İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 16.10.2015 tarihli ve 1583 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“İLGİ : T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun 13.02.2013 tarih ve
18816847 sayılı yazısı.
Kaçkar TV logolu Hizmet Sağlayıcısında "Reklam" logosu ile yayımlanan reklam yayınları içinde el ve ayak mantarlarını tamamen iyileştirdiği belirtilen "AYNI SAFA" isimli bitkisel kremin reklamına, mevzuata aykırı bir biçimde yer verdiği görülmüştür(Rek tüm klip)
Gün içerisinde muhtelif saatlerde yapılan tanıtımlara örnek oluşturması açısından 14.10.2015 tarihinde ve saat 14:19:52 yayınlanan reklam kuşağı içeriğinde ekte sunulan (İhlal klip) te de görülebileceği üzere, söz konusu ürün, saat 14:21:10'da 10dk.02sn süreyle, aşağıdaki açıklamalar kapsamında tanıtılmıştır.
Alt ses; . ...el ayak ve tırnak mantarlarından şikayetçi olanlar!!! El ve Ayak Mantarlarına SON !!! hemen arayın, geç kalmayın 0212 708 78 60 -"AYNI SAFA MANTAR KREMİ" kısa süre için 4 Adet 29 TL alt yazısı ve el ayak görseli ile başlayan reklamda
Alt ses el ayak ve tırnak mantarlarından şikayetçi olanlar bu mantarların sebep olduğu kaşıntılardan, yaralardan, kötü kokulardan çatlaklardan bıkanlar bundan kurtulamayanlar işte size mucize çözüm uzmanlar açıklıyor; (alt yazıda el ayak mantarlarına son 0212 7087860)
Prof.Dr. Ahmet Maranki; (ATV- Zahide Yetişin'in programından alınmış görüntü) eşliğinde ... bakın çok önemli burada görelim herkesin bir problemi var ayağında ve elinde.. ayağınızda topuk çatlaklarınız varsa, parmak arası mantarlarınız varsa, ayak kokunuz varsa ter kokunuz varsa işte size bir formül, siz siz olun ayağınızda tırnağınızda mantar parmak aralarınızda en yüksek seviyede ayak kokularınız varsa hatta topuk dikenleri oluştuysa ...
Dr. Feridun Kunak; Ayağımda mantar var diyorsanız, ayağımda kaşıntı var diyorsanız ayağımda sıkıntı var diyorsanız aynısafa bitkisi ayak yaralarında ayak kaşıntılarında "Alt yazıda UZMANLAR ÖNERİYOR Aynı Safa Bitkisi- El Ayak Mantarlarına SON!!" mükemmel bir nimet..
Prof.Dr. İbrahim Adnan Saraçoğlu; en güçlü mantar ilacı bitkisel olarak portakal nergizi veya "Aynı Safa" dır.
Alt ses aynı safa bitki kremi bu kremle mantar sorununuza artık dur diyeceksiniz sıkıdurun bu mucize krem tanıtım amaçlı kısa bir süre için sadece 29 TL ...
Yine ATV'de yayınlanan Zahide Yetiş'in programından alınmış bölümde izleyicilerin telefonla katılımında soruları yanıtlayan Prof.Dr.İbrahim Adnan Saraçoğlu, ayağında mantar sorunu olan izleyiciye, ah canım ya çözeriz evel Allah.. aynı safa veya portakal nergizi evvel Allah, kaşıntısı da gidecek, o mantarlar biraz inatçıdır bu dertten kurtulur gidersiniz her akşam uygulayın her akşam uygulayamıyorsanız gün aşırı daha fazla ara vermeyin biraz sabırlı olun evvel Allah geçecek....bakın ayak mantarı olanlar evvel Allah bu dertten bu sizi kurtarır...
Alt ses... mantar sorununuza artık dur deyin unutmayın bu ürün kimyasal değil ünlü uzman hocaların bahsetmiş olduğu aynı safa bitkisidir...
Yukarıda da belirtildiği gibi, kamuoyunca bitkilerin insan sağlığına yararları konusunda çalışmalarıyla tanınmış kişilerin, daha önce çeşitli kanallarda yayınlanan televizyon programlarından söz konusu bitki ile ilgili yorum, açıklama ve görüntülerinin alınarak, bu kişilerin uzman tanımı altında ürüne de atıf yaptığına dair bir algı oluşturulmak istendiği anlaşılmaktadır.
Ayrıca, reklamı ve tanıtımı yapılan sözkonusu ürünle ilgili; T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun ilgili yazısında, "...bir hastalığı önleme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz ..." hükmü kapsamında yer alan reklam yayınlarının yasaklanması gerektiği belirtilmektedir.
Sonuç olarak; Kaçkar TV Yayın Kuruluşu'nun bu yayınının 6112 Sayılı Kanun'un 9'uncu Maddesinin 6 fıkrasının (c) bendinde yer alan "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek" hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmiştir.” şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Söz konusu yayın ile, 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinin ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;
Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda;
"AYNI SAFA" isimli bitkisel bir kremin tanıtım ve satışına yer verilen ihlale konu yayında, ürünün el ve ayak mantarlarını tamamen iyileştirdiği belirtilerek, tedavi edici özelliğinin (endikasyon) ön plana çıkarıldığı anlaşılmıştır.
Sağlık Bakanlığı’nın ilgili yazısında, yayın kuruluşlarında tanıtım ve satışı yapılan gıda takviyelerinin ve bitkisel ilaçların yarardan çok zarar verdiği, bu reklamları yapanların gerçek amacının fayda sağlamaktan ziyade dolandırıcılık olduğu ayrıca hastaları tıbbi tedaviden uzaklaştırdığı açıkça belirtilmiştir.
Diğer yandan, “Endikasyon belirtilen ürünler için Sağlık Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesinin gerekmekte olup, Bakanlıktan ruhsatlı/izinli ürünlerin de 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarla Kanununun 1. maddesinde yer alan, “Tabip reçetesi ile verilmesi meşrut olanlar ancak reçete mukabilinde ve diğerleri reçetesiz olarak, münhasıran eczanelerle ecza ticarethanelerinde satılması zorunludur.” hükmü gereğince de televizyon, radyo aracılığı ile sağlık beyanı belirtilerek ürün satışı ve pazarlamasının uygun olmadığı,
Hususları bir arada değerlendirildiğinde, anılan yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımı yayınının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu, dolayısıyla 6112 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendini ihlal ettiği sabit görülmüştür.
Söz konusu kuruluşa 08,09.12.2011 tarihli yayını nedeniyle evvelce Üst Kurulun 29.12.2011 tarih ve 2011/71 sayılı toplantısında alınan 60,57 nolu kararıyla6112 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır.
Bu itibarla;
1- Aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması,
2- 18.01.2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesi,
3- Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirlenen “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesi,
Gerektiği kanaatine varılmıştır.
1-KAÇKAR TVlogosuyla yayın yapan RİZENİN SESİ RADYO VE TELEVİZYONU YAY. A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek.” hükmünü tekraren ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrası hükmü uyarınca;
a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Eylül 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 15.000,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2015 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 13.601 (onüçbinaltıyüzbir - ) Türk Lirasından az olamayacağından 13.601 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,
2- 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,
Oy birliğiyle,
3- Ayrıca; Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirlenen “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesine, Üst Kurul Üyesi Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyuyla, oy çokluğu ile,
Karar verildi.
Toplantıya Ait Şerhler
Üst Kurulun 11.11.2015 gün ve 48 sayılı toplantıda aldığı 41 no.lu karara karşı oy yazısı.
Süleyman DEMİRKAN Şerhidir.