İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 26.09.2014 tarihli ve 2098 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“Kanal 7 logolu yayın kuruluşunda 23.09.2014 tarihinde, reklam kuşağı içerisinde 20:43:20-20:43:45 saatleri arasında "Ziraat Sigorta" reklamı yayınlanmıştır.

Söz konusu reklam; "Sizin yokluğunuzda çocuğununuz bunların hiçbirini yapamaz" anonsuyla başlamaktadır. Reklamda vurgulanan "Bunların hiçbirini" ifadesinden ne demek istendiği ise görüntülerle belirtilmektedir. Görüntüler özetle şöyledir: Küçük bir erkek çocuğu sabah erkenden çalar saatin sesiyle uyanmaktadır. Yalnız başına kahvaltı yaptığı masada çayını içerken bir yandan saatine bakar. İşe yetişmesi gereken çocuk, üzerinde takım elbisesi ve elinde çantasıyla yürüyerek işe gider. İşin ardından yorgun bir halde yürüyerek elinde ekmeğiyle evine döner." Son görüntüde ise çocuk, elinde TV kumandasıyla tek başına televizyon seyretmektedir. Reklam sırasında zaman zaman uzaktan da görüntülenen çocuk, hayatta yapayalnız kalmış bir haldedir. Görüntülerde verilen mesajda; günlük rutininde çocuğun çok yalnız, mutsuz ve yorgun olduğu vurgulanmaktadır. Sanki hayatın bütün yükü bu çocuğun omuzlarındadır ve sürekli yalnızdır. Reklamda bu duruma düşülmemesi için izleyiciler, "Ziraat Sigorta" yaptırmaya yönlendirilmektedir. "Yılda sadece 118 Tl'ye Ailem Ziraat Güvencesinde Sigortası yaptırın kazaen vefatınız halinde çocuğunuz güvencesiz kalmasın. Ziraat Sigorta, güvenceniz için daha fazlası" ifadeleriyle reklam sona ermektedir.

Yukarıda açıklanan reklamda bir çocuğun ailesini bir şekilde kaybederek yalnız kalması, sömürü unsuru haline getirilmiştir. Kendi yemeğini kendisi hazırlayan, küçük yaşta işe giden, eve ekmeğini kendisi götüren, akşamları yalnız bir şekilde televizyon izleyen çocuğun mutsuz halleri yürek burkmaktadır. Çocuklarının bu hale düşmesini istemeyen anne babaları, sigortayı yaptırmaya ikna etmeye çalışan reklam uygulamasında, çocukların duygu sömürüsüne yol açacak şekilde ürün pazarlamak için kullanıldığı düşünülmektedir. Reklamda pazarlanmak istenen ürün çocuklara yönelik olmamakla birlikte, reklamın daha çok çocukları etkileyebileceği ve etkilenen bu çocukların reklamda pazarlanan ürünü almak için ebeveynlerini ikna etmeye yönlenebileceği değerlendirilmiştir. Bunun da mevzuatımızda ifade edilen çocukların deneyimsizliklerini ve saflıklarını istismar ederek, herhangi bir ürünü satın almak için ebeveynlerini iknaya doğrudan teşvik etmemek ilkesini ihlal içerdiği düşünülmüştür.

Sonuç olarak, Kanal 7 logosu ile yayın yapan Hayat Görsel Yayıncılık A.Ş. adlı televizyon kanalının bu reklam yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendinde bulunan "Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar vermemek, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek,...çocukları reklamı yapılmakta olan ürün veya hizmetleri satın almak için ebeveynlerini veya başkalarını ikna etmeye doğrudan teşvik etmemek.." hükmüne aykırı hareket ettiği düşünülmektedir.” Şeklinde değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın kuruluşunun 6112 sayılı Kanun’un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendi hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Her ne kadar Daire Başkanlığınca söz konusu reklamın 6112 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendindeki; “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya veya kiralamaya doğrudan yönlendirmemek; çocukları reklamı yapılmakta olan ürün veya hizmetleri satın almak için ebeveynlerini veya başkalarını ikna etmeye doğrudan teşvik etmemek; çocukların ebeveynlerine, öğretmenlerine veya diğer kişilere duyduğu güveni istismar etmemek veya sebepsiz olarak çocukları tehlikeli durumlarda göstermemek,” hükmünü ihlal ettiği kanaati belirtilmiş ise de;

Söz konusu yayına ait deşifre ve video kayıtlarının tetkiki sonucunda;

Anılan yayın bir sigorta çeşidinin reklamına ilişkindir. Reklam filmlerinde de, her alanda olduğu gibi çocukların oynatıldığı bilinmektedir. Kaldı ki çocuk yaştaki (18 yaşın altında) kişilerin programlarda yer almadıkları bir yayın dünyası düşünülemez. Çocuklar da hayatın gerçeği olup, belli disiplinler dâhilinde radyo, televizyon, sinema, tiyatro gibi faaliyetlerde yer almalıdırlar.

Her reklam filminde, o reklama konu mal ve hizmetlerin tanıtım ve satışını arttırabilecek bir kurgulamanın olması olağandır ve bu ve benzeri her türlü kurgulamanın da belli bir mantığı ve gerekçesi vardır. Anılan reklam filmi de bu çerçevede değerlendirilmelidir.

Rapora konu reklam filminin neticede tamamen kurgusal nitelikte olduğu, ilginç slogan ve yöntemlerle mezkur ürün tanıtımının daha cazip olmasının amaçlandığı, dizilerde ve/veya reklam filmlerinde çocuk oyuncuların sürekli olumlu davranışlarla kurgulanması şeklinde ne bir uygulama ve ne de kuralın söz konusu olmadığı, filmlerdeki oyuncuların model olma niteliklerinin, eleştirel olarak değerlendirilmesi gerektiği, çocukların filmlerde kullanılmasının onların saflığından yararlanılması şeklinde değerlendirilemeyeceği, aksi takdirde, çocukların yer almadığı bir yayın dünyasının istenmesinin söz konusu olacağı ki, böyle bir durumun da neredeyse imkânsız olduğu ayrıca, anılan reklam filminin hedef kitlesinin çocuk izleyiciler olmaması, dolayısı ile pazarlaması yapılan hizmetin çocukların doğrudan satın alacağı yahut kiralayacağı hizmet niteliğinin de bulunmaması,

Hususları göz önüne alındığında, söz konusu reklam içeriğinin çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimine zarar verebilecek boyutta olmadığı değerlendirilmekle, anılan yayında 6112 sayılı Kanun’un önerilen 9/6-ç maddesi hükmünü ihlal eder bir hususun bulunmadığı kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; KANAL 7 logosuyla yayın yapan HAYAT GÖRSEL YAYINCILIK A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; bahse konu yayını nedeniyle, 6112 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir İDARİ YAPTIRIM UYGULANMASINA YER OLMADIĞINA, Üst Kurul Üyeleri Süleyman DEMİRKAN ve Esat ÇIPLAK’ın karşı oyları ve oy çokluğu ile karar verildi.