İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 28.05.2014 tarihli ve 1288 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“A Haber logosu ile yayın yapan Turkuvaz Medya Yayın Hizmetleri A.Ş. yayın kuruluşunda 20.05.2014 tarihinde "Deşifre" isimli bir program yayınlanmıştır. Gazeteci Mehmet Ali Önel'in moderatörlüğünü yaptığı, haftada iki kez yayınlanan ve güncel konuların tartışıldığı programının bu bölümünde Yeni Akit Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hasan Karakaya, Eski Emniyet İstihbarat Daire Başkanı Bülent Orakoğlu ve İşadamı Doğan Kasadoğlu konuk olarak katılmışlardır.

Programda yangın sonucu 301 vatandaşımızın hayatını kaybettiği Soma'daki maden işletmesinin sahibi Alp Gürkan ile işadamı Korkmaz Yiğit'in ilişkileri vedevletten para kaçırdıklarıiddiaları gündeme getirilmiştir. Programın başında moderatör Mehmet Ali Önel"Kömürcü Patron Alp Gürkan'ın Korkmaz Yiğit ile ilişkilerini vebu ikilinin arazi uyanıklığını, devletten arazi kaçırmalarını ekrana getireceğiz"şeklinde bir giriş yapmıştır. İlerleyen dakikalarda Soma'da hayatını kaybeden işçi yakınları ile canlı bağlantılar gerçekleştirilmiş sonrasında Hasan Karakaya ve Bülent Orakoğlu tarafından yangında sabotaj olduğu iddiaları dile getirilmiştir.Bu konulardan sonra Mehmet Ali Önel tekrardan"Doğan Bey bize Alp Gürkan'ın Korkmaz Yiğit'le TMSF'den nasıl arazi aşırdığını anlatacak, Soma'da alavere dalavere yaparak TMSF'nin hakkı olan bir takım mallarını nasıl kaçırdıklarını anlatacak"şeklinde anonslarda bulunmuş ve reklam sonrasında bu konu konuşulmaya başlamıştır.

Reklam sonrasında mezkur konuda açıklamalar yapan İşadamı Doğan Kasadoğlu Korkmaz Yiğit'ten zamanında bir alacağı olduğunu, alacağının peşine düştükten sonra Korkmaz Yiğit'in bir arazi hadisesinde TMSF'ye borcu olduğu halde kendisini iflaslı göstererek borcunu ödemediği ve araziyi adamları vasıtasıyla Alp Gürkan'a devrettiğini belirtmiş ve bu konuların şu anda savcılık iddianamesinde yer aldığını ifade etmiştir. Bu iddialar üzerine Korkmaz Yiğit yayına bağlanmış ve Mehmet Ali Önel'e"Orada bir mahkeme kurmuşsunuz ben de izliyorum ilk cümleniz Korkmaz Yiğit'in Alp Gürkan'la TMSF'den aşırdığı mallar diyorsunuz, siz yargıç mısınız?"şeklinde çıkışta bulunmuş ve sonrasında Doğan Kasadoğlu ile ilgili bazı iddialar dile getirmiş, bunun üzerine Mehmet Ali Önel,"Kendinizi savunun, Doğan Kasadoğlu'nu suçlamayın"ifadelerini kullanmış ve Korkmaz Yiğit,"Siz beni suçluyorsunuz ama... siz mahkeme misiniz, yargıya intikal etmiş bir konuda siz ne hakla konuşursunuz"şeklinde ifadeler kullanmış ve bunun üzerineMehmet Ali Önel"Siz haddinizi aşıyorsunuz"diyerek Korkmaz Yiğit'i yayından aldırmıştır. Sonrasında hiddetli bir şekilde konuşmasına devam etmiş ve"Böyle bir terbiyesizlik yok,sen devleti dolandır, yetimin hakkını ye, sonra burada hesap sor"şeklinde sözler sarfetmiştir.

Mezkûr yayında da belirtildiği üzere bahse konu olay henüz savcılık iddianamesi aşamasındadır ve ortada bir mahkeme kararı bulunmamaktadır. Ancak buna rağmen ismi geçen şahıslara"arazi uyanıklığı, devletten arazi kaçırmaları, arazi aşırdıkları..."şeklinde ön yargılı, hakarete varan, haber niteliğini aşan ve tarafsızlığın dışına çıkan nitelemelerde bulunmanın, izleyici yönlendirici nitelikte ifadeler kullanmanın sorumlu yayıncılık anlayışıyla bağdaşmadığı düşünülmektedir. Her ne kadar Korkmaz Yiğit yayına bağlanarak cevap hakkını kullandıysa da moderatörün iddia aşamasındaki ithamları olmuş gibi göstermesi yapılan yayının sorumsuzluğunu azaltmamaktadır.

Sonuç olarak A Haber Yayın Kuruluşunun yaptığı bu yayın ile 6112 sayılı Yasa'nın "Yayın Hizmeti İlkeleri" başlıklı 8. maddesinin i bendinde yer alan"Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz."ilkesini ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Ek'te sunulan uzman raporunda belirtilen yayın ile rapora ilişkin yayın kaydı incelenmiştir. Toplumu ilgilendirebilecek önemli konuların gündeme getirilerek vatandaşların bilgi edinme haklarının korunması yönünde yapılan yayınların, yayıncılık açısından kamusal sorumluluk anlayışının bir gereği olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte programa katılan konukların iddialarla ilgili zaman zaman da hüküm belirten ifadelere yer vermesinin doğal olduğu, bunun yanında tarafların söz haklarının da sağlanması durumunda tarafsız bir yayıncılık anlayışına uygun olabileceği düşünülmektedir. Ancak yayın sırasında sunucunun özellikle tarafsızlığını yitirmemesinin önemli olduğu, taraflarla ilgili iddiaları "iddia" olarak ortaya koymalarının izleyenlerin belirli bir düşünceye yönlendirilmemesi açısından gerekli olduğu düşünülmektedir. Program sunucusunun raporda da belirtildiği üzere "Doğan Bey bize Alp Gürkan'ın Korkmaz Yiğit'le TMSF'den nasıl arazi aşırdığını anlatacak, Soma'da alavere dalavere yaparak TMSF'nin hakkı olan bir takım mallarını nasıl kaçırdıklarını anlatacak" ifadelerinin program sunucusu tarafından dile getirilmesinin konu hakkındaki iddiaların ortaya konulmasından çok bir hüküm ortaya koyduğu değerlendirilmiştir. Bununla birlikte konuya taraf olan Korkmaz Yiğit'in telefonla programa katılmasına izin verilmesinin, taraflara söz hakkı tanınması yönünde atılmış olumlu bir adım olduğu değerlendirilmiştir. Her ne kadar uzman raporunda da belirtildiği üzere sunucunun "Masumiyet Karinesi"ni ihlal eder ifadelerinin bulunduğu tespit edilmişse de program esnasında "Cevap Hakkı"na da riayet edildiği göz önünde bulundurularak, söz konusu yayının 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde yer alan "Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz." hükmü çerçevesinde değerlendirilebileceği kanaatinin, Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Programda hakkında mahkeme kararı bulunmayan kişilerle ilgili olarak "arazi uyanıklığı, devletten arazi kaçırmaları, arazi aşırdıkları..."şeklinde ithamlarda bulunulmak suretiyle haber verme amacının dışında bir yayıncılık icra edilmiştir. Söz konusu kişilerin isimleri tekrar tekrar deşifre edilerek Kanunun 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde yer alan; “Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimsenin suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz” ilkesinin ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.

Söz konusu kuruluşa 12.09.2013 tarihli yayını nedeniyle evvelce 28.11.2013 tarih ve 2013/65 sayılı toplantıda alınan 8 nolu Üst Kurul Kararıyla 6112 Sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır. Bu itibarla; 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinin tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; A HABER logosuyla yayın yapan TURKUVAZ MEDYA YAYIN HİZMETLERİ A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendindeki; “Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz." hükmünü tekraren ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrası hükmü uyarınca;

1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Nisan 2014 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 1.772.452,68 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, yüzde bir oranı 17.725,00 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Bilkent Şubesi, Ankara TR 84000 100 1762 00 999999-5001 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

Üst Kurul Üyesi Hamit ERSOY’un karşı oyuyla, oy çokluğuyla karar verildi.