İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 16.10.2015 tarihli ve 1592 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“AKİT TV Yayın Kuruluşu'nun 10.10.2015 tarihinde Ankara Tren Gar'ı önünde meydana gelen ve çok sayıda vatandaşımızın ölümü ve yaralanması ile sonuçlanan terör saldırısı ile ilgili haberi ve habere dair olay yeri görüntülerini saat 10.47.25 itibariyle başlayıp, saat 11.18.36'ya kadar ekrana getirdiği tespit edilmiştir.
Yayın Kuruluşunda, saat 10.47.25'de, AKİT CANLI "SON DAKİKA Ankara'da Patlama, Gar Kavşağındaki Patlamada Ölü ve Yaralılar Var" ekran yazısı ile olayı duyurmuştur. Sunucu İbrahim Bedir'in "Sevgili seyirciler sıcak bir gelişme ile karşınızdayız. Başkent Ankara'da olağan üstü bir saldırı haberi hareketliliği var. Başkent Ankara'da, özel bir aslında mitingdi. Emek, barış,demokrasi mitinginin toplanma yeri olan noktada terör saldırısı gerçekleştirildi. Emek, barış, demokrasi mitinginin toplanma yeri olan Ankara Tren Garı önünde iki patlama meydana geldi. İki ayrı patlamada çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği gelen ilk bilgiler arasında. Patlama sonrası yaralıların olduğu da belirtiliyor. Ölü ve yaralıların olduğu bölgeye çok sayıda ambulans sevk edildi. Az önce bize ulaşan görüntüleri de sıcağı sıcağına böylece paylaşıyoruz. ... (11.03.20) Bu patlamaya dair farklı kaynaklardan açıklamalar yapılıyor. Manipilasyona izin vermemek adına doğru bilgileri aktarmaya gayret sarf ediyoruz." şeklinde sunumları ile birlikte olay yerindeki insanların olayın ardından yaşadığı panikle etrafta koşuşturmaları, vatandaşların yardım etme gayretleri ekrana getirilmiştir.
Ancak 31 dakika 15 saniye süreyle verilen patlama sonrası görüntüler esnasında, flulaştırma, buzlama gibi görüntü karartma metodları kullanılmadan aktarılan olay yeri görüntüleri esnasında saat 11.03.24'de kanlar içinde yerde yatan bir yaralının görüntüsünün ekrana yansıdığı görülmüştür.(Klip-Yaralı görüntüsü-AKİT CANLI)
Bir terör örgütü tarafından yapılan eylemin medya tarafından kamuoyuna bilgi verme amacıyla yayınlanması doğaldır. Ancak bu tür olaylar verilirken terörün ve terör örgütünün amacına hizmet eder şekilde davranmamak kamu hizmeti yayıncılığı anlayışının gereğidir. Kuruluş olayın hemen ardından yaşanan kargaşa ortamını bütün çıplaklığıyla ekrana taşıyarak terör örgütünün bu amacına dolaylı da olsa hizmet etmiştir.
Terör saldırısı, savaş, doğal afet gibi olağanüstü durumların ortaya çıktığı kriz zamanlarında vatandaşların haber alma ihtiyacı artmakta, dolayısıyla yayıncı kuruluşların izleyicinin haber alma ihtiyacı ve hakkını karşılama yükümlülükleri bulunmaktadır. Bununla birlikte kuruluşların özellikle bu tür durumlarda yayıncı sorumluluğu içinde davranmaları beklenmektedir. Ayrıca terör örgütlerinin en önemli amacının topluma korku salmak, kargaşa yaratmak, toplumun huzur ve sükununu bozmak olduğu bilinmektedir. Buradan hareketle, adı geçen medya hizmet sağlayıcının ekrana getirdiği görüntüleri herhangi bir flulaştırma yapmadan doğrudan ekrana taşıdığı izlenmiştir.
Bilindiği üzere, insanların ölüm, yaralanma, acı çekme, ağlama, kendinden geçme ve benzeri durumları duygu sömürüsüne açık anlardır ve özel hayatın sınırları içerisindedir. Bu durumların ekrana geirilmesinde titizlik göstermek insan onurunu ve temel insan haklarını zedeleyici yayınlardan kaçınmak da sorumlu yayıncılık anlayışının bir gereğidir. Bu tür haberlerin görüntü seçiminde ve olayların aktarılışında gerek olayın mağdurlarının gerekse ekran başındaki izleyicinin insanlık onuru ile görüntülerin olası psikolojik ve sosyolojik etkileri gözetilmelidir.
Sonuç olarak AKİT logolu yayıncı kuruluşunun bu yayınları ile 6112 Sayılı Yasa'nın 8. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan"İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez."hükmü ile aynı fıkranın (d) bendinde yer alan"Terörü övemez ve teşvik edemez, terör örgütlerini güçlü veya haklı gösteremez, terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz. Terör eylemini, faillerini ve mağdurlarını terörün amaçlarına hizmet eder şekilde sunamaz."şeklindeki hükümleri ile aynı maddenin 2. fıkrasında belirtilen"Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz."hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmiştir.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Anılan yayında; 6112 sayılı Yasa'nın 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri ile Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmünün ihlal edildiğinin Daire Başkanlığınca belirtildiği
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
İhlal konusu yayında Ankara Garında gerçekleştirilen terör saldırısının mağduru vatandaşların cansız bedenleri ile yaralanmış vatandaşlarımızın acı çekme görüntülerinin, gerek olayın mağdurlarının gerekse ekran başındaki izleyicinin insanlık onuru ile görüntülerin olası psikolojik ve sosyolojik etkileri gözetilmeksizin ekrana getirilmek suretiyle insan onuruna aykırı bir yayın gerçekleştirildiği sabit görülmüştür. Bu suretle 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan; "İnsan onuruna … saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, ..."hükmünün ihlal edildiği değerlendirilmiştir.
6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin ilk defa ihlali nedeniyle; Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca uyarılması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere, AKİT logosuyla yayın yapan AKİT TELEVİZYON VE RADYO A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendindeki; "İnsan onuruna … saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, ..."hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA,6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının, yapılacak tebligatta bildirilmesine, Üst Kurul Üyesi Ersin ÖNGEL’in karşı oyuyla, oy çokluğuyla karar verildi.
Toplantıya Ait Şerhler
Üst Kurulun 04.11.2015 gün ve 47 sayılı toplantıda aldığı 89 no.lu karara karşı oy yazısı.
Ersin ÖNGEL Şerhidir.