İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 06.02.2024 tarih ve 14 sayılı yazısına konu EvaTv logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 18.01.2024 tarihinde saat 15:22’de yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 18.01.2024 tarihinde saat 15:22’de yayınladığı "Anadolu Yöresel Doğal Antibiyotix" isimli ürünün ticari iletişim yayınında, “Çok önemli bir karışım, evet çok önemli bir karışım; bağışıklık sisteminizi güçlendirecek, astım, alerji. Bakın alerji artı koah diyorlar ben öyle isimlere…Hekimler öyle söylüyor. Yine nefes darlığı, akciğer rahatsızlıkları, mide rahatsızlıkları, böbrek rahatsızlıkları, eklem rahatsızlıkları, bir de bağışıklık sistemi. Çocuklarınıza her sabah akşam, gençlerinize, okula giden herkese birer kaşık bunlardan yedirin, bakın o çocuğunuz hastalanmayacak. Neden, çünkü immün sistemi güçlenecek. Onun için bu karışımı ben hepinize öneriyorum...Vücut ağrılarınız varsa, prostatınız varsa, virüsten korunmak istiyorsanız, kalp damar sağlığı ile ilgili şikâyetiniz varsa, şeker, tansiyon, kollesterol sıkıntınız varsa, mide rahatsızlığınız varsa, böbrek rahatsızlığınız, böbrek taşlarınız varsa, çocuk gelişimi ile ilgili sıkıntılarınız varsa, sizler de bu özel karışıma ulaşmak istiyorsanız ekranların altındaki telefon numarasını arayabilirsiniz…Mide, bağırsak sıkıntısı olanlar muhakkak kullansınlar, çocuk gelişimi için Hocamız zaten Maranki Hocamız ısrarla kullanılmasını tavsiye etti. Virüslerden kurtulmak için, parazitlerden kurtulmak için muhakkak ama muhakkak kullanın dedi yine Maranki Hocamız. Aynı zamanda alzheimer rahatsızlığı çeken büyüklerimiz var ise eğer alzheimer için muhakkak ama muhakkak tüketilsin diyor. Öyle değil mi Hocam? Evet…Unutkanlık, alzheimerı artık tarihe gömmek istiyorsanız yine hocamızın özel olarak yapmış olduğu bu karışımdan sizler de destek alabilirsiniz. Vücut ağrılarınız varsa şeker, kolesterol, tansiyon gibi sıkıntılarınız var ise, böbrek rahatsızlıkları yaşıyorsanız, böbrek taşınız var ise, bağışıklık sisteminizde bir sorun var ise, idrar yolu enfeksiyonu yaşıyorsanız, kalp damar rahatsızlığınız varsa...”, "0212 918 00 …", "1 Adet Doğal Macun", "199 TL Kargo Bedava", "%100 Doğal, Şeker İçermeyen Şifa Kürü Anadolu Yöresel Doğal Antibiyotix", "Son Dönemde Dünyada Hızla Yayılan Korona Virüsü, Domuz Gribi Gibi Tehlikeli Virüslerden Korunun!", "Bu Kür Zihin Açıcı Bir Kürdür!", "Anadolu Doğal Antibiyotix Kozmik Beden Temizliği Yapın!", "Unutkanlığa İyi Gelir", "Eklem Rahatsızlıkları, Bel, Diz, Boyun Ağrısı Gibi Ağrılara Karşı Şifa Kürü!", "Koah, Astım ve Nefes Darlığı Gibi Solunum Rahatsızlıklarına Şifa Kürü!", "Bağışıklık Güçlendirici ve Öksürüğü Kesen Karışım Anadolu Yöresel Doğal Antibiyotix!", "Mikropları Virüsleri Azaltan ve Yok Eden Şifa Kürü" vb. şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, ürünün astım, alerji, nefes darlığı, akciğer rahatsızlıkları, mide, bağırsak rahatsızlıkları, böbrek rahatsızlıkları, eklem rahatsızlıkları, unutkanlık, alzheimer, vücut ağrıları, şeker, kolesterol, tansiyon, kalp damar rahatsızlığı, cinsel sorunlar, bağışıklık sistemi sorunları vb. hastalıklara iyi geldiği ve insanlara sağlığını geri kazandırdığı vurgulanarak, sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.
Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer yandan, 03 Temmuz 2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkındaki Yönetmeliğin Tanıtım Faaliyetlerinin Kapsamı ve Esaslarının anlatıldığı 5’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında “Ürünlerin internet dahil halka açık yayın yapılan her türlü medya ve iletişim ortamında program, film, dizi film, haber ve benzeri yollarla doğrudan veya dolaylı olarak topluma tanıtımı yapılamaz…” hükmü,
Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlerin de 5996 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği'nin 7’inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen "...bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna dair bilgilendirme yapılamaz, bu tür özelliklere atıfta bulunulamaz." hükmü yer almaktadır.
Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadeler sağlık beyanı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritim bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroit, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, bunun yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı” belirtilmektedir.
Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün astım, alerji, nefes darlığı, akciğer rahatsızlıkları, mide, bağırsak rahatsızlıkları, böbrek rahatsızlıkları, eklem rahatsızlıkları, unutkanlık, alzheimer, vücut ağrıları, şeker, kolesterol, tansiyon, kalp damar rahatsızlığı, cinsel sorunlar, bağışıklık sistemi sorunları vb. hastalıklara iyi geldiği ve insanlara sağlığını geri kazandırdığı vurgulanarak, çok sayıda rahatsızlığa çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtım ve satışının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.
Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihlale konu yayında, söz konusu ürünün sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Anılan yayın kuruluşu hakkında; evvelce Üst Kurul’un 17, 22, 30.11.2023 tarih ve 2023/45, 46 ve 47 sayılı toplantılarında alınan 29-31, 10-13 ve 13-15 No’lu kararları ile, 10-13, 15-20.11.2023 tarihli yayınlarında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının ihlali nedeniyle program durdurma ve idari para cezası müeyyidesinin uygulanmasına karar verildiği, anılan kararların kuruluşça 02, 04, 05 ve 11.12.2023 tarihlerinde tebellüğ edildiği, bu defa 04.12.2023 tarihli yayını nedeniyle, Üst Kurul’un 08.12.2023 tarih ve 2023/48 sayılı toplantısında alınan 10 No’lu kararı ile, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin 4’üncü fıkrasının bir yıl içinde tekraren ihlali nedeniyle aynı Kanun’un 32’inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca 10 gün süreyle yayınının durdurulmasına karar verildiği Üst Kurul Kayıtlarından anlaşılmış olmakla; kuruluşun 18.01.2024 tarihinde saat 15:22’de yayınladığı "Anadolu Yöresel Doğal Antibiyotix" isimli ürünün tanıtım ve satışının yapıldığı ticari iletişim yayını ile, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde ikinci kez tekraren ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’nci maddesinin beşinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan kuruluşun YAYIN LİSANSININ İPTALİNE karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla;
YEK RADYO TELEVİZYON VE DİJİTAL YAYINCILIK A.Ş. unvanlı “EvaTv” logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, 18.01.2024 tarihinde saat 15:22’de yayınlanan ticari iletişim yayınında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının bir yıl içinde ikinci kez tekraren ihlali nedeniyle, 6112 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan "8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir." hükmü uyarınca YAYIN LİSANSININ İPTALİNE,
Yayın Lisansının iptaline rağmen yayınına devam etmesi halinde, 6112 sayılı Kanun’un “Adli Yaptırımlar” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Üst Kuruldan yayın lisansı almadan veya yayınları Üst Kurul tarafından geçici olarak durdurulmasına ya da yayın lisansı iptal edilmesine rağmen yayın yapan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü, bir yıldan iki yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Tüzel kişiler hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesindeki güvenlik tedbirleri uygulanır. İzinsiz olarak faaliyetine devam eden yayın cihaz ve tesisleri Üst Kurulca mühürlenerek kapatılır." hükmü uyarınca işlem yapılacağı hususunun, kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,
İlgili kuruluşun yayın lisansının iptal edildiği hususunun Kanun’un 29’uncu maddesinin 3’üncü fıkrası uyarınca işlem yapılmak üzere TÜRKSAT A.Ş.’ye bildirilmesine,
Ayrıca, Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza Hükümleri” başlıklı 77’nci maddesi hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.