İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 12.04.2021 tarih ve 389 sayılı yazısına konu SHOW TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 08, 22.02.2021, 08.03.2021 tarihlerinde 20:48, 20:57 ve 23:43 saatlerinde yayınlanan “Çukur” adlı dizi film yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

SHOW TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından 08, 22.02.2021, 08.03.2021 tarihlerinde 20:48, 20:57 ve 23:43 saatlerinde yayınlanan, “Çukur” adlı dizi filmin, 08.02.2021 tarihinde yayınlanan bölümünde; Dizinin baş karakteri Yamaç Koçovalı’nın düşmanları tarafından Afganistan'a kaçırıldığı ve tutulduğu yerde sistemli olarak birtakım fiziksel ve psikolojik şiddete maruz bırakıldığı, bu işkencelerde Yamaç karakterinin ellerinin zincirlenerek tavandan asıldığı, sopa ile darp edildiği, tekmelendiği, küçük bir dolapta ayak üstü günlerce aç ve susuz bırakıldığı, kuyuya atıldığı, rahatsız edici sesler verildiği, kuru sıkı tabancayla ateş edildiği, baş karakterin, işkenceler boyunca acılar içinde yaralarla kaplı vücudunun ekrana yansıtıldığı, bu işkenceler sonucunda akıl sağlığının bozularak geçmişini, kim olduğunu unuttuğu; çaresiz, ürkek ve kendisini böcek olarak tanımlayan aciz bir insana dönüştüğü görülmüştür. Yamaç'ın düşmanı olan Kulkan karakterinin Yamaç'ı hapsettiği mağaraya girdiği, vücudunda ve yüzünde çeşitli yaralarla ellerinden zincirlenmiş Yamaç’la tartıştığı üzerindeki kıyafeti yırttıktan sonra adamlarını çağırdığı, ardından iki maskeli adamın Yamaç'ı şiddetli bir şekilde darp ettiği ve Yamaç’ın uygulanan şiddetin etkisiyle bitkin düştüğü görülmüştür. Diğer bir sahnede Yamaç Koçovalı ellerinden bağlanarak mağara tavanına asılmış vaziyettedir. Bu vaziyette maskeli bir adam sopa ile Yamaç'ı darp etmektedir. Kulkan Yamaç'ın yanına gelerek dövmesinin bulunduğu yaraya dövmenin geçmesi için bir sıvı uygular. Yamaç acı içerisindedir. İşkence boyunca Yamaç'a böcek diye hitap edilmekte ve kimliği unutturulmaya çalışılmaktadır. Kulkan mağaraya girer ve korku içinde titreyen Yamaç'a elindeki kuru sıkı tabancayla ateş eder. Ardından Kulkan'ın adamları Yamaç'ı bir süre tekmeler ve Kulkan Yamaç'a adını sorar. Yamaç "Böcek" cevabını vermektedir. Yamaç yapılan işkenceler sonucunda kimliğini kaybettiği görülmüştür.

Dizinin, 22.02.2021 tarihinde yayınlanan bölümünde de; Yamaç Koçovalı döndüğü Çukur Mahallesi'nde yeni düzeni anlamaya çalışmaktadır. Yamaç, Kulkan'dan intikam almayı ve bir yandan da çocuğunun annesi olan Efsun'u bulmayı hedefler. Mahallede Cumali Amca'nın kurduğu düzende yasa dışı işleri Karaca, Celasun ve Meke'nin de dahil olduğu destekçileri yürütmektedir. Mezkur bölümde Celasun, Karaca ve Meke karakterlerinin bir başka yasa dışı grupla çatışması silahla ateş açma ve yaralı insanların görüntüleriyle ekrana yansır. Yamaç ise Efsun'u bulmak için faydalandığı düşmanı Kulkan'a bölüm boyunca kaba kuvvet uygulamaktadır.Celasun, Karaca ve Meke birlikte iş yaptığı adamların ihanetine uğrar ve bunun üzerine bu adamların bulunduğu mekana baskına giderler. Baskında silahlı çatışmaya girilmesiyle silahla ateş açma görüntüleri ve yaralanan, öldürülen insanların yansıtıldığı görüntüler ekrana gelmektedir. Dizinin 4. sezonunun 25. bölümündeki bir başka sahnede ise baş karakter Yamaç, Kulkan ile birlikte Efsun'un izini sürmektedir. Yamaç arabadan çıkmak üzereyken bir bıçağı Kulkan'ın bacağına saplar ve ekrana Kulkan'ın bıçak saplanmış vaziyetteki yaralı bacağı yansıtılır.

08.03.2021 tarihinde yayınlanan bölümünde ise; Yamaç ve abisi Cumali, mahallede kontrolü eline alan Cumali Amcanın karşısında durmaya başlar; böylece aralarında adı konmayan sessiz bir savaş başlar. Bir yandan da Yamaç karakteri sevdiği kadını ve kızını alıkoyan adamlara baskın düzenler ve onlarla silahlı çatışmaya girer. Çatışma sahnelerinde çeşitli darp görüntüleri, silahla adam öldürme ve yaralama ile beraber yaralı ve ölü insanların görüntüleri ekrana getirilmiştir.Yamaç karakteri, sevdiği kadını ve çocuğunu alıkoyan adamı yakalar. Yamaç adamın elini tutar, adama "Bununla mı dokundun? (Efsun'a)" sorusunu tekrarlayarak adamın eline silahla birçok kez ateş açar. Sonra adamın yüzünü yumruklayarak darp edildiği görülmüştür.

Televizyonun izleyiciler üzerinde yaptığı etkiler konusunda yapılan araştırmalarda; medyada yayınlanan, özellikle de televizyonda yer alan şiddet olaylarının, toplum genelindeki saldırganlık oranları üzerindeki istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir artışı tetiklediği, medyanın değerlerimiz, tutum ve davranışlarımızı şekillendirmede de etkileyici bir güç olduğunu, televizyonun tüm kitle araçları içerisinde belki de en kolay erişilen ve en yaygın kullanılan araç olması nedeniyle en etkili öğrenme kanalı olarak dikkat çektiği, yapılan bilimsel araştırmaların televizyon ve medyada izlenen şiddetin gerek kısa, gerekse uzun vadede izleyicilerin duygu, düşünce, değer, tutum ve davranışları üzerinde tetikleyici, hızlandırıcı ve özendirici bir etkisi olduğu yönündeki tespitler; ekranlardan verilen şiddet mesajlarının tüm izleyicileri olumsuz yönde etkilediğini, izlenen şiddet sahnelerinin tutum ve davranışlara yansıyarak toplumda gittikçe yaygınlaşan ve bireylerin sorunlarını şiddet uygulayarak çözmeye yönelik davranış değişiklikleri oluşturduğunu kanıtlar niteliktedir.

İhlale konu dizi filmin, geneline hakim olan şiddet sahnelerinin suçluların güç mücadelesinde çözüm olarak gösterildiği, dizide yer alan farklı şiddet, işkence ve intikam görüntüleriyle şiddetin dizi aracılığıyla yeniden üretildiği, yoğun şiddet sahnelerinin yer aldığı dizinin izleyicileri olumsuz yönde etkileyeceği, konu itibariyle her ne kadar kurgusal yapımlar da olsa hikayelerini hayatın içinden aldıkları, toplumda gerçeklik noktasında bir karşılık bulabildiği, dizi içerisinde yer alan şiddet sahnelerinin şiddete meyilli kişiler tarafından rol/model edilme olasılığının var olabileceği gerçeğinin göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Gündelik yaşamdan kesitlerin aktarıldığı, kurgusal metinlere dayanan televizyon dizileri, karakterleri ve anlatılan hikayeleri aracılığıyla izleyicilerin zihninde "gerçek bir dünya" algısı yaratmaktadır. Gerçekle kurguyu ayırt etme yetisine tam olarak sahip olmayan çocuklar, televizyon dünyasını gerçekmiş gibi algılayıp bu karakterlerle özdeşlik kurup, onları kendisine rol/model olarak almakta ve model aldığı karakterlerin olumlu olduğu kadar olumsuz davranışlarını da benimsemektedir. Söz konusu dizide yer alan; sopayla darp, tekmeleme, ateş açma, adam yaralama, bıçaklama, silahla adam yaralama vb. şiddet içerikleri ile şiddetin meşrulaştırıldığı, çözüm yöntemi ve cezalandırma unsuru olarak yansıtıldığı, şiddetin özendirildiği kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan yayın kuruluşu hakkında;

6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendinin ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’inci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, %2 oranında idari para cezası uygulanmasına karar verilmesi takdir edilmiştir.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendinde yer alan; "Şiddeti özendirici ve kanıksatıcı olamaz." ilkesinin ihlali nedeniyle;

6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bu Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (f), (g), (ğ), (h), (n), (ö), (s), (ş) ve (t) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine ve aynı maddenin dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde ikisinden beşine kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu programın yayınının beş keze kadar durdurulmasına, isteğe bağlı yayın hizmetlerinde ihlale konu programın katalogdan çıkarılmasına karar verilir. İhlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, bu fıkra hükümlerine göre idarî para cezası ile birlikte idarî tedbire karar verilebileceği gibi, sadece idarî para cezasına veya tedbire de karar verilebilir.” hükmü uyarınca, idari para cezası uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Şubat 2021 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 35.384.760,83 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, yüzde iki oranı (%2) 707.695,00 TL İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “ (…) 8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir...” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oybirliği ile karar verildi.