İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 17.09.2013 tarihli ve 2528 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“ National Geographic logolu yayın kuruluşunun 09.09.2013 tarihindeki yayını izlenmiştir. Bahsi geçen tarihte saat 20.00'da 7+ ve 'Olumsuz Örnek Oluşturabilecek Davranışlar' koruyucu sembolleriyle 'Gökyüzü Kahramanları' adlı bir belgesel yayınlanmıştır (09092013Nat-Geo-GökyüzüKahramanları-Tüm Program).
Söz konusu belgeselde 'Douglas Bader' isimli 1930'lu yıllarda İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerinde görev yapmış bir pilotun hayat hikayesi anlatılmaktadır. Adı geçen kişinin, geçirdiği bir kaza sonucu bacaklarını kaybettiği ve buna rağmen başarılı bir pilot olmak için mücadele ettiği anlatılmaktadır. Pilotun hayat hikayesi aktarılırken, canlandırmalara başvurulduğu görülmektedir. Pilotun bacaklarını kaybettiği kazanın anlatımı saat 20.03'te 'canlandırma' yoluyla izleyiciye aktarılmıştır. Söz konusu anlatımda, kazanın meydana gelişiyle birlikte, ameliyat sahneleri de canlandırılmıştır (09092013Nat-Geo-Ameliyat). Ameliyat esnasında Bader'i canlandıran kişinin 'feryat sesleri' de yayına verilmektedir. Ameliyat görüntülerinin verildiği esnada kazanın nasıl gerçekleştiği anlatılmıştır. Ameliyat esnasındaki 'kan görüntüleri' de olduğu gibi, yayıncı kuruluşun imkanı olmasına rağmen, hiçbir montajlama, perdeleme yoluna gidilmeden olduğu gibi aktarılmıştır.
Bu tür ameliyat görüntülerinin, açık bir şekilde ve 1 dk. gibi uzun bir süre boyunca verilmesi; programın 'çocukların izleyebileceği bir saatte' yayınlanması; kan görüntülerinin ekranın tamamını kapatacak şekilde aktarılması, açıktır ki çocukların ve gençlerin 'zihinsel' gelişimini etkileyebilecek 'korku ve şiddet' unsurlarını barındırmaktadır.
6112 sayılı yasanın Yayın Hizmeti İlkeleri başlıklı 8'inci maddesinin ikinci fıkrasına göre; "...televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin... zihinsel... gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan..." yayınlanamaz. Kanun koyucu, bu durumda sadece koruyucu sembol kullanmayı yeterli görmemiş, ayrıca '...bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde...' ibaresini ekleyerek, çocukları ve gençleri koruma konusunda daha yüksek bir itina yükümlülüğü getirmiştir. Aynı şekilde Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 8'inci maddesinin ikinci fıkrasında '...televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz.'denilerek, kanun koyucunun bu talebi vurgulanmış ve daha açık bir şekilde ifade edilmiştir. Kan ve kırık bacak görüntülerinin uzun ve çarpıcı (tüm ekranı kapsayacak şekilde) yayınlanması, bu yükümlülüğü ihlal anlamına gelmektedir.”
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır
Anılan yayın nedeniyle 6112 Sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmünün ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca bildirildiği,
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Söz konusu yayın içeriğinin, çocuk ve gençlerin zihinsel gelişimlerini zedeleyebilecek türde olması ve bu kitlenin ekran başında bulunabileceği saatte yayınlanması nedenleri ile 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının ihlal edildiği,
Bu itibarla; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının ihlali nedeniyle; Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “Uyarı” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; NATİONAL GEOGRAPHİC CHANNEL logosu ile yayın yapan NATIONAL GEOGRAPHIC CHANNEL MEDYA HİZ. A.Ş. unvanlı kuruluşun; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasındaki; “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz.” hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre UYARILMASINA, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının yapılacak tebligatta bildirilmesine, Üst Kurul Üyesi Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyuyla, oyçokluğuyla karar verildi.
