İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 16.10.2015 tarihli ve 1575 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“Haberaks logosu ile Samsun'dan yayın yapan Haber Medya Gazetecilik Radyo-Televizyon Yayıncılık Reklamcılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. ünvanlı medya hizmet sağlayıcının, 10.10.2015 tarihinde Ankara Tren Garı önünde meydana gelen ve çok sayıda vatandaşımızın ölümü ve yaralanması ile sonuçlanan terör saldırısı ile ilgili haberi ve habere dair olay yeri görüntülerini saat 12.30 itibariyle saat 13.40'a kadar ekrana getirdiği tespit edilmiştir.

Kuruluş saat 12.16 sıralarında "SON DAKİKA Ankara'da Terör Saldırısı. En Az 30 Kişinin Öldüğü 126 kişinin Yaralandığı belirtiliyor." ekran yazısı ile olayı duyurmuştur. Saat 12.30'da ise normal yayın akışını keserek AK Parti sözcüsü Ömer Çelik'in açıklamaları eşliğinde olay yeri görüntülerini vermeye başladığı görülmüştür. Yapılan incelemede Yayın Kuruluşunun ses yayınını NTV'den aldığı, ekrana getirdiği görüntüleri ise İHA'dan aldığı anlaşılmıştır.

Haberaks logolu yayıncı kuruluşun menfur terör olayının ardından ekrana getirdiği görüntüleri herhangi bir editoryal denetime tabi tutmadan, olayın bütün dehşet ve vahşetini yansıtır şekilde ekrana taşıdığı izlenmiştir. Söz konusu görüntülerde olay yerindeki insanların olayın ardından yaşadığı panikle etrafta koşuşturmalarını, yerde yatan yaralılara vatandaşların yardım etme gayretleri ve terör saldırısında yaşamını kaybetmiş vatandaşlarımızın cansız bedenlerini ekrana getirdiği görülmüştür.(12.37) Kuruluş olay yeri görüntülerini flulaştırma, buzlama gibi görüntü karartma metodları kullanmadan izleyiciye izletmiş, ilerleyen saatte (12.47) görüntüler üzerinde yer yer flulaştırma yapmış ancak bu uygulamanın süreklilik arzetmediği gibi son derece yetersiz kaldığı da görülmüştür. 1 saat 10 dakikalık yayının tamamı Klip1: adı ile ekte sunulmuştur.

Yayıncı Kuruluş'un yaklaşık 1 saat 10 dakika sürdürdüğü terör olayına ilişkin görüntülerde; yaralı bir erkek yerde yatmakta, üzerleri yarı örtülü yerde yatan cansız bedenler (siyah beyaz veriliyor), üzeri açık kadın bedeni, kalp masajı yapılan bir erkek, yaşanan kargaşa ve çaresizlik (Klip2: örnek görüntüler), büyük bir telaş ve gayretle hastaneye taşınan yaralılar yer almaktadır.(Klip3: Hastaneye taşınan yaralılar.)

Terör saldırısı, savaş, doğal afet gibi olağanüstü durumların ortaya çıktığı kriz zamanlarında vatandaşların haber alma ihtiyacı artmakta, dolayısıyla yayıncı kuruluşların izleyicinin haber alma ihtiyacı ve hakkını karşılama yükümlülükleri bulunmaktadır. Bununla birlikte kuruluşların özellikle bu tür durumlarda yayıncı sorumluluğu içinde davranmaları beklenmektedir. Hal böyle iken adı geçen Yayıncı Kuruluş'un ekrana getirdiği görüntüleri herhangi bir editoryal denetime tabi tutmadan doğrudan ekrana taşıdığı görülmüştür. Yayıncının bu özensizliği sonucu ekrana getirilen ölü ve yaralı görüntüleri haber verme maksadını aşan ve tüm milletçe duyulan acıyı katlayan bir nitelik kazanmıştır. Ayrıca terör örgütlerinin en önemli amacının topluma korku salmak, kargaşa yaratmak, toplumun huzur ve sükununu bozmak olduğu bilinmektedir. Bir terör örgütü tarafından yapılan eylemin medya tarafından kamuoyuna bilgi verme amacıyla yayınlanması doğaldır. Ancak bu tür olaylar verilirken terörün ve terör örgütünün amacına hizmet eder şekilde davranmamak kamu hizmeti yayıncılığı anlayışının gereğidir. Kuruluş olayın hemen ardından yaşanan kargaşa ortamını bütün çıplaklığıyla ekrana taşıyarak terör örgütünün bu amacına dolaylı da olsa hizmet etmiştir.

Bilindiği üzere, insanların ölüm, yaralanma, acı çekme, ağlama, kendinden geçme ve benzeri durumları duygu sömürüsüne açık anlardır ve özel hayatın sınırları içerisindedir. Bu durumların ekrana geirilmesinde titizlik göstermek insan onurunu ve temel insan haklarını zedeleyici yayınlardan kaçınmak da sorumlu yayıncılık anlayışının bir gereğidir. Bu tür haberlerin görüntü seçiminde ve olayların aktarılışında gerek olayın mağdurlarının gerekse ekran başındaki izleyicinin insanlık onuru ile görüntülerin olası psikolojik ve sosyolojik etkileri gözetilmelidir. Haberaks logolu yayın kuruluşunun terör saldırısının mağduru konumundaki vatandaşlarımızın cansız bedenleri ile yaralanmış vatandaşlarımızın acı çekme görüntülerini ekrana getirmek suretiyle insan onuruna aykırı bir yayın gerçekleştirdiği ve ekran başındaki çocuk ve gençlerin bu görüntülerden olumsuz etkileneceklerinin gözardı edildiği düşünülmektedir.

Sonuç olarak Haberaks logolu yayıncı kuruluşunun bu yayınları ile 6112 Sayılı Yasa'nın 8. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan "İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez." hükmü ile aynı fıkranın (d) bendinde yer alan "Terörü övemez ve teşvik edemez, terör örgütlerini güçlü veya haklı gösteremez, terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz. Terör eylemini, faillerini ve mağdurlarını terörün amaçlarına hizmet eder şekilde sunamaz." şeklindeki hükümleri ile aynı maddenin 2. fıkrasında belirtilen "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz."hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmiştir.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Anılan yayında; 6112 sayılı Yasa'nın 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri ile Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmünün ihlal edildiğinin Daire Başkanlığınca belirtildiği

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe:Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Haberaks logosu ile Samsun'dan yayın yapan Haber Medya Gazetecilik Radyo-Televizyon Yayıncılık Reklamcılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. ünvanlı medya hizmet sağlayıcının, 10.10.2015 tarihinde Ankara Tren Garı önünde meydana gelen ve çok sayıda vatandaşımızın ölümü ve yaralanması ile sonuçlanan terör saldırısı ile ilgili haberi ve habere dair olay yeri görüntülerini saat 12.30 itibariyle saat 13.40'a kadar ekrana getirdiği tespit edilmiştir

Haberaks logolu yayıncı kuruluşun menfur terör olayının ardından ekrana getirdiği görüntüleri herhangi bir editoryal denetime tabi tutmadan, olayın bütün dehşet ve vahşetini yansıtır şekilde ekrana taşıdığı izlenmiştir. Söz konusu görüntülerde olay yerindeki insanların olayın ardından yaşadığı panikle etrafta koşuşturmalarını, yerde yatan yaralılara vatandaşların yardım etme gayretleri ve terör saldırısında yaşamını kaybetmiş vatandaşlarımızın cansız bedenlerini ekrana getirdiği görülmüştür.(12.37) Kuruluş olay yeri görüntülerini flulaştırma, buzlama gibi görüntü karartma metodları kullanmadan izleyiciye izletmiş, ilerleyen saatte (12.47) görüntüler üzerinde yer yer flulaştırma yapmış ancak bu uygulamanın süreklilik arzetmediği gibi son derece yetersiz kaldığı da görülmüştür.

Yayıncı kuruluşun terör saldırısının mağduru konumundaki vatandaşlarımızın cansız bedenleri ile yaralanmış vatandaşlarımızın acı çekme görüntülerini ekrana getirmek suretiyle insan onuruna aykırı bir yayın gerçekleştirdiği sabit görülmüştür. Bu suretle 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan; "İnsan onuruna … saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, ..."hükmünün ihlal edildiği değerlendirilmiştir.

6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin ilk defa ihlali nedeniyle; Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca uyarılması gerektiği kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere, HABERAKS logosuyla yayın yapan HABER MEDYA GAZETECİLİK RADYO - TELEVİZYON YAYINCILIK REKLAMCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendindeki; "İnsan onuruna … saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, ..."hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA,6112 sayılı Kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının, yapılacak tebligatta bildirilmesine,Üst Kurul Üyesi Ersin ÖNGEL’in karşı oyuyla, oyçokluğuyla karar verildi.