İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 16.10.2015 tarihli ve 1588 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“24 logosuyla yayın yapmakta olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 10.10.2015 tarihli yayını incelenmiştir. Bu incelemede 10.10.2015 tarihinde Ankara Tren Garı önünde gerçekleşen iki patlama ile ilgili olarak terör saldırısının son dakika gelişmesi olarak izleyicilere aktarıldığı görülmüştür.

Söz konusu habere ilişkin ilk olarak saat 10:16:08'de ekranın sol yanında "Son Dakika" ibaresi ve "Ankara Tren Garı'nda Patlama" altyazısı ile "Çok sayıda yaralı için ambulanslar sevk edildi" altbaşlığı ile habere yer verildiği görülmüştür.(Klip_1) Daha sonra saat 10:45:30'da habere ilişkin olay yerinden kimi görüntüler eşliğinde ve olay yerinden muhabirin canlı açıklamalarına yer verildiği tespit edilmiştir.(Klip_4)

Medya hizmet sağlayıcı kuruluşun olayın meydana gelişi ve sonrasındaki gelişmeleri haber formatında hazırlanan yayınlarla izleyicilere ilettiği görülmüştür. Yayıncı kuruluşun, terör saldırısının gerçekleştiği meydanda bulunan muhabiriyle canlı bağlantılar kurduğu, olay yerinden çok ağır görüntülere yer vermeksizin kimi görüntüler eşliğinde haberi paylaştığı görülmektedir. 11:44:00'da patlama anında olay yerinde halay çekmekte olan bir grubun "Bu meydan kanlı meydan" sloganını söyledikleri esnada arkalarında patlayan bomba görüntüsüne de yer verilmektedir.(Klip_2, Klip_3) Bununla birlikte haberci, gazeteci, milletvekili unvanıyla bazı konuklarla telefon bağlantısı yoluyla olaya ilişkin değerlendirmeleri de aktarılmaktadır.

Hizmet sağlayıcı kuruluşun terör olayına ilişkin bir sunum biçimi olarak kullandığı yöntemlerden birisinin de patlama sonrası olaya ilişkin ajans görüntülerinin sık tekrarlarla izleyiciye sunulmasının yanında meydanın uzaktan çekim yapıldığı canlı görüntüleri ile dönüşümlü olarak ekrana yansıtıldığı tespit edilmiştir. Olaya ilişkin görsel kayıtların belirli periyotlarda yeni görüntülerle değiştirildiği, bu esnada da görüntülerin tekrar edildiği ve bu sayede haberin görselleştirildiği görülmüştür.

Patlama sonrasını gösteren haber görsellerinde, üzeri bayrak veya flamalarla kapatılmış ne olduğu tam anlaşılamayan kimi görüntüler, hastaneye getirilen yaralıları taşıyan ambulans, olay yerinde telefonla görüşme yapan kişiler, sedyede yatan bacağı sargılı ve yanıbaşında insanların olduğu bir yaralı ile kolu sargılı ve topallayarak yürüyen başka bir yaralının görüntülerine de yer verildiği tespit edilmiştir. Birçok haber yayınında da olduğu bilinen benzer görüntüler, herhangi bir ceset veya ceset parçası, kopmuş uzuv, yerdeki kan gibidehşet verici unsurlar taşımaksızınolaya ilişkin görseller olarak ekrana yansımıştır.

Terör olaylarının sivil insanlar üzerinde uzun ve kısa dönemli onarılması güç etkilerinin olduğu bilimsel bir gerçektir. MacDonald (2015), konu ile ilgili bir yazısında terörist saldırılara şahit olmanın kısa dönemde kızgınlık, suçluluk duygusu, utanç, anksiyete ve hatta depresyon gibi etkiler yarattığını belirtmiş, uzun dönemde ise bu tür deneyimlerin hafızada kilitli tutularak benzer olaylarla karşılaşılması durumunda söz konusu duyguların aktive hale geldiğini ileri sürmüştür. Günümüzde hemen her kesimin erişme imkanı bulunan bir kitle iletişim aracı olan televizyon vasıtasıyla her yaş ve kesimden insanın sunulan medya hizmetinden etkilendiği bilim çevrelerince kabul gören bir durumdur.Terör saldırılarının korkutucu ve yıldırıcı özellikleri göz önüne alınmaksızın yapılan sunumlar, terörün özde amaçladığı gibi toplumda hızla korku ve infial halinin yayılmasına neden olmaktadır.

Fransa'daki Charlie Hebdo saldırısı sonrası İngiliz gazetesi The Guardian'da terör saldırıları ve medya ilişkisi üzerine bir yazı kaleme alan gazeteci-analist Doward (2015), terörist saldırıların medyadaki kapsadığı yayın alanının büyüklüğünün daha sonraki saldırılara sebebiyet verdiğini dile getirmiş, medya ile terör saldırıları fasılası arasındaki bağıntıyı EAFIT Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölümü öğretim üyesi Prof. Micheal Jatter'ın 'Terrorism and the Media' adlı çalışmasına* referans vererek açıklamıştır. Jatter çalışmasında 1970 ile 2012 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin prestijli yayın kuruluşu New York Times'ta yer alan terörist saldırı haberlerini ele almıştır. Araştırmanın bulgularına göre terörist saldırıların medyada kapladığı alanla bir birini takip eden terör saldırıları arasında geçen zaman dilimi arasında pozitif yönlü bir korelasyon bulunmaktadır. Diğer bir deyişle, bir terör saldırısının medyada büyük yankı bulması bu saldırıyı takip eden bir sonraki saldırıyı düzenleyenlere cesaret vermekte ve arada geçen zaman dilimini kısaltmaktadır.Bu gerekçeyle terör eylemcileri medyada yer bulmak istemektedirler;eğer herhangi bir suretle kısıt getirilmiş medya kuruluşlarında yer alamıyorlarsa youtube.com gibi görece daha az denetime tabi tutulan internet tabanlı interaktif mecralarda eylem görüntülerini yayınlamaktadırlar.Bu nedenle, terörün korkutucu, panik yaratan, bireysel güvenliği sorgulatan etkisinin yazılı, görsel ya da sosyal medya yoluyla yayılması terör saldırılarının en belirgin ve öne çıkan amaçlarından birisidir.

Sonuç olarak, 24 logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, 10 Ekim 2015 tarihinde Ankara Tren Garı önünde gerçekleştirilen terör saldırısına ilişkin yayınında yer alan sözlü ve görsel öğelerin dehşet verici unsurlar taşımaksızın dahi olsa, ekrana yansıması ile terörün amaçlarına hizmet edecek bir sonuca mahal vermesi nedeniyle, 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan"...Terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz. Terör eylemini, faillerini ve mağdurlarını terörün amaçlarına hizmet eder şekilde sunamaz."ilkesini ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Anılan yayında; 6112 sayılı Yasa'nın; 8. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe:Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

İhlal konusu yayında Ankara Garında gerçekleştirilen terör saldırısının mağduru vatandaşların cansız bedenleri ile yaralanmış vatandaşlarımızın acı çekme görüntülerinin, gerek olayın mağdurlarının gerekse ekran başındaki izleyicinin insanlık onuru ile görüntülerin olası psikolojik ve sosyolojik etkileri gözetilmeksizin ekrana getirilmek suretiyle insan onuruna aykırı bir yayın gerçekleştirildiği sabit görülmüştür. Bu suretle 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan; "İnsan onuruna … saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, ..."hükmünün ihlal edildiği değerlendirilmiştir.

Söz konusu kuruluşa 22.05.2015 tarihli yayını nedeniyle evvelce 01.07.2015 tarih ve 2015/30 sayılı toplantıda alınan 39 nolu Üst Kurul Kararıyla 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşıldığından; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere, 24 logosuyla yayın yapan DİNAMİK RADYO TELEVİZYON A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan; “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez.” ilkesinin tekraren ihlali nedeniyle, 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca;

1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Eylül 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 1.415.999,90 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, yüzde bir oranı 14.160,00 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı Kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı Kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

Üst Kurul Üyesi Ersin ÖNGEL’in karşı oyu ve oy çokluğu ile karar verildi.