İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 11.11.2015 tarihli ve 1823 sayılı yazısına konuyayına ilişkin Uzman Raporunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“Akit TV medya hizmet sağlayıcı tarafından her gün yayınlanmakta olan, siyasi gündemin, günlük olayların ve gazetelerin ele alındığı "Gün Başlıyor" isimli programın, 10.11.2015 tarihli yayınında, saat 10:27:45'de, Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatının 77. yıl dönümüne ilişkin 10 Kasım haberi, "ZULÜM 1938'DE SON BULDU/MUSTAFA KAMAL YILLAR ÖNCE BUGÜN ÖLDÜ" şeklindeki alt yazıyla izleyiciye aktarılmıştır. Aynı haber, kanalın yayın akışı içerisinde saat 12.00'de ekrana gelen "Öğle Bülteni"nde de ilk haber olarak yer almıştır.

Söz konusu haberin deşifresi şöyledir:

Ahmet Keser (Sunucu): "Haberebir göz atalım devam edeceğiz."

Dış Ses: "(Atatürk'ün görüntüleri eşliğinde)10 Kasım 1938'de son bulmuştu yıllarca süren o serüven. Resmiyette öyle kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti Kurucusu Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'den bahsediyoruz elbette. İngilizlerin dahi yapamadığını yapmış ve de başarılı olmuştu nihayetinde bu konudaki başarısını takdir etmemek ne haddimize. Mesela bin yıllık tarihimiz onun marifetiyle bir gecede yok olup gitmişti. Anadolu'yu istila eden Moğol bile başaramazdı bunu öyle ya. Müslüman kıyafetlerini ortadan kaldırmakta öyle Fransızların Maraş'ta yaptıkları gibi peçeye el uzatmakla olmazdı. Hem öyle olunca karşına bir Sütçü İmam dikiliveriyordu birden bire, daha akıllıcası lazımdı. O da eksik olmasın Mustafa Kemal'in Kılık Kıyafet Kanunu'yla başarılıyordu. Öyle ya bunu Anadolu'yu işgal eden gavur Fransız askeri bile başaramamıştı. Getirdiği demokrasi öyle bir demokrasiydi ki; Amerika bile, Irak işgalinde görmemişti onu Bağdat'ta öylesine tesirli bir demokrasiydi. Bundan 50 yıl önce atom bombası ile yerle bir edilen Japonya bile çok geçmeden ayağa kalkabiliyor, dünyaya kafa tutacak teknolojiye sahip olabiliyordu. Ama ne hikmetse demokrasiye ve özgürlüklere yaklaşık 100 yıl önce kavuşan Türkiye ulaşamıyordu bir türlü muasır medeniyetler seviyesine. Hem olsun du biz de demokrasi vardı. O neyimize yetmiyordu ki demokrasi. İkinci Dünya Savaşı'nı kaybederek yüzlerce anlaşma ile eli kolu bağlanan Almanya'nın bugünkü durumunu hatırlatmaya hacet varmı ki? Onun ölümünden sonra da herşey güllük gülistanlık olmayacaktı. Doğru ya, Hiroşima'da bile hala ot bitmiyor. İnananlara yapılan her zulüm onun adına, onun kutsiyeti namına yapılacaktı. Ve şimdi bizler, inanan insanların sözcüsü namında olan bizler, böylesi bir durumda ne diyelim ki; rahmetle anamıyoruz seni Paşam, anamıyoruz."

Sunucu: (Gülerek) "Bakın bunu geçmişte yaşadık, geçmişte yaşadık. İnsanların tipine göre, tipine göre işte bıyığı burdan aşağı indirirse bu, böyle yaparsa bu, şöyle yaparsa, sakal olursa, bırakın bırakın bırakalım bunları yolumuz çok uzun.... Atalarımız yıllar önce demiş ki; yarın bir gün çocuklarımız hani bazen bir kelam etme anlamında bir zorluk yaşarlarsa bir söz bulalım oturmuşlar masa etrafına ve sonu "Kervan Yürür"şeklinde biten o beylik sözü söylemişler ve bizde o atalarımızın sözü ile bütün bunlara cevap verelim genel anlamda öyle düşünelim." (Klip 1)

Yayında, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını kaybettiği tarih olan 1938 için, "Zulüm 1938'de son buldu" ifadelerinin kullanıldığı, Mustafa Kemal'in, "Kamal" diye yazıldığı söz konusu haberin genelinde; Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün, bin yıllık tarihi bir gecede yok ettiği, Kılık Kıyafet Kanunu'yla Müslüman kıyafetlerini yok ettiği, ölümünün ardından da inananlara yapılan her zulmün onun adına yapılacağı, inanan insanların sözcüsü olarak rahmetle anamadıkları ifade edilmiş ve tüm bunlara cevap olması yönünde de "İt ürür kervan yürür" ata sözüne "Atalarımız yıllar önce demiş ki; ... hani bazen bir kelam etme anlamında bir zorluk yaşarlarsa bir söz bulalım ... sonu 'Kervan Yürür'şeklinde biten o beylik sözü söylemişler ve bizde o Atalarımızın sözü ile bütün bunlara cevap verelim genel anlamda" şeklinde vurgu yapıldığı tespit edilmiştir.

Akit TV'nin bu yayınında Mustafa Kemal Atatürk’e yönelik kullanılan ifadeler nedeniyle hem sosyal medyada büyük tepkiler oluşmuş, hem de RTÜK şikayet hattına vatandaşlardan sayısız şikayet gelmiş ve gelmeye de devam etmektedir.

Yayında ifade edilen tüm bu sözler nedeniyle; Türkiye Cumhuriyetinin Kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’e yönelik sözlerde eleştiri sınırlarının aşıldığı, Türk toplumunun milli ve manevi değerlerine aykırı davranılarak Atatürk'ün manevi kişiliğine, devrimlerine hakaret edildiği kanaati oluşmuştur.

Ayrıca, 31 Temmuz 1951 tarihinde yürürlüğe giren 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun, kamuoyunda anıldığı şekliyle Atatürk’ü Koruma Kanunu’nda da, Atatürk'ün hatırasına alenen hakaret etmek suç sayılmıştır. Bu Kanun aynı zamanda ifade özgürlüğü konusunda eleştirilere maruz kalsa da, demokratik ve hukuk devletlerinde ifade özgürlüğü çerçevesinde kullanılan söylemlerin, eleştiri sınırlarının ötesinde hakaret, iftira veya aşağılama içermemesi esastır.

SONUÇ OLARAK:

AKİT TV logolu medya hizmet sağlayıcıda, 10.11.2015 tarihinde yayınlanan "Gün Başlıyor" isimli programda; Türkiye Cumhuriyetinin Kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’e ve devrimlerine yönelik hakaret içeren ifadeler kullanılması nedeniyle,6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 8. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde belirlenen; "Toplumun millî ve manevî değerlerine, ... aykırı olamaz.... kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı ... ifadeler içeremez."ilkesinin ihlal edildiği değerlendirilmiştir.” Şeklindeki değerlendirmelere yer vermiş olduğu,

Uzman raporunda belirtilen ihlal maddesinin uygun olduğu kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurul’a havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe:Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda; ayrıntılarına yukarıda ve ilgili uzman raporundaki deşifre metinlerinde de yer verildiği üzere; Türkiye Cumhuriyetinin Kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’e yönelik sözlerde eleştiri sınırlarının aşıldığı, Türk toplumunun milli ve manevi değerlerine aykırı davranılarak Atatürk'ün manevi kişiliğine, devrimlerine hakaret edildiği sabit görülmüştür.

Ayrıca, Kılık Kıyafet Kanunu'yla Müslüman kıyafetlerinin yok edildiğinin belirtilmesi eksenindeki söylemlerin, Atatürk ilke ve inkılâplarına da aykırı beyanlar kapsamında olduğu değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak; yayın kuruluşunun bu yayını ile; 6112 Sayılı Kanun'un 8inci maddesinin birinci fıkrasının (a ve f) bentlerindeki yayıncılık ilklerinin ihlal edildiği, 8/1-a ihlali nedeniyle Kanunun 32 nci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” ve ayrıca 32/5 çerçevesinde işlem tesis edilmesi ile 8/1-f bendi hükmünün ilk defa ihlali nedeniyle ise 32/2. Madde gereğince “Uyarı” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.

1- 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki; "Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılâplarına aykırı olamaz." hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin birinci fıkrasına göre;

a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ekim 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2015 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 13.601 (onüçbinaltıyüzbir - ) Türk Lirasından az olamayacağından 13.601 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı Kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı Kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

c- Ayrıca; 6112 sayılı Kanunun 32 nci maddesinin beşinci fıkrasındaki;

“8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerindeki ilkelere aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir.”

Hükmü gereğince; işbu yaptırım kararının tebliğinden itibaren 1 yıl içerisinde aynı yayın ilkesinin tekrar ihlal edilmesi halinde, kuruluşun yayının on güne kadar durdurulmasına, ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verileceği hususlarının adı geçen kuruluşa ihtaren bildirilmesine,

Üst Kurul Üyeleri Nurullah ÖZTÜRK, İlhan YERLİKAYA ve Taha YÜCEL’in karşı oylarıyla, oy çokluğu ile,

3- 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendindeki; “Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı olamaz.” hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA, 6112 sayılı Kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının yapılacak tebligatta bildirilmesine, oy birliği ile,

Karar verildi.