İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 01.10.2014 tarihli ve 2112 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“NTV logosu ile yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 29.09.2014 tarihinde saat 16.56.35'te "Yokluğunuzda Çocuğunuz Yerinizi Dolduramaz" sloganı ile "Ziraat Sigorta"nın tanıtımına yönelik 25 saniye süren bir reklam filmi yayınlanmıştır.

Reklam filminde 7-8 yaşlarında olduğu tahmin edilen küçük bir çocuk tıpkı işe giden bir yetişkin gibi sabah erken çalan alarm sonrası zorla yataktan kalkmakta, acele bir şeklide kahvaltısını yaptıktan sonra takım elbisesi ile işe gitmekte, toplu taşıma aracına binmekte, yolculuğu sırasında gazete okumakta, işyerinde yoğun bir çalışma temposunda çalışmakta ve eve yorgun bir halde dönmektedir. Reklam filmindeki çocuğun bir yetişkin gibi yaşamakta zorlandığı ve bundan oldukça mutsuz olduğu görülmektedir. Mevzu bahis görüntüler esnasında dış ses aracılığıyla "Sizin yokluğunuzda çocuğunuz bunların hiçbirini yapamaz. Gelin yılda sadece 118 liraya "Ailem Ziraat Güvencesinde" sigortası yaptırın, kazaen vefatınız halinde çocuğunuz güvencesiz kalmasın. Ziraat Sigorta. Güvenceniz için daha fazlası." mesajı iletilmektedir. (Klip - Ziraat Sigorta reklamı - Çocuk istismarı)

Söz konusu reklam filminde yetişkinlere yönelik bir hizmet olan sigorta hizmetinin tanıtımı yapılırken özellikle ebeveynleri etkilemek ve satın almaya teşvik etmek adına çocuk saflığının ve masumiyetinin kullanıldığı görülmektedir. Ebeveynler için çocuklarının istikbali en önem verdikleri hususların başında gelmektedir. Söz konusu reklam filminde de tanıtımı yapılan sigortanın satın alınmaması halinde çocuklarının büyüdüklerinde onların işlerini yapamayacakları ve bu yüzden pek çok sıkıntıya maruz kalacakları mesajı verilmektedir. Çocuklarının mutluluğu için anne ve babaların sigorta yaptırmaları gerektiği mesajı verilmektedir. Bu mesajı etkili bir biçimde verebilmek için sürekli olarak mutsuz çocuk imajının kullanıldığı görülmekte ve bu yolla çocukların saflığından ve yetişkinlerin onlara yönelik hassasiyetlerinden faydalanılarak hedef tüketici kitlesi olan yetişkinler üzerinde duygusal baskı oluşturulmaktadır. Bahse konu reklam filminde tanıtılan ürünün satışı ve pazarlanması adına küçük bir çocuğun ebeveynlerinden yoksun kalması durumunda yaşamını idame ettirmesinin mümkün olmadığına vurgu yapıldığı ve bu yolla çocuk üzerinden istismar yapıldığı düşünülmektedir.

Sonuç olarak, NTV logosu ile yayın yapan NTV Radyo ve Televizyon Yayıncılığı A.Ş. medya hizmet sağlayıcı kuruluşun söz konusu reklam filmini yayınlaması nedeni ile 6112 sayılı Yasa'nın 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendinde yer alan"Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya veya kiralamaya doğrudan yönlendirmemek;..."hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmektedir.” Şeklinde değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın kuruluşunun 6112 sayılı Kanun’un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendi hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe:Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Her ne kadar Daire Başkanlığınca söz konusu reklamın 6112 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendindeki; “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya veya kiralamaya doğrudan yönlendirmemek; çocukları reklamı yapılmakta olan ürün veya hizmetleri satın almak için ebeveynlerini veya başkalarını ikna etmeye doğrudan teşvik etmemek; çocukların ebeveynlerine, öğretmenlerine veya diğer kişilere duyduğu güveni istismar etmemek veya sebepsiz olarak çocukları tehlikeli durumlarda göstermemek,” hükmünü ihlal ettiği kanaati belirtilmiş ise de;

Söz konusu yayına ait deşifre ve video kayıtlarının tetkiki sonucunda;

Anılan yayın bir sigorta çeşidinin reklamına ilişkindir. Reklam filmlerinde de, her alanda olduğu gibi çocukların oynatıldığı bilinmektedir. Kaldı ki çocuk yaştaki (18 yaşın altında) kişilerin programlarda yer almadıkları bir yayın dünyası düşünülemez. Çocuklar da hayatın gerçeği olup, belli disiplinler dâhilinde radyo, televizyon, sinema, tiyatro gibi faaliyetlerde yer almalıdırlar.

Her reklam filminde, o reklama konu mal ve hizmetlerin tanıtım ve satışını arttırabilecek bir kurgulamanın olması olağandır ve bu ve benzeri her türlü kurgulamanın da belli bir mantığı ve gerekçesi vardır. Anılan reklam filmi de bu çerçevede değerlendirilmelidir.

Rapora konu reklam filminin neticede tamamen kurgusal nitelikte olduğu, ilginç slogan ve yöntemlerle mezkur ürün tanıtımının daha cazip olmasının amaçlandığı, dizilerde ve/veya reklam filmlerinde çocuk oyuncuların sürekli olumlu davranışlarla kurgulanması şeklinde ne bir uygulama ve ne de kuralın söz konusu olmadığı, filmlerdeki oyuncuların model olma niteliklerinin, eleştirel olarak değerlendirilmesi gerektiği, çocukların filmlerde kullanılmasının onların saflığından yararlanılması şeklinde değerlendirilemeyeceği, aksi takdirde, çocukların yer almadığı bir yayın dünyasının istenmesinin söz konusu olacağı ki, böyle bir durumun da neredeyse imkânsız olduğu ayrıca, anılan reklam filminin hedef kitlesinin çocuk izleyiciler olmaması, dolayısı ile pazarlaması yapılan hizmetin çocukların doğrudan satın alacağı yahut kiralayacağı hizmet niteliğinin de bulunmaması,

Hususları göz önüne alındığında, söz konusu reklam içeriğinin çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimine zarar verebilecek boyutta olmadığı değerlendirilmekle, anılan yayında 6112 sayılı Kanun’un önerilen 9/6-ç maddesi hükmünü ihlal eder bir hususun bulunmadığı kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; NTV logosuyla yayın yapan NTV RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; bahse konu yayını nedeniyle, 6112 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir İDARİ YAPTIRIM UYGULANMASINA YER OLMADIĞINA, Üst Kurul Üyeleri Süleyman DEMİRKAN ve Esat ÇIPLAK’ın karşı oyları ve oy çokluğu ile karar verildi.