“Haber” Yayını

İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 19.10.2015 tarihli ve 1598 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“İLGİ : T.C. BAŞBAKANLIK Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü'nün Başbakan Yardımcısı Yalçın AKDOĞAN imzasıyla gönderilen 10.10.2015 tarih ve 02255 sayılı Yayın Yasağı kararı.

TV NET yayın kuruluşunda Ankara'da 10.10.2015 tarihinde meydana gelen terör saldırısı haberi, saat 10:17:30'da son dakika haberi olarak "Ankara Tren Garı'nda patlama/ Çok sayıda yaralı için ambulanslar sevkedildi" alt yazısı ile duyurulmuştur. Saat 10:58:27'den itibaren de olay yerinden görüntüler eşliğinde verilen habere ilişkin yayın, tüm gün boyunca, gerek olay yerindeki muhabirler, gerek telefonla bağlanan konuklar, gerekse de stüdyoda bulunan konukların değerlendirmeleriyle sürdürülmüştür.

TV NET Ankara muhabiri Narin ÜLGER, telefon bağlantısı aracılığıyla saat 10:59'dan itibaren olay yerinden bilgiler aktarmaya başlamıştır. Olay yerine ilişkin "...Çok sayıda ölü ve yaralı var. Durum oldukça kötü. Meydanda şu anda insanların haykırışları var, bir yandan etrafa saçılan beden parçaları var maalesef..." şeklinde anlatımda bulunmuş ve bu sırada ilk görüntüler de herhangi bir kapatma yapılmadan ekrana getirilmiştir (Klip:1).

Saat 11:42:45'te patlama anına ait görüntü de spikerin "Saat 10:00'da. İşte patlamanın olduğu ana ilişkin görüntü ekranlarınızda şu an. Patlamadan sonra bir panik havası hakim ve ortalık kan gölüne dönmüş durumda..." şeklindeki ifadeleriyle ekrana yansıtılmıştır. Ardından olay yerinde bulunan Narin ÜLGER görüntüler eşliğinde "(11:45:45) ...Çok sayıda ölü olduğunu söyleyebiliriz, etrafa saçılmış cesetler var, parçalar var. Bir facia, bir katliam olduğunu söyleyebiliriz, alandaki atmosferin çok kötü olduğunu söyleyebiliriz. Cesetler var etrafta.... (11:47:02)...İnsanların telaşı devam ediyor diyebiliriz, yüzlerindeki korku ifadesi sürüyor. (11:48:20)...Burada panik hali, korku hali hala devam ediyor. İnsanların yüzlerindeki endişe, hala hakim. Oldukça kötü bir manzaranın olduğunu söyleyebiliriz. Etrafa saçılmış ceset parçaları var maalesef... (11:50:00)...İnsanların yüzündeki korku ve endişe devam ediyor. Zira tedirginlik hala mevcut." (Klip:2) şeklinde değerlendirmelerde bulunmuştur.

Hali hazırda terörün kendisi bir propaganda faaliyetidir. Terörizmin amacı hedef unsuru yok etmek, zayıflatmak ya da en azından moralini bozmaktır. Buna karşın kendi amaçlarına hizmet edenlerin moralini yükseltmek, toplumsal desteğini arttırarak tabanını genişletmektir. Buna ulaşabilmenin en kolay yollarından biri de medyayı etkili bir şekilde kullanmaktır. Kitlesel ölümlere yol açan terör faaliyetleri ve bunun medya ile milyonlara ulaşması söz konusu faaliyetin kanıksanmasına neden olabilmektedir. Bu amaçla böyle olaylar karşısında medyanın toplumsal etkiyi düşünerek ve etik kuralları dikkate alarak kamusal yayıncılık anlayışı ile yayıncılık yapması gerektiği düşünülmektedir. Bunun için medya hizmet sağlayıcıların olayı yansıtırken terör örgütlerinin amaçlarına hizmet edercesine insanlar üzerinde korku, yıldırma, sindirme gibi toplumda infial yaratacak ve onları ümitsizliğe sevk edecek bir yayıncılık anlayışından uzak durması gerekmektedir. Terör eylemlerinin toplum üzerinde korku, panik, yılgınlık duygusu yarattığı göz önüne alınarak söz konusu yayınlarda bu unsurları körükleyici bir üsluptan kaçınılmalıdır.

Yukarıdaki anlatımlardan görüleceği üzere başlı başına toplumu korkuya, paniğe sürükleyebilecek derecede vahim olan "patlama" haberi, muhabirin olayı yansıtma şekli ile terörün tüm amaçlarına hizmet edebilecek niteliktedir. Kullanılan dilin, toplum üzerinde korku ve panik yaratmanın ötesinde şiddeti kanıksatma amacına da hizmet edebileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte söz konusu yayının terör örgütleri üzerinde de amaçlarına ulaştıklarına dair moral ve motivasyon sağlayacağı bir gerçektir.

Ayrıca olayın medyana gelmesinin ardından Başbakanlık Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü tarafından Radyo Televizyon Üst Kuruluna gönderilen yazıda, "15/02/2011 tarihli ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunu'nun 7. maddesinde "Milli güvenliği açıkça gerekli kıldığı hallerde veya kamu düzeninin ciddi şekilde bozulmasının muhtemel olduğu durumlarda" geçici yayın yasağı getirileceği öngörülmektedir.

10/10/2015 tarihinde Ankara'da vatandaşlarımıza yönelik gerçekleştirilen terörist saldırının da anılan hüküm çerçevesinde olduğu değerlendirildiğinden, "söz konusu olayla ilgili geçici yayın yasağı getirilmesi uygun görülmüştür" şeklinde değerlendirme yapılmıştır. Bunun için Radyo Televizyon Üst Kurulu, saat 15.10'dan itibaren söz konusu yayınlara geçici olarak yayın yasağı getirildiğini yayın kuruluşlarına resmi internet sitesi üzerinden duyurmuştur. Ancak ilgili yayın kuruluşu, patlama anını saat 16:00'dan sonra bile tekrar tekrar ekrana getirerek (Klip:3) ve terör olayına ilişkin yayınlarını tüm gün boyunca sürdürerek söz konusu yayın yasağına uymamıştır (Klip: Ankara'da terör).

Sonuç olarak, TV NET yayın kuruluşunun söz konusu yayınları nedeni ile 6112 sayılı Kanun'un 7'inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Savaşlar, terör amaçlı saldırılar, doğal afetler ve benzeri olağanüstü durumların ortaya çıkardığı kriz zamanlarında da ifade ve haber alma özgürlüğü esas olup, yayın hizmetleri önceden denetlenemez ve yargı kararları saklı kalmak kaydıyla durdurulamaz. Ancak, millî güvenliğin açıkça gerekli kıldığı hâllerde yahut kamu düzeninin ciddî şekilde bozulmasının kuvvetle muhtemel olduğu durumlarda, Başbakan veya görevlendireceği bakan geçici yayın yasağı getirebilir." hükmünü, 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan "Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz." hükmünü ve aynı maddenin (d) bendinde yer alan "Terörü övemez ve teşvik edemez, terör örgütlerini güçlü veya haklı gösteremez, terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz. Terör eylemini, faillerini ve mağdurlarını terörün amaçlarına hizmet eder şekilde sunamaz." hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmiştir. Şeklinde değerlendirmelere yer verilmiş olduğu

Söz konusu yayın ile 6112 sayılı Kanunun "Olağanüstü dönemlerde yayınlar" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrası ile 8 inci maddesinin 1inci fıkrasının (c) ve (d) bendlerinin ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Söz konusu yayında; yayın yasağının kapsamı dışına çıkılmadığı ve haber niteliği çerçevesinde kalındığı anlaşılmakla 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'a aykırı bir husus olmadığı kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; TV NET logosuyla yayın yapan NET YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. hakkında, bahse konu yayını nedeniyle, 6112 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir İDARİ YAPTIRIM UYGULANMASINA YER OLMADIĞINA oy birliği ile karar verildi.