İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 11.09.2014 tarihli ve 2013 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“MEDYA TV logolu yayın kuruluşunun yayınları incelenmiş olup, 08.09.2014 günü, 08:51:00-09:01:00 saatleri arasında 10 dakika süreyle yayınlanan reklam kuşağında Sigarason isimli bir ürünün tanıtımına yer verdiği tespit edilmiş, değerlendirme aşağıda sunulmuştur (Klip: 1):

Sunucunun, “Sevgili izleyiciler, herkese merhabalar. Ekran başında bizi izleyen özellikle sigara tiryakileri sizler bizi biraz daha dikkatli izleyin çünkü aylardır birçok televizyon kanalında gördüğünüz Sigarason’la karşınızdayız. Birkaç arkadaşımıza sorduk dedik ki, ‘sigaradan kurtulmanın yollarını hiç mi aramadın?’ Kimisi diyor ki ‘Evet aradım, iki gün içmedim üç gün içmedim ama sonra yine başladım.’ Birçoğu da diyor ki ‘Sigarason’la tanıştım Allah razı olsun sizin sayenizde sigaradan kurtuldum’ diyenlerin sayısı oldukça fazla. Ama neyi ne kadar ifade edersek edelim, bu ürünün bir de üreticisi var şimdi hattımızın diğer ucunda genel koordinatörü var Sigarason’un. Efendim hoş geldiniz” şeklindeki konuşmasıyla başlayan reklam kuşağı, yayına bağlandığı ifade edilen ve Sigarason isimli ürünün koordinatörü olarak tanıtılan kişinin, “Şimdi biz Türkiye’de seçkin noktalarda 130 liraya satıyoruz Sigarason’u. Bugüne kadar 100 binlerce insanın bir hafta içinde sigara illetinden kurtulmasını sağladık. Bizim bu ürünü pazarlamak gibi bir çabamız gayretimiz yok. Biz bu ürünü zaten Avrupa’da satıyoruz. Türkiye’de birçok seçkin noktada satıyoruz. Bakın bugün sizi kıramadığım için son defa bağlandım yayınınıza ve bir daha tekrarı olmayacak. Lütfen bu konuda ısrarcı olmayın. İnsanlara pek kolay gibi gözükebilir ama böyle bir ürünü yapabilmek adına, sadece izni almak için biz yıllardır mücadele veriyoruz. Davulun sesi uzaktan hoş geliyor insanlara. Belki basit gibi görünüyor ama basit şeyler değil kardeşim” şeklindeki sözleriyle devam etmektedir.

Piyasada 139 liraya satıldığı iddia edilen ürünü, Sunucunun, “Yani 139 liraya bugün seçkin noktalarda satıyorsunuz amenna lafım yok. 7 günde sigarayı bıraktırıyor, insanlardaki ağız kokusunu alıyor, yeni bir hayata başlıyor belki insanlar ama yani bugün sizin cebinizde yüz otuz küsur lira olabilir ama bizim cebimizde yok. Ahmet beyin, Mehmet beyin, Fatma Hanımın cebinde bu paralar yok. O yüzden bu indirime gidelim istiyorum. Lütfen bizi kırmayın bugün. Biz yayın öncesi sizle konuştuk, bize dediniz ki tamam kampanya yapacağız. Yani bugün şu an yayında milyonların huzurunda bir indirim yapmak zorundasınız. Burada biraz daha anlayışlı olmayı bekliyorum sizden” diye ısrarı üzerine, Koordinatör, “Ben son defa söz verdiğim için bakın sigara illetinden kurtulmak isteyen arkadaşlarımız lütfen burayı dikkatli dinleyin. Çünkü bu kampanyanın bir daha tekrarı olmayacak. Sizden de istirham ediyorum bir anlamda ricacı olmayın. Bugün ben sigara illetinden kurtulmak istiyorum yeni bir hayata adım atmak istiyorum, ikinci sınıf insan muamelesi görmek istemiyorum, sağlıklı, çoluğumla çocuğumla uzunca bir ömür geçirmek istiyorum diyenler için 90 liralık bir indirim yapacağım. 90 liralık indirimle sadece 39 lira 90 kuruşa” göndereceğini belirtiyor.

Koordinatör olarak tanıtılan kişi ısrarla bu indirimin “İlk ve son” olduğunu, “Arkadaşlarımızdan rica ediyorum bakın bu kampanyanın tekrarını bir daha yapmayacağız, sizden de rica ediyorum bu konuda ısrarcı olmayın. Arkadaşlarımız ellerini hızlı tutsunlar, numaralarımızı arasınlar, siparişlerini versinler...” şeklindeki sözlerine rağmen, aynı yayın bir gün sonra 09.09.2014 tarihinde saat 09:28:35’te aynı sözlerle tekrarlanıyor (Klip 2).

Söz konusu ürünün, “İlk olarak Avrupa’da satışa sunulduğu, Türkiye’den gelen yoğun talep üzerine 6-7 aydır da Türkiye’de seçkin noktalarda satışa başlandığı” ifade ediliyor, ancak, hangi seçkin noktalarda satıldığı, ürünün nerede ve nasıl üretildiği, içeriğinin ne olduğu konusunda hiçbir bilgiye yer verilmiyor.

Hem sunucu, hem programa bağlanan kişi, Sigarason isimli ürünün, “Hem ağız kokusu, hem de sigara illetinden insanları 7 gün içerisinde kurtardığını” kesin bir dille ifade ediyorlar.

Sağlık Bakanlığı'nın görev ve yetkilerinin belirlendiği 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ile “Sağlık beyanı ile satışa sunulacak ürünlerin sağlık beyanlarını inceleyerek bu beyanlara izin vermek, izinsiz veya gerçeğe aykırı sağlık beyanı ile yapılan satışları denetlemek, gerektiğinde durdurma, toplama, toplatma ve imha iş ve işlemlerini yapmak ve yaptırmak, izin ve sağlık beyanları yönünden bunların her türlü reklam ve tanıtımlarını denetlemek ve aykırı olanları durdurmak, piyasaya arz edilen ilaç, tıbbi cihaz ve ürünlerin reklam ve tanıtımının usul ve esaslarını belirlemek ve uygulamasını denetlemek” görevi Sağlık Bakanlığına verilmiştir.

Bu kapsamda, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'ndan gelen 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazıda; insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten, ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin Sağlık Bakanlığınca sağlık beyanı olarak kabul edildiği belirtilmiştir. Ayrıca endikasyon belirtilen ürünler için Bakanlıkça ruhsat düzenlenmesi gerekliliği hatırlatılarak ruhsatlı ürünlerin de münhasıran eczane ve ecza ticarethanelerinde satılması zorunluluğuna değinilmiştir. Diğer yandan söz konusu ürünlerin televizyon aracılığı ile endikasyon belirtilerek ürün satışı veya pazarlanmasının uygun olmadığı ifade edilmiştir.

Bu çerçevede ilgi yazıyla, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanında bulunularak yapılan reklam, tanıtım ve satışı ile ilgili olarak kamu sağlığını tehdit eden yönü sebebiyle 6112 Sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli işlemlerin yapılması talep edilmektedir.

Sonuç olarak, MEDYA TV yayın kuruluşunun, bu yayını ile Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 9/A maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen;"Tüketicinin doğru tercihler yapabilmesini sağlamak amacıyla, ürün veya hizmete ilişkin kesin bilgiler verilir ve izleyiciler yanılgıya düşürülemez.",(b) bendinde belirtilen;"Ürüne ait üretici firma ve üretim yeri bilgileri verilir"ve (c) bendinde belirtilen;"Gerçek dışı olarak ‘ilk kez’, ‘son’, ‘sadece tek bir sefer’, ‘sınırlı satış’, ‘hepsi satılmak üzere-satıldı satılacak’ gibi ifadelerle izleyici ürünü satın almaya teşvik edilemez"hükümlerini, dolayısıyla 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un "Yayın Hizmeti İlkeleri" başlıklı 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan;"Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek"ilkesini ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.

Ayrıca MEDYA TV yayın kuruluşunun söz konusu reklam yayını ile ilgili olarak, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında belirtilen,"Ruhsatsız olarak müstahzar imal edenler veya bu şekilde imal edilen müstahzarları bilerek satan, satışa arz eden veya sattıranlar, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlanmasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır..."hükmü doğrultusunda da işlem yapılması gerektiği değerlendirilmiştir.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Söz konusu yayın ile 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi ile 6514 sayılı Kanunun 32 maddesinin ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe : Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda; yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu kanaatine varılmıştır.

Bu itibarla, 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinin ilk defa ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “Uyarı” yaptırımının uygulanması, ayrıca, 18.01.2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca takdir ve gereğinin ifası için dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesi gerektiği, kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; MEDYA TV logosu ile yayın yapan SRZ TELEVİZYON VE RADYO YAYINCILIĞI A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;

1- 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek.” hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre UYARILMASINA, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının yapılacak tebligatta bildirilmesine,

2- Ayrıca; 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre takdir ve gereğinin ifası için dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.