellikle oradan dedi ki bir ağabey, "Adıyaman nanesi var Maceracı" dedi. Dedim "yani ne yapacağız yemeğe mi katacağız?". "Hayır" dedi. "Adıyaman nanesi ile bir aktar var, orada. Merkez'de. Bunu Adıyamanlılar bilir, Malatyalılar bir nevi bilir ama Türkiye'de çok fazla bilen olmaz" dedi. Bu Adıyaman nanesinin özü ile, içine portakal karıştırıp içine limon karıştırıp içine anason karıştırıp öyle mucizevi bir karışım meydana getiriyor ki; sadece alıyorsunuz, burnunuza bir miktar sürüyorsunuz şu şekilde", birazdan göstereceğim ve "nefes darlığı ile ilgili ciddi manada rahatlama sağlıyor" dedi. - Tamamen doğal bitkilerin karışımı ile yapılan Neffes Burun Damlası'nın içinde; Adıyaman nanesi, limon, anason, kekik ve portakal özü bulunmakta. Adıyaman nanesi burun damlasında ilave hiçbir katkı maddesi asla yok. - Tek yerde var. Onun sırrı da bende. Maceracı şimdiye kadar sizi yedirdi, tamam, şişirdi. Ondan da rahat nefes alamayabilirsiniz. Ama bundan sonra ben, sizin sağlıklı nefes almanız, bunun akıntınızın ya da tıkanıklığınızın olmaması, migren ağrılarınızın ya da normal baş ağrılarınızın, özellikle kışın grip olma noktasında, sizi zorladığı günlerde, Neffes'in size ciddi manada katkı sağlamasını istiyorum. …- Neffes Burun Damlası, özel karışımı sayesinde, solunum yolunun rahatlamasına ve açılmasına katkı sağlar. Daha rahat nefes alındığı için horlama, burun tıkanıklığı, sinüzit ve migren gibi rahatsızlıkların çözümüne de Neffes Adıyaman Nanesi Burun Damlası katkı sağlamış olur. …- İnsanlar, aldığı andan itibaren burnuna, muhteşem bir Adıyaman nanesi ferahlığı hissediyorlar. Bak zaten orada duydunuz. Mesela kekiği ve anasonu. Anasonu çok fazla hayatımızda kullanmıyoruz, anasonun ciddi manada bir antiseptik ve nefes açıcı özelliği var. Yan etkisi var mı? 10 yaşından küçük çocuklara kesinlikle tavsiye etmiyorum. 10 yaşından sonra her türlü, bakın altını çizerek söylüyorum, grip, soğuk algınlığı, nefes darlığı, buna bağlı migren, baş ağrısı, horlama şikayetleri olanların hayatlarında Neffes Adıyaman Nanesi Burun Spreyi'nin ciddi bir katkı sağlayacağını biliyorum. Günde 2 defa süreceksiniz. Bir tane kutu, iddia ediyorum, en kötü ihtimalle size 3 ay yetecek. Ben diyorum ki; alın bunu, araba kullanıyorsunuz, hemen böyle arabanızda, o fan çıkışı vardır, fan çıkışına bu şekilde böyle sürün. Alın Adıyaman nanesi burun spreyini sürün. O bulunduğunuz ortamdaki herkesin nasıl rahat nefes almaya başladığına ve Neffes'in buna katkı sağladığına, fayda sağladığını göreceksiniz. Bir burun spreyi en kötü ihtimalle bakın 20 TL ve benim gibi bağımlı olan insanlar, çünkü bir süre sonra bağımlılık yapıyor, 10 gün ya gidiyor ya gitmiyor. Ama devamlı burnunuz tıkalı ise 3 günde bitiriyorsunuz. Burun yağları var. Burun yağları da burnu rahatlatıyor. Bildiğiniz yağ... Yani böyle akışkan bir yağ. Gece uyuyamıyorsanız, horlamaktan artık kendiniz, kendiniz bile kendi horultunuza uyanıp, eşiniz, çocuğunuz artık sizden illallah etmişse... Net bir şekilde söylüyorum, buna ciddi manada katkı sağlayacak, Neffes Adıyaman Nanesi Burun Damlası'dır. Bir tanesi 39 ama ben istiyorum ki kargo KDV dahil 2 tanesini 49 TL'ye alın, kışın burnunuz akmadan, nefesiniz daralmadan, başınız ağrımadan, buna ciddi manada katkı sağladığını göreceksiniz Neffes'in. Böyle bir kış geçirmenize, bırakın Neffes katkı sağlasın. İnanıyorum çok mutlu olacaksınız. Sağlıklı, bol sıhhatli ve Neffesli günler sizlerle olsun.”, "Sipariş Hattı 0 533 148 70 ..", "Neffes Adıyaman Nanesi Burun Damlası, 1 Adet 39 TL, 2 Adet 49 TL, Horlama-Sinüzit-Burun Tıkanıklığı-Migren, Ücretsiz Kargo Kapıda Ödeme" şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, ürünün grip, nefes darlığı, burun tıkanıklığı, baş ağrısı, migren ağrısı vb. çok sayıda rahatsızlığa iyi geldiği vurgulanarak, sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.

Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.

Diğer yandan, 03 Temmuz 2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında “Ürünlerin internet dahil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz…” hükmü,

Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlerin de 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'nin 7’inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna dair bilgilendirme yapılamaz, bu tür özelliklere atıfta bulunulamaz." hükmü yer almaktadır.

Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin sağlık beyanı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritim bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroid, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, bunun yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı” belirtilmektedir.

Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün grip, nefes darlığı, burun tıkanıklığı, baş ağrısı, migren ağrısı vb. çok sayıda rahatsızlığa çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtım ve satışının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihale konu yayında, söz konusu ürünün çok sayıda rahatsızlığa çözüm olarak sunularak, sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan yayın kuruluşu hakkında;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, %5 oranında idari para cezası uygulanmasına ve idari tedbir olarak program yayınının takdiren beş (5) kez durdurulmasına, karar verilmiştir.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan; "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükümlerinin ihlali nedeniyle;

6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan; “Bu Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (f), (g), (ğ), (h), (n), (ö), (s), (ş) ve (t) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine ve aynı maddenin dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde ikisinden beşine kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu programın yayınının beş keze kadar durdurulmasına, isteğe bağlı yayın hizmetlerinde ihlale konu programın katalogdan çıkarılmasına karar verilir. İhlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, bu fıkra hükümlerine göre idarî para cezası ile birlikte idarî tedbire karar verilebileceği gibi, sadece idarî para cezasına veya tedbire de karar verilebilir.” hükmü uyarınca, idari para cezası ve idari tedbir uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %5 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Eylül 2019 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2019 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 21.114 (yirmibirbinyüzondört) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu PROGRAM YAYINININ TAKDİREN 5 (BEŞ) KEZ DURDURULMASINA, bu idari tedbirin uygulanma zamanın kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

c) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan; “… Yükümlülük veya yasağa aykırılık dolayısıyla idarî tedbir olarak programın yayınının durdurulması kararının verilmesi halinde, yaptırım uygulanmasına sebebiyet veren fiilin işlenmesinden dolayı sorumluluğu olan programın yapımcısı veya varsa sunucusu, yayının durdurulduğu süre zarfında, aynı veya farklı medya hizmet sağlayıcı kuruluşta hiçbir ad altında başka bir program yapamaz veya sunamaz.” hükmü uyarınca, işlem yapılması hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

d) İdari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan programın yerine, Üst Kurulca gönderilen programların, programın başında; “Bu program, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 06.11.2019 tarih ve 2019/45 sayılı toplantısında alınan 74 No’lu kararı uyarınca, kuruluşumuzun 27.10.2019 tarihinde saat 23:21’de yayınladığı ticari iletişim yayınında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan; ‘Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez...’ hükmünün ihlali nedeniyle idari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan program yerine yayınlanmaktadır.” metninin anlaşılır şekilde okunarak DVD/CD’de yer aldığı şekliyle ticari iletişim yayını içermeksizin yayınlanmasına, ayrıca anılan metnin program yayını süresince ekranın altında akar yazı ile verilmesine,

e) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir. Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.