İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 08.12.2014 tarihli ve 2464 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“İlgi : a) Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün 01.12.2011 tarih ve 36037 sayılı yazısı.
b) Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısı.
PARK TV logolu Yayın Kuruluşu'nda, 30.11.2014 tarihinde 12.23.22-12.27.55 dakikaları arasında, Dr. Ömer Coşkun'un bitkisel ürünlerinin tanıtımının yapıldığı tespit edilmiştir.
12.23.22-12.27.55 (4 dk. 33 sn.) saatlerinde, içeriği "Tele-alışveriş" yayını olan tanıtımda: Her ne kadar Dr. Ömer Coşkun'un ürünü olduğu açıkca beyan edilmese de daha önce takip edilen ve raporlaştırılan yayınlarda, bu ürün Dr. Ömer Coşkun adıyla markalaştırılıp ve tescilli-patentli olduğu bilinmektedir."Formula 21 Forman"adlı bitkisel ürün ve yanında hediyesi olan "Çakşırotu Köklü Çay" adlı ürünün faydaları anlatılmakta ve bu ürünün fiyatından söz edilmektedir. (klip)
Yayın kuruluşu tanıtımda, kadın- erkek partnerlerin görüntüleri ve ürün kutuları yakın plana alınıp, cinsel içerikli sözlü ifadeler kullanılmakta ve bu ifadeler yazılarla da ekrana zumlanmaktadır. 4 kutu Forman+çakşırotu köklü çay hediye, 109.TL.-bütün alışverişlerinizde Türkiye'nin her yerine KDV dahil ücretsiz kargo, Bilgi ve Sipariş Hattı:0212 470 20 20 yazısı ekranda gösterilmektedir. Korumalı saatlerde ekrana getirilen bu tanıtımda yer alan cinsel içerikli ifadeler ve görüntüler, çocuk ve gençler açısından olumsuz örnek teşkil etmektedir. Ürün hakkında şu şekilde konuşulmaktadır.
"alt ses- Şimdi sizlere yılın en iyi performans ürünü seçilen, aynı zamanda Avrupa Birligi Kalite ve Tüketici Akademisi Kalite Ödülünü layık görülen "Formula 21 Forman"ı sunuyoruz. Forman erkeklere özel üretilmiş bir üründür. Maksimum güç ve performansın, bitmez tükenmez arzunun, duygusal ve bedensel keyfin iksiri forman. Erkeklerin yeni güç kaynağı forman gücünüze güç katar, performansınızı yükseltir. Başınız öne eğilmeden, göğsünüzü gere gere forman ile mutluluğun doruklarına ulaşın. İster 25 yaşında ister 75 yaşında olun, 18 delikanlı gibi hayata yeniden başlayın. Forman vücudunuzu güçlendirmeye, kan dolaşımınızı hızlandırmaya, yorgunluğunuzu gidermeye, kalbinizi ferahlatmaya ve performansınızı artırmaya yardımcı olur. Forman maksimum enerji ve maksimum kuvvet verir.
İbrahim Tufan- Forman kullandı, direncim çok fazla arttı.
alt ses-Forman mevsiminde toplanmış %100 dogal bitki özlerinden oluşmaktadır. Forman sayesinde binlerce erkek mutluluğu yakaladı, daha ne bekliyorsunuz. Sizlerde mutluluğa yer açın.
Mehmet Dağdeviren-Forman kullandı, bitkisel ürünleri 4 ay kullandım, sertleşme ve... iyileşti.
Şehmuz Yürekli-Forman kullandı, cinsel problemlerim var. Performans eksikliğim vardı, tabiki yetersizlik vardı. Bunlarla ilgili Forman'ı kullandım, faydasını gördüm.
alt ses-Forman stres kaynaklı cinsel problemlerin giderilmesine yardımcı bitkisel gıda takviyesidir. Kas gücünü ve dayanıklılığını artırmaya vucut direncini yükseltmeye yardımcı olur. Forman ile daha uzun geceler artık sizleri bekliyor. Testesteron seviyesi düşük olduğu durumlarda, iktidarsızlık gibi konularda, sperm sayısının azlığında, kan akışını ve basıncını düzenlemede, kan dolaşımının artmasında tamamen destek ürünü olarak sizlere yardımcı olur....
Ali Asmaca-Forman Kullandı-Bu adamdan Allah razı olsun.
alt ses-Haftada aç karnına alacağınız bir forman tablet 7 dakika içerisinde etkisini göstermeye başlar ve sağladığı yüksek performans 7 gün boyunca devam eder...
İbrahim Öztürk-Forman Kullandı-Cinsel problemim olduğundan dolayı bir kutu aldım ve karşılığını gördüm, faydasını gördüm.
Kadir Yeşilırmak-Forman kullandı-Altı aydır kullanıyorum çok da faydasını gördüm.
Osman Buluç-Forman kullandı-52 yaşındayım, erken boşalmayla ilgili problemim vardı, fayda gördüm. Tavsiye ederim benim yaşımdakilere."şeklinde ifadelerine yer verilmiştir. Alt ses konuşmaları arasında ekrana getirilen VTR'de, hastalar konuşturulmakta bu esnada ekranda hastaların isimlerine ve forman kullandı yazılarak inandırıcılık arttırılmaya çalışılmaktadır.
Sağlık Bakanlığı ilgi (a) yazısında, bitkisel gıda takviyelerinin mevzuata uygun olmayan bir şekilde reklam ve tanıtım faaliyetlerinin yapılması ve modern tıp ve farmakoloji bilimine aykırı olarak birçok kronik hastalığı iyileştirdiği iddiasının; hastaları tıbbi tedaviden soğutarak uzaklaştırabildiğini, bilimsel yönden eksik veya doğru olmayan bilgilerle tüketicileri yanlış yönlendirdiğini ve bu ürünlerin bilinçsiz tüketimine neden olarak toplum sağlığı açısından risk oluşturduğunu belirtmektedir. Yine Sağlık Bakanlığı'nın ilgi (b) yazısında bazı TV ve radyo kanallarının reklam veya programlarında gıda takviyelerinin, muhtelif hastalıklara iyi geldiği şeklindeki sağlık beyanlarıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, yayınlarda sürekli olarak hastaların bitkisel tedavileri kullanmaya teşvik edildiği, hastaların tıbbi tedaviden uzaklaştırıldığı ve yüksek maliyetli ürünleri kullanmak zorunda bırakıldığı belirtilmiştir. Bakanlık ilgi (b) yazısında ayrıca tanıtımlarda ürünleri kullandığını ve faydalı olduğunu beyan eden kişilerin seçilmekte olduğunu, güya toplumu bilgilendirmek amacıyla uzmanlıkları akademik olarak kanıtlanmamış olan şahısların görüşlerine yer verildiğini ve bu programlarda Doktor unvanlı Mustafa Eraslan ve Ömer Coşkun gibi sağlık meslek mensuplarının da doğrudan veya dolaylı olarak rol aldığının yakından müşahede edildiğini ifade etmiştir.
Sağlık Bakanlığı ilgi (b) yazısında, endikasyon belirtilen ürünler için Sağlık Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesi gerektiği ve mevzuatta yer alan hükümler gereğince televizyon ve radyo aracılığı ile sağlık beyanı belirtilerek ürün satış ve pazarlanmasının uygun olmadığı da ifade edilmiştir.
Reklamı ve tanıtımı yapılan tedavi ile ilgili; Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun ilgi yazısında; "...Bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer almaz..." hükmü dikkate alındığında, sağlık beyanında bulunarak tanıtım yapılmasının uygun olmadığı açıkça belirtilmektedir.
Sonuç olarak; PARK TV logolu Yayın Kuruluşu'nun bu yayınıyla;
a- Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 9/A maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen"Her hangi bir ürünün sağlık beyanı ile ilaç gibi algılanmasına sebebiyet verecek ifadeler kullanılamaz. Gıda takviyesi niteliğindeki ürünlere ilişkin her çeşit memnuniyet ve teşekkür yazısı ya da kişilerin başından geçen ürün tecrübesini anlatan ifade ve görsel sunumlar kullanılamaz. Ürünün kullanılmaması halinde sağlığın olumsuz etkileneceği beyanlarına yer verilemez."hükmünü ve dolayısıyla 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un "Yayın Hizmetlerinde Ticari İletişim" başlıklı 9. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinde belirtilen"Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek"ilkesini,
b- Aynı Kanun'un 9. maddesinin 6. fıkrasının (ç) bendinde yer alan"Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya veya kiralamaya doğrudan yönlendirmemek;..."ilkesini ihlal ettiği kanaatine varılmış ve
c- 6514 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 32. maddesinde bulunan"1262 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 1. fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.Ruhsatsız olarak müstahzar imal edenler veya bu şekilde imal edilen müstahzaları bilerek satan, satışa arz eden veya sattıranlar, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır ... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlanmasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır...."hükmü doğrultusunda işlem yapılması gerektiği değerlendirilmiştir.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu
Söz konusu yayın ile, 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) ve (ç) bentleri ile 1262 sayılı Kanunun, 6514 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle değişik, 19 uncu maddesinin birinci fıkrasının ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;
Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda; yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu, yetişkin izleyici kitlesini ilgilendiren cinsel içerikli bir ürünün tanıtımına çocuk ve genç izleyicilerin dinleyebileceği bir saatte yer verildiği anlaşılmıştır. Bu nedenle yayında, 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) ve (ç) bentleri hükümlerinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Söz konusu kuruluşa 01.04.2013 tarihli yayını nedeniyle evvelce Üst Kurulun 17.04.2013 tarih ve 2013/24 sayılı toplantısında alınan 74 nolu kararıyla 6112 Sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi uyarınca ve 02.09.2013 tarihli yayını nedeniyle evvelce Üst Kurulun 03.10.2013 tarih ve 2013/56 sayılı toplantısında alınan 99 nolu kararıyla 6112 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır.
Bu itibarla;
1- Aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması,
2- 18.01.2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesi,
3- Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirlenen “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesi,
Gerektiği kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere;
1- Aynı yayınla birden fazla yayın ilkesi ihlali olduğundan ve her iki ihlal de idari para cezası yaptırımını gerektirdiğinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, bahse konu ihlallerden en ağır (tek) cezanın verilmesi öngörüldüğünden, 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek." ve (ç) bendindeki; “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, …” hükmünün tekraren ihlali nedeniyle,
PARK TV logosuyla yayın yapan ZİRVEPARK RADYO TELEVİZYON YAYINCILIK A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; aynı Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrası hükmü uyarınca;
a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ekim 2014 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 1.000,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2014 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 12.353 -onikibinüçyüzelliüç - ) Türk Lirasından az olamayacağından 12.353 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,
2- 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine, oy birliği ile,
3- Ayrıca; Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirlenen “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesine, Üst Kurul Üyesi Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyuyla, oy çokluğu ile,
karar verildi.