İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 29.04.2013 tarihli ve 1121 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
Ulusal 1 Yayın Kuruluşu'nda 22.04.2013 tarihinde saat 07:48:15'te reklam kuşağı içerisinde benzin, dizel, lpg ve doğalgaz gibi yakıtların kullanımında %15 ile %20 arasında tasarruf sağladığı iddia edilen "GPX Energy Plus" adlı cihazın tanıtımı yapılmıştır. Amerikan menşeli olduğu ve Amerika'da 150 dolara satıldığı iddia edilen cihazın ülkemizdeki değeri yaklaşık 300 TL olarak lanse edilmiş, şu anda bazı kanallarda 95 liraya kampanyalı olarak satıldığı belirtilmiştir. Ancak söz konusu cihazın bugün arayan ilk 400 izleyiciye tanıtım amacıyla bedava gönderileceği belirtilmiş, tanıtım boyunca sunucu ürününün ücretsiz olduğunu ve ücretsiz gönderileceğini defalarca ifade etmiştir. 400 kişiye ürünün ücretsiz olarak verilme sebebi olarak da bu 400 kişinin ürünü alıp kullandıktan sonra çevresine tavsiye edecek olmaları gösterilmiştir. Ancak reklam yayını sırasında ekranın altından okunamayacak kadar küçük ve hızlı geçen yazıdan (Alt yazı 5 dakikalık tanıtım filminde yalnız bir kez ekranın altından geçmiş [07:57:42] ve SKAAS sisteminin yavaşlatma durdurma, tekrar izleme, büyütme gibi teknik imkanlarına rağmen tam olarak okunamamıştır.) anlaşıldığı kadarıyla ürün ilk arayan 400 kişiye tamamen ücretsiz olarak gönderilmemekte ulaşım ve lojistik masrafı gibi adlar altında tüketiciden para talep edilmektedir. Ücretsiz ürün almak için arayan ilk 400 kişi içerisine giremeyen tüketicilerin ürünü hangi fiyattan alabileceği ise reklamda hiç belirtilmemiştir. Çünkü güniçinde başka reklam kuşakları içerisinde de aynı tanıtım filmi yayınlanmış olup aslında ürün ilk arayan 400 kişiye değil, belirli bir ücreti ödeyen herkese gönderilmektedir. Dolayısıyla sanki çok pahalı bir ürün belirli sayıda tüketiciye ücretsiz ulaştırılacak imajı yaratılarak tüketiciler yanıltılmaya çalışılmaktadır. Halbuki internette yapılan çok kısa bir araştırmayla GPX Energy Plus adlı ürünün kargo dahil 24 TL'ye temin edilebileceği görülmüştür
Söz konusu reklam filmi, ücret bilgisi dışında da tüketiciyi yanıltmaya yönelik unsurlar içermektedir. Aynı tanıtım filmi gün içinde farklı reklam kuşakları içerisinde yayınlanmasına rağmen sanki canlı yayınlanıyormuş gibi sunucu "şu an hala kontenjanımız var" gibi ifadeler kullanmakta, alt yazıda ise"Arayan Son 50 Kişiye Tanıtım Amaçlı GPX Energy Plus Ücretsiz "gibi izleyicileri bir an önce telefon etmeye yönlendiren uyarılar yer almaktadır. Ayrıca ürünün iddia edildiği gibi %15 ile %20 arasında yakıt tasarrufu sağladığına dair hiç bir somut veri ya da belge ortaya konmamıştır. Ancak cihazın 2 yıl garantili olduğu ve Sanayi Bakanlığı'ndan izinli olduğu ifade edilerek, ekrana Sanayi Sicil Belgesi getirilmiş (07:56:20), izleyicide sanki Sanayi Bakanlığı'ndan onaylı bir ürün satıldığı imajı yaratılmaya çalışılmıştır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın resmi internet sitesinde, söz konusu belgenin bir kuruluşun üretim yapan sanayi işletmesi olduğunu gösterir bir belge olduğu anlaşılmaktadır. Bir kuruluşunun üretim faaliyetinde bulunan sanayi işletmesi olduğunu gösteren bir belgenin yakıt tasarrufu ile ilgisi anlaşılamadığı gibi Amerika'dan ithal olduğu iddia edilen bir ürün için ülkemizden niçin Sanayi Sicil Belgesi alındığı da anlaşılamamıştır.
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
ULUSAL 1 yayın kuruluşunun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi hükmünü ihlal ettiği, kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde; söz konusu reklam kuşağı içerisinde benzin, dizel, lpg ve doğalgaz gibi yakıtların kullanımında %15 ile %20 arasında tasarruf sağladığı iddia edilen "GPX Energy Plus" adlı cihazın tanıtımı yapılmak suretiyle yayıncı kuruluşun, “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” şeklindeki yayıncılık ilkesinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Anılan kuruluşa 12.12.2012, 14.12.2012 tarihli yayınları nedeniyle Üst Kurulun 29.12.2011/71, 04.01.2012/01 tarih ve sayılı toplantılarında alınan 45,26 nolu kararlarla6112 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır. Bu itibarla, 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinin tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; ULUSAL 1 logosuyla yayın yapan ULUSAL KANAL İLETİŞİM HİZMETLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;
6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek.” hükmünün tekraren ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca;
1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Mart 2013 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 47.625,56 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2013 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 11.886 -onbirbinsekizyüzseksenaltı - ) Türk Lirasından az olamayacağından 11.886 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Bilkent Şubesi, Ankara TR 84000 100 1762 00 999999-5001 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, kanun yoluna başvurmadan önce peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, belirtilen süre içerisinde ödenmeyen ve kesinleşen idari para cezasının 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine, oy birliği ile karar verilmiştir.