İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 09.11.2015 tarihli ve 1815 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“TV 8 logosuyla yayın yapmakta olan MNG TV Yayıncılık A.Ş. ticari ünvanlı yayın kuruluşunda hafta içi günleri "İşte Benim Stilim All - Star" adlı moda yarışması yayınlanmaktadır. Öykü SERTER'in sunuculuğunu üstlendiği programın jüri üyeliğini yürüten Nur YERLİTAŞ, İvana SERT ve Kemal DOĞULU karşısında 13 genç kadından oluşan yarışmacılar muhtelif temalar bağlamında yaptıkları kıyafet seçimlerini sergilemektedirler. Haftalık eleme günü olan Cuma günü akşamları ortak bir konsepti kendi tarzlarınca yorumlayan yarışmacılardan seçilen en iyisi on bin TL ödül almaktadır.

Her bir yarışmacı performansını sergiledikten sonra öncelikle diğer yarışmacı arkadaşları, sonrasındaysa jüri üyeleri tarafından eleştirilmektedir. Bilhassa diğer yarışmacılar tarafından eleştirilme esnasında korumalı saatlerde yayınlanması uygun olmayan, çocuklara ve gençlere kötü örnek oluşturabilecek olumsuz davranış kalıpları ve sözlü ithamlara rastlanılmaktadır. Pazartesi - Perşembe günleri saat 15.00'te, Cuma akşamları 20.00'de çocukların ve gençlerin ekran başında olabilecekleri korumalı saatler içerisinde yayınlanan program içeriğinin tamamen olumsuz davranış örnekleri üzerine kurulduğu tespit edilmiştir.

Mezkur yayın kuruluşuna gelen şikayetlerin çoğu söz konusu program için yapılmakta olup; izleyiciler programdaki genç kadınların çocuklara ve gençlere kötü rol modeli olmalarına, aşağılama, küçük düşürme ve kavga gibi olumsuz tutum ve davranışlara ve içeriğin milli ve manevi değerlere uygun olmamasına değinmektedirler.

Aşağılama, küçük düşürme, kavga, kıskançlık, haset ve düşmanca rekabet gibi olumsuz duygu ve tavırlardan oluşan programın muhtelif günlerinden seçilen örnekler şu şekildedir:

1- 27 Ekim 2015 tarihli program:

Saat 16.06.41'de Emel adlı yarışmacı günlük performansını sergiledikten sonra eleştirilmek üzere yarışmacı arkadaşlarının önünde durur. İlk eleştiri Ayşegül adlı yarışmacı tarafından yapılır:

"Ayşegül: (Yüzünde alaycı bir gülümsemeyle) Zaten retro için çok uğraşmana gerek yok Emel'cim, çok modern olmadığın için. Ben pantolonunu sevmedim bi de oynamadan rahat edemiyosun yani. Şurdan kalktığında illa ki bir oynaman gerek senin.

Emel: Sıra kime gelirse, kimin sırasıysa podyumda istediği şekilde yürüyebilir. Ben de onu değerlendirdim.

Emel'i aşağılayan Ayşegül'e nispet edip, rekabeti kızıştıracak şekilde sunucu devreye girer:

Öykü SERTER: Hııııııaaaahhhh... Ayrıca yapabiliyosan sen de yap...

Ayşegül: Ben önce yürümeyi öğreneyim bence.

Öykü SERTER: Yani. Emel bunlar hep kıskançlık.

Ayşegül, Emel'i seçtiği kıyafetler ve yaptığı figürler aracılığıyla alaycı üslubuyla aşağılamaya devam eder. Bu arada olup bitenin farkında olan sunucu Öykü SERTER devreye girer:

Öykü SERTER: İmkanlar dahilinde Ayşegül neyin peşindesin sen de?

Ayşegül: Ne biliyim oynamak için mi öyle bi şeyler yaptın diye düşündüm özellikle?

Emel: Düşündüm ben düşündüm hayal ettim yaptım ohhh!!! (Podyumda yürüyemediğini itiraf eden Ayşegül'e nispet eder.) ...

Yarışmacılardan Çiğdem, Ayşegül'e söz söylemek için araya girer. Sunucu Öykü SERTER, yarışmanın üzerine kurulu olduğu olumsuzlukların aksine, Emel'e her zaman olumlu yorum yapan Çiğdem'e Emel eleştirilirken söz hakkı vermek istemediğini belirtir:

Öykü SERTER: Çiğdem'e sormuyorum zaten güzel şeyler söylüyecek... Valla bak Emel geldiğinde sana söz vermiyorum özellikle çünkü nasıl olsa 'canım benim şahane sen yapınca olmuş' diyeceksin...

Emel'in inceleme objesi olduğu bölümde, söz düellosu sırası Ayşegül'le Çiğdem'e gelir. Bu arada sunucu Öykü SERTER mevcut çatışma ve kavgayı kışkırtacak şekilde sözler sarf eder:

Çiğdem:...(Ayşegül'e dönerek) Bi de mesela herkesin yürümesine de bi bahane buluyosun ya pes diyorum sana!

Ayşegül: Ben yürümesiyle ilgili bir şey söylemedim ki kalkarken oynamasıyla ilgili söyledim.

Çiğdem: Yürürken bile oynuyosun diyosun yani. Yürürken de oynayabiliyo, oynarken yürüyebiliyo. Bazıları düz bile yürüyemiyo mesela (Ayşegül'e nispet ederek.)

Öykü SERTER: Senin yapamadıklarını yapabiliyo demeye getirdi." (Klip 1 - İşte Benim Stilim - Kavga ve aşağılama)

İlerleyen dakikalarda saat 16.48.26'da Ayşenur Balcı'yı eleştiren yarışmacı Nihal arasında şu konuşmalar yer alır:

(Raporun bu bölümünde, ilgili konuşmaların deşifre metinlerine yer verilmiştir.)

Yukarıda programın baskın içerik ve özelliğini göstermek amacıyla seçilen örnekler oluşturduğu ihlaller açısından üç gruba ayrılabilir:

1- Bedenlerini kendi rızalarıyla metalaştırarak bir eleştirilme-inceleme nesnesi olarak sunan genç kadınlar, kıyafet seçimleri aracılığıyla birbirlerinden "daha fazla güzel olmak, daha fazla beğenilmek" ve programdaki görünürlüklerinden "maksimum düzeyde fayda" elde edebilmek için, "olumsuz ve kötü" olarak nitelendirilen duygu ve tavırları son derece rahat bir biçimde açığa çıkarmaktadırlar. Birbirini aşağılayan, küçük düşüren, kıskanan, haset eden ve düşmanca rekabet etmek suretiyle kavga eden yarışmacıların, korumalı saatlerde yayınlanan bir televizyon programı olması dikkate alındığında, saf kötülük olarak nitelenebilecek bu duygu ve tavırların kanıksanıp normalleştirilmesine hizmet etmelerinin kaçınılmaz olduğu düşünülmektedir. Yarışmacıların birbirlerine karşı sergiledikleri bu olumsuz hal ve tavırlar, program sunucusu tarafından da "rekabeti kızıştırma" amaçlı kullanılan taktiklerle desteklenmekte; birbirlerine karşı olumlu hal ve tavır gösteren yarışmacılar açıkça eleştirilmekte ve söz hakkı verilmek istenmediği ifade edilmektedir.

2- Toplumsal cinsiyete dair klişelerle beslenen, kadınların "güzellik, giyim ve ağız dalaşı" gibi 'kadınca' olarak tabir edilen mevzular söz konusu olduğunda birbirlerine karşı daha fazla ezici ve zalim oldukları fikri, bu programın ortaya koyduğu açık bir resimdir. Birbirlerini metalaştırdıkları bedenleri ve o bedenlerine giydirdikleri kıyafetler vasıtasıyla aşağılayan, küçük düşüren ve acımasızca rekabet eden bu kadınların, ortaya koydukları kadınlık halinin toplumsal cinsiyete dair klişelerin teşvik ettiği kadınlık haliyle tamamen örtüştüğü ve bu suretle açıkça kadın istismarı yaptıkları ve bu olumsuz durumun, ayrımcılığın, kendisi de kadın olan sunucu tarafından desteklendiği değerlendirilmiştir.

3- Medya alanında yapılan birçok araştırma, medyanın çocukların ve gençlerin tutum ve davranışlarına etki eden önemli bir sosyalleşme aracı olduğunun altını çizmektedir. Gelen izleyici şikayetleri incelendiğinde çoğunluğun, çocuklarını ve ergenlik dönemini yaşayan evlatlarını zikredilen olumsuz rol modellerinden ve ortaya koydukları kötü duygu, tavır ve tutumların etkisinden korumak isteyen ebeveynlerden oluştuğu görülmektedir. Mezkur nüfus grubunun ekranda olabileceği bir saatte yayınlanan programın, zikredilen sakıncalı ve olumsuz içeriğinden ötürü korumalı saatler içerisinde yayınlanmasının uygun olmadığı düşünülmektedir.

Sonuç olarak; TV 8 logosuyla yayın yapmakta olan MNG TV Yayıncılık A.Ş.ticari ünvanlı yayın kuruluşunun mezkur yayınında 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde ifade edilen, "İnsan onuruna ... aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez." hükmüne; (s) bendinde ifade edilen, "Toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik baskıları teşvik eden ve kadını istismar eden programlar içeremez." hükmüne ve 8'inci maddesinin ikinci bendinde ifade edilen, "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz." hükmüne aykırı yayın yaptığı kanaatine varılmıştır.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın kuruluşunun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç), (s) bendi ile ikinci fıkrasını ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;

Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının tetkikinde;aşağılama, küçük düşürme, kavga, kıskançlık, haset ve düşmanca rekabet gibi olumsuz duygu ve tavırlardan oluşan ihlal konusu yayına gelen izleyici şikayetlerinin çoğunluğun, çocuklarını ve ergenlik dönemini yaşayan evlatlarını zikredilen olumsuz rol modellerinden ve ortaya koydukları kötü duygu, tavır ve tutumların etkisinden korumak isteyen ebeveynlerden oluştuğu göz önüne alındığında, mezkur nüfus grubunun ekranda olabileceği bir saatte yayınlanan programın, zikredilen sakıncalı ve olumsuz içeriğinden ötürü korumalı saatler içerisinde yayınlanmasının uygun olmadığı düşünülmekle, 6112 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin ihlal edildiği,

Ayrıca bahse konu programda, birbirlerini metalaştırdıkları bedenleri ve o bedenlerine giydirdikleri kıyafetler vasıtasıyla aşağılayan, küçük düşüren ve acımasızca rekabet eden kadınların, ortaya koydukları kadınlık halinin toplumsal cinsiyete dair klişelerin teşvik ettiği kadınlık haliyle tamamen örtüştüğü ve bu suretle açıkça kadın istismarı yaptıkları ve bu olumsuz durumun, ayrımcılığın, kendisi de kadın olan sunucu tarafından desteklendiği, bu nedenle de 6112 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (s) bendinin de ihlal edildiği,

Hususları değerlendirilmiştir.

Bu itibarla, aynı yayınla iki ayrı yayın ilkesi ihlal edildiğinden ve her iki ihlal de idari para cezası gerektirdiğinden ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, bahse konu ihlallerden en ağır (tek) cezanın verilmesi öngörüldüğünden, Kanunun 32 nci maddesinin birinci fıkrasına göre “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere;

1- Aynı yayınla birden fazla yayın ilkesi ihlali olduğundan ve her iki ihlal de idari para cezası yaptırımını gerektirdiğinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, bahse konu ihlallerden en ağır (tek) cezanın verilmesi öngörüldüğünden, 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen "İnsan onuruna ... aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez." ve 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (s) bendinde belirtilen; "Toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik baskıları teşvik eden ve kadını istismar eden programlar içeremez." hükümlerinin ihlali nedeniyle, TV 8 logosuyla yayın yapan MNG TV YAYINCILIK A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; aynı Kanunun 32 nci maddesinin birinci fıkrasına göre;

a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Eylül 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 11.248.732,26 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, yüzde iki oranı (%2) 224.975,00 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

Üst Kurul Üyesi Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyuyla, oy çokluğuyla karar verildi.