İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 21.08.2023 tarih ve 495 sayılı yazısına konu NR1 TÜRK logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 05.08.2023 tarihinde saat 22:02’de yayınlanan “DJ SET” adlı müzik programı yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

NR1 TÜRK logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından 05.08.2023 tarihinde saat 22:02’de yayınlanan “DJ SET” adlı müzik programında, müzik klipindeki görüntülerde bir erkeğin üst kısmının çıplak olduğu, kendisinden bir adım geride kadın dansçının yer aldığı, birlikte dans ettikleri sahnelerin devamında erkek dansçı ve kadın dansçının kalçalarının birbirine yaklaştığı, kameranın çekim açısıyla kalçalarının birbirine yakınlaştığı kısımların odak haline getirildiği, dans koreografisinin ve yer verilen figürlerin cinsel çağrışım oluşturacak şekilde sergilendiği, program süresince yer verilen görüntülerde erkek dansçılar da yer almakla birlikte çoğunlukla şort ve bikini giyen kadınların kamera çekim açısıyla kalçalarının ön planda tutularak erotik şekilde dans figürlerinin sunulduğu ve teşhir edildiği görülmüştür.

Teknolojinin getirdiği kolaylıklar ve içinde bulunduğumuz iletişim çağı göz önüne alındığında her türlü içeriğe sınırsız olarak erişmek mümkün hale gelirken her türlü içeriğe maruz kalma ihtimali de bir o kadar olası duruma gelmiştir. Şiddeti olumlayan, erotik nitelikte, cinselliğin bir meta olarak sunulduğu ve kötü madde kullanımını teşvik eden medya içeriklerine maruz kalma günden güne artmaktadır. Nörobilimciler ve psikologlar, insan zihnini uyarılar ve uyartılarla etkinleşen veya ön plana çıkan düşünce, imge ve temsillerle dolu çağrışımsal bir ağa benzetmektedir. "Kişi bu etkinin farkında dahi olmayabilir veya uyarım kişinin farkındalığını etkilemeyecek tarzda sunulabilir. Belli belirsiz sunulan kavramlar, fonda yer alan görüntüler, incelikli sunulan düşünceler, duygular ve davranışlar, çok kolaylıkla bireylerde etkin hale gelebilir." Özellikle tekrarlı görüntülerden oluşan, günün her saatinde ve her yerde dinlenme ve izlenme ihtimali bulunan müzik ve müzik video klipleri insan zihni için güçlü uyarıcılardır. Müzik hem gençlerin hem yetişkinlerin sosyalizasyonunda kritik bir öneme sahiptir. Kimileri müziği günlük kaygılarından kurtulmak, stresle ve yalnızlıkla başa çıkmak için kullanırken kimileri o anki ruh halini daha iyi hale getirmek için kullanır. Bireyleri ve toplumu hem işitsel hem görsel olarak etkileme ve birleştirme gücüne sahip bir unsur olan müzik, aynı zamanda kliplerde kullanılan uygunsuz görüntü içerikleri ve güftelerde geçen uygunsuz ifadeler dolayısıyla dinleyicilerde olumsuz çağrışımlara sebebiyet veren istenmeyen bir öge haline gelebilmektedir.

Bununla birlikte, Erotik ve müstehcen nitelikteki görüntüler, çocuk ve gençlerde bilinçaltı düzeyinde birtakım olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Erken yaşta maruz kalınan bu tür görüntüler, sürekli olarak cinsel uyarılma nedeniyle çocuklarda cinsellik yaşının aşağı çekilmesine, çocukların benzer gösterimlere duyarsızlaşmalarına ve ileri yaşlarda söz konusu gösterimleri meşrulaştırmalarına ve bu tür eylemleri taklit etmelerine neden olabilmektedir. Cinsel davranışların gelişiminde kültürel kabuller, inançlar, sosyal öğrenme gibi pek çok faktör bulunmaktadır. Medya da sunduğu cinsel içeriklerle bu faktörlerden biri konumundadır. Televizyon içerikleri diziler, müzik klipleri ve benzerleriyle büyük ölçüde cinsel görüntüler ve mesajlar barındırmakta ancak cinselliğin dayandığı duygusal zemin, getirdiği sorumluluklar ve riskler neredeyse hiç konu edilmemektedir. Çeşitli araştırmalar medyadaki cinsel içeriklere maruz kalmanın cinsel davranışları etkilediğini; cinsel içeriklerle uyarılan ergenlerin cinsellik deneyimlerini daha erken yaşlarda yaşama eğilimi yönünde davranış şekli geliştirdiğini göstermektedir.

Yukarıda yer verilen açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, İhlale konu programda, yer verilen müzik kliplerinde dansların müstehcen nitelikte olduğu, yakınlaştırmalar ve tekrarlarla bu niteliğin artırılmaya çalışıldığı cinsellik vurgusu ve erotik düzeye varan dans figürlerini içeren görüntülerin yayınlandığı saat dilimi dikkate alındığında (22:02) çocukların ekran başında olduğu bir saatte yayınlanmasının çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel ve ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde olduğu kanaatine varılmıştır.

Bu nedenle, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin ikinci fıkrasının ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun’un 8'inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılsa dahi yayınlanamaz." ilkesinin ihlali nedeniyle,

6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “8 inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. …” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Temmuz 2023 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 36.115,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2023 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 85.738,00 (seksenbeşbinyediyüzotuzsekiz) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) İdari para cezasının tebliğinden itibaren bir ay içerisinde, Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Tek İdare Tahsilat Alt Hesabı TR46 0001 0017 6200 9999 9955 88 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32’nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiğinin veya 6112 sayılı kanunun 32’nci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca, tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi (onbeş gün) içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunulabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

c) 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

Üst Kurul Üyesi Tuncay KESER’in karşı oyu ve oy çokluğu ile karar verildi.