İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 25.11.2024 tarih ve 97 sayılı yazısına konu, NOW logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 28.09.2024 ve 05.10.2024 tarihlerinde 20:32 ile 20:41 saatlerinde yayınlanan “Yabani” adlı dizi film yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda; dizi filmdeki bazı sahnelerin, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendinde yer alan; Yayın hizmetleri "Şiddeti özendirici veya kanıksatıcı olamaz" ilkesini ihlal ettiği gerekçesiyle, “%3 oranında idari para cezası uygulanması ve idari tedbir olarak program yayınının iki (2) kez durdurulması” yönünde alınan çoğunluk kararına katılmadım.

            Söz konusu diziye yaptırım uygulanırken göz ardı edilen husus, bu tür yapımların etkisinin, bir belgesel veya haber programları kadar,  eğitici, bilgilendirici ve yol gösterici nitelikte olamayacağı gerçeğidir. Filmlerin iç dinamiğinde yer alabildiği varsayılan bu etkiler nedeniyle, bir belgesel yapımı gibi değerlendirilerek; izleyici kitlesi üzerinde öğretme amacını taşıdığı gibi bir yargıya varılması doğru bir yaklaşım değildir.

“Şiddeti özendirici ve kanıksatıcı” görüntüler içerdiği iddia edilen “Yabani” adlı dizi, “7 Yaş ve üzeri için”, “şiddet ve korku”, “olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar” akıllı işaretleriyle yayınlanmıştır. Dizinin 2 saat 51 dakika süren 28.09.2024 tarihli bölümü ile 3 saat 7 dakika süren 05.10.2024 tarihindeki bölümleri incelenmiş, 5 ayrı klipte yaklaşık 6-7 dakikalık sürede şiddet sahnelerine yer verildiği tespiti yapılmıştır.

            Genel olarak dizi filmlerin veya sinema yapımlarının, toplumsal hayata dair önemli etkileri arasında, içerisinde eğitici/öğretici unsurları barındırabilme olasılığı çerçevesinde; “davranış modeli” oluşturabilme gibi bir işlevinin de bulunduğu varsayılmaktadır. Söz konusu yaptırım kararı da, Uzman raporunda ve Kurul Kararında bu kapsamda gerekçelendirilmiştir.

            Ancak, kabul edilmesi gereken ve göz ardı edilen önemli bir husus; bu tür yapımların etkisinin, bir belgesel ya da haber, haber programları kadar, eğitici/öğretici/bilgilendirici/yol gösterici nitelikte olamayacağıdır.  Filmlerin iç dinamiğinde yer alabildiği varsayılan bu etkiler nedeniyle, bir belgesel yapımı gibi değerlendirilerek; izleyici kitlesi üzerinde öğretme amacını taşıdığı gibi bir yargıya varılması doğru bir yaklaşım değildir.      

            Uzman raporuna 5 ayrı klip olarak eklenen ve yaptırıma uygun görülen sahnelerin ayrıntılarına bakıldığında; 4 klipte yer alan sahnelerin her filmde rastlanılabilecek içerikte, erkekler arasındaki tokat, yumruk, tekme gibi kavga sahneleri olduğu, çakı ile adam yaralama sahnesi bulunan 5. klibin saatinin ise, 23:32:24 olduğu ve 3 saniye sürdüğü görülmüştür.

            Şiddet sahnesi olarak sunulan görüntülerin, dizilerin toplam yayın süreleri içinde yer alan zaman dilimi ile görüntülerin yukarıda belirtilen ayrıntıları dikkate alındığında; şiddete ilişkin bölümlerin “aşırı” olduğunu ileri sürmek mümkün değildir.

            Ayrıca dizilerde 1-2 bölüm cımbızlanarak söz konusu dizi ile ilgili bir genel kanaat oluşturulamaz. Konunun bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

            Bu yönüyle;  ihlal gerekçesi yapılan sahnelerin içeriklerine bakıldığında, söz konusu dizide şiddetin aşırı kullanılmadığı, şiddet içeren sahnelerde de şiddetin olumlanmadığı dikkate alındığında,  yüzde 3 idari para cezası ile birlikte 2 program durdurma içeren yaptırımın, ölçülü ve orantılı olmadığı açıktır. Alt sınır yerine iki aşamalı (yüzde 3 idari para cezası + 2 program durdurma) ve medya hizmet sağlayıcı kuruluşları açısından en ağır yaptırımlardan biri olan program durdurma içeren yaptırım kararı ile “yaptırım/beklenen kamu yararı” dengesinin gözetildiğini kabul etmek mümkün değildir. Ayrıca Kurul kararında, yaptırımın bu ölçüde ağır belirlenmesinin hukuki gerekçeleri somut olarak ortaya konulabilmiş de değildir.

            Bu nedenlerle; hemen hemen tüm dizilerde benzerlerine rastlanan şiddet sahneleri ile NOW TV logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşa uygulanan yaptırım, orantılı değildir, yaptırımların kanuniliği ve eşitliği ilkesine de aykırıdır.

            Söz konusu kanuniliği olmayan yaptırımlar yargıdan geri dönmektedir. Aşağıda verilen mahkeme kararı da bunu doğrulamaktadır:

            Üst Kurulun, 17.02.2020 tarih ve 2020/08 sayılı toplantısının, 6 numaralı kararıyla; FOX logolu kuruluşta yayınlanan bir diziye, 6112 sayılı Yasa’nın birinci fıkrasının (f) bendinde belirlenen, “Toplumun milli ve manevi değerlerine…” aykırılıktan yaptırım uygulanmıştır. Konunun yargıya taşınması üzerine; Ankara 6. İdare Mahkemesi, 18/12/2020 tarih ve E:2020/901,  K:2020/2040 sayılı kararıyla, “…dava konusu işlemin iptaline” kararı vermiştir. Kararın gerekçesinde;