İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 26.09.2014 tarihli ve 2085 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“Habertürk logosuyla yayın yapan kuruluşta, 22.09.2014 tarihinde, saat 18:53:37'de yayınlanan reklam kuşağı içerisinde, 23 sn. süreyle "Ziraat Sigorta" reklamına yer verildiği tespit edilmiştir.

Hayat şartlarının zorluklarının resmedildiği ve "Sizin yokluğunuzda çocuğunuz bunların hiçbirini yapamaz. Gelin yılda sadece 118 liraya ailem ziraat güvencesinde sigortası yaptırın, kazaen vefatınız halinde çocuğunuz güvencesiz kalmasın. Ziraat Sigorta, güvenceniz için daha fazlası."şeklindeki ifadelerle ekrana getirilen reklamda, bir yetişkin gibi takım elbise giydirilen küçük bir çocuğun saatin çalmasıyla sabah mutsuz bir ifadeyle yataktan kalktığı, kahvaltı ederek otobüsle işe gittiği, işyerinde işini bitirip akşam eve döndükten sonra yorgun bir şekilde koltuğa oturduğu görülmektedir.

Söz konusu reklamda, insanların en değerli varlıkları çocuklar kullanılarak duygu sömürüsüyle sigorta hizmetinin pazarlanmaya çalışıldığı görülmektedir. Aile fertlerinin vefatı halinde geride kalan aile bireylerinin hayatlarını güvence altına alınacağı mesajı, negatif bir tablo yaratılarak, "Sizin yokluğunuzda çocuğunuz bunların hiçbirini yapamaz...Kazaen vefatınız halinde çocuğunuz güvencesiz kalmasın. "şeklinde ifadelerle, çocukları karamsarlığa itecek şekilde verilmekte, bu durumun ise ekran karşısında olan çocukları ruhsal olarak olumsuz yönde etkileyeceği düşünülmektedir.

Televizyonlardaki yetişkinleri ilgilendiren reklam filmlerinde çocuk oyuncular sıkça kullanılmaktadır. Bunun nedeni ise duygusal mesajlar vermek ve reklama dikkat çekerek, reklamın etkisini arttırmaktır. Çocuk ise duygusal mesaj vermenin en kolay yoludur. Dolayısıyla hedef kitle yetişkinler olmasına rağmen, söz edilen reklamda olduğu gibi çocuklar kullanılarak verilen duygusal mesajlarla çocukların ruhsal dünyasında oluşacak zararlar dikkate alınmamaktadır.

Sonuç olarak, hizmetin niteliğinin uygun olup olmadığına bakılmaksızın, çocukların, satış amacına alet edilerek istismara yol açması nedeniyle, Habertürk Yayın Kuruluşunda yayınlanan reklam yayınının, Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in Yayın Hizmetlerinde Ticari İletişim başlıklı 9'uncu maddesinin altıncı paragrafının (d) bendinde yer alan; "Ticarî iletişim, yayın hizmeti ilkeleri saklı kalmak kaydıyla;..Çocukları hiçbir şekilde istismar etmemelidir. Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemeli,...."ilkesini ve6112 sayılı Yasa'nın 9'uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendinde yer alan;"Ticarî iletişim, 8 inci maddede belirlenen esas ve ilkeler saklı kalmak kaydıyla;..Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek,.. "hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmiştir.”

Şeklinde değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın kuruluşunun 6112 sayılı Kanun’un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendi hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Her ne kadar Daire Başkanlığınca söz konusu reklamın 6112 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendindeki; “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya veya kiralamaya doğrudan yönlendirmemek; çocukları reklamı yapılmakta olan ürün veya hizmetleri satın almak için ebeveynlerini veya başkalarını ikna etmeye doğrudan teşvik etmemek; çocukların ebeveynlerine, öğretmenlerine veya diğer kişilere duyduğu güveni istismar etmemek veya sebepsiz olarak çocukları tehlikeli durumlarda göstermemek,” hükmünü ihlal ettiği kanaati belirtilmiş ise de;

Söz konusu yayına ait deşifre ve video kayıtlarının tetkiki sonucunda;

Anılan yayın bir sigorta çeşidinin reklamına ilişkindir. Reklam filmlerinde de, her alanda olduğu gibi çocukların oynatıldığı bilinmektedir. Kaldı ki çocuk yaştaki (18 yaşın altında) kişilerin programlarda yer almadıkları bir yayın dünyası düşünülemez. Çocuklar da hayatın gerçeği olup, belli disiplinler dâhilinde radyo, televizyon, sinema, tiyatro gibi faaliyetlerde yer almalıdırlar.

Her reklam filminde, o reklama konu mal ve hizmetlerin tanıtım ve satışını arttırabilecek bir kurgulamanın olması olağandır ve bu ve benzeri her türlü kurgulamanın da belli bir mantığı ve gerekçesi vardır. Anılan reklam filmi de bu çerçevede değerlendirilmelidir.

Rapora konu reklam filminin neticede tamamen kurgusal nitelikte olduğu, ilginç slogan ve yöntemlerle mezkur ürün tanıtımının daha cazip olmasının amaçlandığı, dizilerde ve/veya reklam filmlerinde çocuk oyuncuların sürekli olumlu davranışlarla kurgulanması şeklinde ne bir uygulama ve ne de kuralın söz konusu olmadığı, filmlerdeki oyuncuların model olma niteliklerinin, eleştirel olarak değerlendirilmesi gerektiği, çocukların filmlerde kullanılmasının onların saflığından yararlanılması şeklinde değerlendirilemeyeceği, aksi takdirde, çocukların yer almadığı bir yayın dünyasının istenmesinin söz konusu olacağı ki, böyle bir durumun da neredeyse imkânsız olduğu ayrıca, anılan reklam filminin hedef kitlesinin çocuk izleyiciler olmaması, dolayısı ile pazarlaması yapılan hizmetin çocukların doğrudan satın alacağı yahut kiralayacağı hizmet niteliğinin de bulunmaması,

Hususları göz önüne alındığında, söz konusu reklam içeriğinin çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimine zarar verebilecek boyutta olmadığı değerlendirilmekle, anılan yayında 6112 sayılı Kanun’un önerilen 9/6-ç maddesi hükmünü ihlal eder bir hususun bulunmadığı kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; HABER TÜRK logosuyla yayın yapan “CİNER MEDYA TV HİZMETLERİ A.Ş.” unvanlı kuruluş hakkında; bahse konu yayını nedeniyle, 6112 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir İDARİ YAPTIRIM UYGULANMASINA YER OLMADIĞINA, Üst Kurul Üyeleri Süleyman DEMİRKAN ve Esat ÇIPLAK’ın karşı oyları ve oy çokluğu ile karar verildi.