İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 03.02.2022 tarih ve 159 sayılı yazısına konu MEDYAM 14 logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 01.02.2022 tarihinde saat 10:42’de yayınladığı "Fatih Öztürk ile Sevgi Bağı" adlı program yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 01.02.2022 tarihinde saat 10:42’de yayınlanan, "Afrika’nın Umudu Ol" adı ile Afrika'ya kumanya gönderilmesi amacıyla yardım toplanmasına yönelik “Fatih Öztürk ile Sevgi Bağı" adlı programda, sunucu tarafından; “Haydi canlar arayın. Bakın değerli kardeşlerim sizleri hayra davet etme zamanı. Sizleri hayra davet ediyorum. Duader Derneğimiz ve kanalımız rehberliğinde resmi makbuz ve resmi bir şekilde Afrika'daki mazlumlara hediye edeceğiniz kumanyaları ulaştırıyoruz. Arayın, uzatın elinizi. Gelin merhamet edene merhamet edilir...- Haydi canlar, haydi yüreği güzel insanlar kumanya Afrika'ya, bir kumanya da benden diyen yok mu? Bakın bekliyorlar garipler, mazlumlar. Ekran altındaki numaralarımızı arayalım canlar, bir kumanya iki kumanya da benden diyelim. Gelin şu garipleri sevindiren yok mu? Kim Allah'ın rızasını kazanmak ister?- Haydi canlar bir kumanya da benden diyelim. Haydi canlar ekran altındaki numaraları arayarak kumanya kampanyamıza, hayır kervanına sizleri davet ediyorum. - Bizim bir davamız var. Bir davamız var bizim. Kanalımızın ve benim bir davam var. Biz hem televizyonumuzu hem kendimizi bu davaya adadık kardeşlerim. İslam'ı tebliğ ederek, Allah'ın dinini anlatarak karınca kararı acizane gariplere yetişmek, mazlumlara da yetişmek dinin diğer yarısıdır. - Dinimizin yarısını tebliğ ederek anlatıyoruz. Diğer yarısını da hayırlarla tamamlamak istiyoruz. Gelin sizler de gariplere, mazlumlara sadakanız, hayrınız sizin defterinize yazılacak bunlar. Ne verirseniz elinizle o gidecek sizinle. Haydi canlar arayalım.- Bakın bir mesaj geldi hocam selamünaleyküm hocam diyor. "Biz önce Allah'a sonra size inanarak bu kardeşlerimize bir kumanya da ben göndereceğim". Allah razı olsun Zeynep bacım.- Hatay'dan Gülsüm Ablamız bir mesaj, selamün aleyküm hocam diyor gözyaşlarıyla dinledik. Ben Hatay'dan Gülsüm, hocam diyor "iki tane kumanya diyor benim adıma gönderir misiniz". Gülsüm bacım Allah razı olsun...- Haydi bir hayır da biz yapalım. Şu gariplere gelin, gelin bir kumanya da bizden diyelim şu can kardeşlerimize. Allah rızası için ekran altındaki numaraları arayalım.”, "Afrika'nın Umudu Ol", "Afrika İçin Acil Yardım Kampanyası. Allah Rızası İçin Sadakam Afrika'ya. Müslüman Kardeşlerimiz Açlıktan Ölüyor. Mazlum Sofraları Yardımlarınızla Bereketlenecek. Bu Bir Hayır Programıdır! Bir Kumanya da Sen Gönder. Afrika İçin Acil Yardım Kampanyası! Allah Rızası İçin Sadakam Afrika'ya. Kazancımız Allah İçin Verdiğimizdir. İyilikte Senin de Payın Olsun.", "0212 975 07 .." vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelere yer verildiği görülmüştür.

Bilindiği üzere, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun “Yardım toplayabilecek olanlar” başlıklı 3. Maddesinde “Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.” hükmü yer almaktadır. Mezkur Kanun’un 6. maddesinde izin alma zorunluğuna ilişkin hüküm “Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 7. maddesinde ise izin vermeye yetkili makamlar “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.” hükümleri yer almaktadır.

Ayrıca, 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 11. maddesinde yer alan "Dernek gelirleri alındı belgesi ile toplanır ve giderler harcama belgesi ile yapılır." İfadesinden de anlaşılacağı üzere dernekler, nakdi bağışlar karşılığında makbuz düzenlemelidir. Nitekim 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun 5. maddesinde yardım toplama şekilleri "Bu Kanuna göre; makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplanabilir." şeklinde düzenlenmiştir.

İhlale konu programda, Afrika'da bulunan ihtiyaç sahiplerine kumanya gönderilmesi için izleyicilerden yardım talep edildiği, kumanya bedelinin 150 TL olarak belirlendiği, program boyunca yardım toplanırken "Afrika’nın Umudu Ol" isminin ve özellikle masum, zayıf, güçsüz, bitkin halde bulunan çocuk görüntülerinin ekrana yansıtıldığı, bu dernek veya kuruluşun mahiyetine dair herhangi bir bilginin de verilmediği, bu konuda bilgi almak için ulaşılabilecek bir kaynağın da gösterilmediği, T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü internet sitesinde yapılan araştırmada, "Afrika’nın Umudu Ol" adlı oluşumun izin almadan yardım toplama hakkına sahip kamu yararına çalışan kuruluşlar arasında yer almamasına rağmen program içeriğinde izleyicilerin iyi niyetleri ve samimi duygularına hitap edilerek izin almadan yardım toplama hakkına sahip kamu yararına çalışan kuruluşlardan birinin adı zikredilmediği gibi resmi makamlardan yardım toplama izni aldığına ilişkin de herhangi bir bilgi/belgenin de paylaşılmamasının istismar ve sömürüye açık bir durum oluşturduğu, şeffaf ve yeterli denetim mekanizmaları oluşturulmadan toplanan yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması noktasında suistimallerin ortaya çıkacağı kanaatiyle, mezkur yayında, haksız çıkar sağlamak amacıyla insanların dini duygularının istismar edildiği kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun’un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde yer alan; "Yayın hizmetleri ... haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." ilkesinin ihlali nedeniyle,

6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanun’un diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ocak 2022 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2022 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 38.460,00 (otuzsekizbindörtyüzaltmış) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “ (…) 8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir…” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.