“Ankara'da Terör Saldırısı Özel Yayını”

İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 21.10.2015 tarihli ve 1655 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“İLGİ : T.C. BAŞBAKANLIK Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü'nün Başbakan Yardımcısı Yalçın AKDOĞAN imzasıyla gönderilen 10.10.2015 tarih ve 02255 sayılı Yayın Yasağı kararı.

A Haber logolu yayıncı kuruluş 10.10.2015 tarihinde Ankara Tren Garı önünde meydana gelen ve çok sayıda vatandaşımızın ölümü ve yaralanması ile sonuçlanan menfur terör saldırısına ilişkin görüntüleri olayın duyulduğu ilk andan itibaren ekrana taşımaya başlamıştır. "Ankara'da Terör Saldırısı" başlığı ile terör olayı ile ilgili haberleri son dakika şeklinde gün içindeki haber bültenlerinde yayınladığı görülmektedir. Yayıncı kuruluş 10:27'den sonra İstanbul ve Ankara stüdyosu'ndan canlı yayın konuklarıyla, olay yerine ise muhabirleri aracılığı ile canlı olarak bağlanmakta ve olay yerini muhabirlerinin canlı anlatımıyla görüntülü bir şekilde ekrana taşımaktadır.

Yayıncı kuruluşta saat 20:02 ve 20:07 olmak üzere iki farklı haber yayınlanmıştır. Söz konusu bu haberlerde olay yeri ve olay yerindeki insanların panik görüntüleri, Ankara Tren Garı'nın kırılmış camları, olay mağduru kişilerin olay anında yaşadıkları, görgü tanıklarının ifadeleri sözlü, yazılı ve görüntülü olarak ekrana getirilmiştir. Klip1 ve Klip2'den de görüleceği üzere Ankara Tren Garı önünde meydana gelen ve çok sayıda vatandaşımızın ölümü ve yaralanması ile sonuçlanan menfur terör saldırısına ilişkin haberlerin içeriğinde aşağıdaki ifadeler yer almıştır:

Klip1'den görüleceği üzere saat 20:02'de, spikerin "Ankara sakin başlayan sabahta dehşeti yaşadı. Emek, barış ve demokrasi mitingi için Ankara Garı önünde toplanan, 10 saniye arayla patlayan iki bombayla büyük bir facia yaşandın. Ve o facianın boyutları zaman geçtikçe çok daha derinleşti. Cumhuriyet tarihinin en büyük saldırılarında 86 kişi can verdi. 186 kişi de yaralandı." şeklindeki girişine müteakip şu şekilde devam etmektedir.

Görevli Kişi: Yolu aç! yolu aç! Yolu aç!

Dış Ses: Art arda iki patlamayla meydan kana bulandı.

Olay Mağduru: Ne istedi bu insanlar? Barış istedi. Barış.

Dış Ses: Ankara Garı önünden yürüyüş başlatacaklardı. Disk ve Kesk'in öncülüğünde HDP, Yeşiller, Türk Tabipler Birliği gibi birçok sivil toplum ve meslek örgütü Barış Emek ve Demokrasi Mitingi için Türkiye'nin dört bir yanından başkente geldiler. Miting için toplanma saati 10:00 olarak duyurulmuştu. Saatler 10:04'ü gösterdiğinde yürüyüş için getirilen flamalar, bayraklar yaralılara sedye, hayatını kaybedenlere kefen oldu.

Olay Mağduru: Ard Arda iki patlama oldu. 10 saniye arayla. Herhalde 3-4 metre arayla patlattılar. Önce arkadaki patladı. Sonra öndeki patladı. İnsanlar, çığlıklar.

Dış Ses: İlk patlama Ankara Garı'nın önündeki trafik ışıklarda meydana geldi. Saniyeler sonra hemen yolun karşısında Arena Spor Salonu önünde ikinci kıyamet koptu. Patlamaların yaşandığı yer Ankara'nın merkeziydi. Sağlık Bakanlığı olay yerine 56 tam donanımlı Ambulans sevk etti. 5 helikopter Ambulans da hazır bekletiliyordu. Ankara'daki tüm doktorların izinleri iptal edildi.

Sağlık Bakanı: Gerek Ankara'daki ekiplerimizi gerekse çevre illerden Beyin Cerrahı, Anastezist, Genel Cerrah bütün ekiplerimizi dinamik bir şekilde devreye soktuk.

Dış Ses: Sosyal Medya'dan sık sık kan ihtiyacı olduğuna yönelik çağrılar yapıldı. Ama sağlık Bakanlığı kan stoklarının yeterli ve Kızılay'ın tüm ihtiyacı karşılayacak durumda olduğunu duyurdu. Yaralılar ambulansla hastaneye kaldırılırken üçüncü bir patlama ihtimalinden bahsedildi.

Görevli Kişi: Arkadaşlar! Lütfen bakın bomba var! Lütfen uzaklaşın burdan.

Dış Ses: Bomba imha uzmanları alana saçılan valizleri tek tek kontrol etti. Bomba imha uzmanları yoğun mesaideydi. Alana güvenlik şeridi çekildi. Özel kıyafetlerini giyen uzmanlar valizleri hayatını kaybedenlerin bulunduğu alanı didik didik aradı. Aramalar sonrası üçüncü bomba olmadığı anlaşıldı.

Yine Klip2'den de görüleceği gibi saat 20:07'de, spikerin "Ankara bu sabah dehşete uyandı. Yüzlerce kişi barış ve demokrasi mitingi için Ankara Tren Garı'nın önünde tolanmıştı ki müthiş bir hatta iki patlama sesi duyuldu. Ambulanslar ve güvenlik güçleri hemen olay yerine gitti. Patlamada 86 kişi hayatını kaybetti 186 kişi de yaralandı." şeklindeki girişine müteakip şu şekilde devam etmektedir.

Dış Ses: Ankara bu sabah dehşete uyandı.

Muhabir: Olay Ankara'nın en işlek noktalarından birinde meydana geldi. Biri Arena Spor Salonunun VIP Kapısı diğeri Tren Garı olmak üzere iki ayrı noktada patlama oldu.

Olay Mağduru: 2 tane bomba arka arkaya patladı, Garın ön tarafında kısa aralıklarla.

Olay Mağduru: Patlama olduğu zaman hemen köprünün altındaydık biz.

Dış Ses: Polis etrafta geniş güvenlik önlemleri aldı.

Muhabir: Patlamada hayatını kaybedenlerin bulunduğu bölüm güvenlik çemberine alındı. Savcılık incelemesinin bitmesi bekleniyor.

Olay Mağduru: Beni 2-3 metre havaya uçurdu. Öbür tarafa attı.

Dış Ses: Olayı duyup gelenler Polis barikatıyla karşılaştı. Acıya öfkede eklendi. Polis gergin havayı dağıtmak için havaya ateş açmak zorunda kaldı. Patlama Tren Garı'nın hemen yanında meydana geldi.

Muhabir: İşte patlamanın şiddetini gösteren görüntü. Tren Garı patlamanın bulunduğu yere yaklaşık 50 metre uzaklıkta. Cam kırıkları yerlerde. Kapılar hasar görmüş durumda.

Görgü Tanığı: Patlamayı duydum. Baktım ordan dumanlar çıktı. Ondan sonra ortalık.

Muhabir: Camlar kapılar inmiş.

Görgü Tanığı: İndi. Yani anlayamadık ne olduğunu.

Muhabir: Patlamanın ardından Yüksek Hızlı Tren seferleri devam etti. Ancak Ankara Garı'nda iniş durduruldu. Burada tam bir sessizlik havası hakim.

Dış Ses: Savcılık olay yerinde incelemesini sürdürürken patlamanın failleri hakkında çeşitli iddialar öne sürüldü.

Muhabir: İddiaya göre teröristler saldırıyı gerçekleştirecekleri noktaya trenle geldiler. Trenden indiler ve hatta bombayı da burada hazırladılar.

Dış Ses: Savcılık incelemesinin ardından cenaze araçları patlamada hayatını kaybedenleri Adli Tıp Morguna taşıdı. Bomba imha ekipleri çevrede uzun süren incelemelerde bulundu. Patlamayla ilgili araştırma sürüyor.

Terör saldırısı, savaş, doğal afet gibi olağanüstü durumların ortaya çıktığı kriz zamanlarında vatandaşların haber alma ihtiyacı artmakta, dolayısıyla yayın kuruluşları yayınlarında bu tür olaylara ilişkin haberlere geniş yer ayırmaktadırlar. A Haber logolu yayın kuruluşu da doğal olarak Ankara'da meydana gelen terör saldırısına ilişkin yayınlara saldırının sıcaklığı ile oldukça geniş yer ayırmıştır. Yayıncının bu özensizliği sonucu haber verme maksadını aşan ve tüm milletçe duyulan acıyı katlayan bir nitelik kazandırmıştır. Ayrıca terör örgütlerinin en önemli amacının topluma korku salmak, kargaşa yaratmak, toplumun huzur ve sükununu bozmak olduğu bilinmektedir. Bir terör örgütü tarafından yapılan eylemin medya tarafından kamuoyuna bilgi verme amacıyla yayınlanması doğaldır. Ancak bu tür olaylar verilirken terörün ve terör örgütünün amacına hizmet eder şekilde davranmamak kamu hizmeti yayıncılığı anlayışının gereğidir. A Haber logolu yayıncı kuruluş, olayın hemen ardından yaşanan kargaşa ortamını olaydan hemen sonra ve akabindeki haber bültenlerinde son dakika haber olarak "Ankara'da Terör Saldırısı" KJ'si ile ekrana taşıyarak terör örgütünün bu amacına dolaylı da olsa hizmet etmiştir.

Bilindiği üzere, insanların ölüm, yaralanma, acı çekme, ağlama, kendinden geçme ve benzeri durumları duygu sömürüsüne açık anlardır ve özel hayatın sınırları içerisindedir. Bu durumların ekrana getirilmesinde titizlik göstermek insan onurunu ve temel insan haklarını zedeleyici yayınlardan kaçınmak sorumlu yayıncılık anlayışının bir gereğidir. Bu tür haberlerin görüntü seçiminde ve olayların aktarılışında gerek olayın mağdurlarının gerekse ekran başındaki izleyicinin insanlık onuru ile görüntülerin olası psikolojik ve sosyolojik etkileri gözetilmelidir. A Haber logolu yayın kuruluşunun terör saldırısının mağduru konumundaki vatandaşlarımızın Ne istedi bu insanlar? Barış istedi. Barış", "Beni 2-3 metre havaya uçurdu. Öbür tarafa attı", "Patlama olduğu zaman hemen köprünün altındaydık biz" ifadelerini sesli, yazılı ve görüntülü bir şekilde olay mağduru kişileri ekrana getirmek suretiyle insan onuruna aykırı bir yayın gerçekleştirdiği düşünülmektedir.

Ankara Tren Garı önünde meydana gelen patlamayla ilgili olarak Başbakanlığın geçici yayın yasağı kararı RTÜK resmi web sitesinde saat 15:10'da kamuoyuna duyurulmuş ve yayıncılar bilgilendirilmiştir. A Haber logolu yayın kuruluşu kliplerden de görüleceği gibi saat 20:00'de başlayan haber bülteninde yayınladığı toplam 4 dakika 44 saniye süreli haber ile söz konusu yasağı ihlal etmiştir. Haber süresince, Ankara Tren Garı önünde meydana gelen patlama görüntülerini "Art arda iki patlamayla meydan kana bulandı", "Ankara bu sabah dehşete uyandı", "Saatler 10:04'ü gösterdiğinde yürüyüş için getirilen flamalar, bayraklar yaralılara sedye, hayatını kaybedenlere kefen oldu", "2 tane bomba arka arkaya patladı, Garın ön tarafında kısa aralıklarla", "Beni 2-3 metre havaya uçurdu. Öbür tarafa attı", "Patlama Tren Garı'nın hemen yanında meydana geldi", "İşte patlamanın şiddetini gösteren görüntü. Tren Garı patlamanın bulunduğu yere yaklaşık 50 metre uzaklıkta. Cam kırıkları yerlerde. Kapılar hasar görmüş durumda", "Patlamayı duydum. Baktım ordan dumanlar çıktı. Ondan sonra ortalık. Camlar kapılar inmiş", "Ne istedi bu insanlar? Barış istedi. Barış", "Ard Arda iki patlama oldu. 10 saniye arayla. Herhalde 3-4 metre arayla patlattılar. Önce arkadaki patladı. Sonra öndeki patladı. İnsanlar, çığlıklar", "İlk patlama Ankara Garı'nın önündeki trafik ışıklarda meydana geldi. Saniyeler sonra hemen yolun karşısında Arena Spor Salonu önünde ikinci kıyamet koptu", "Arkadaşlar! Lütfen bakın bomba var! Lütfen uzaklaşın burdan", "Patlamanın ardından Yüksek Hızlı Tren seferleri devam etti. Ancak Ankara Garı'nda iniş durduruldu. Burada tam bir sessizlik havası hakim", "İddiaya göre teröristler saldırıyı gerçekleştirecekleri noktaya trenle geldiler. Trenden indiler ve hatta bombayı da burada hazırladılar" şeklindeki patlamanın tüm dehşetini gösteren olay mağduru kişiler ve görgü tanıklarının ifadelerini ve muhabirlerinin olay yerinden görüntülerle haber anlatımını sesli, yazılı ve görüntülü bir şekilde ekrana getirmiştir. Söz konusu haber yayını ile patlamanın olağan sonuçları hakkında bilgiler aktarılarak teröristlerin televizyon aracılığıyla operasyonun detaylarından haberdar olmasına olanak sağlayabileceği değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak A Haber logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşun bu yayınları ile 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 7'nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan; "Savaşlar, terör amaçlı saldırılar, doğal afetler ve benzeri olağanüstü durumların ortaya çıkardığı kriz zamanlarında... millî güvenliğin açıkça gerekli kıldığı hâllerde yahut kamu düzeninin ciddî şekilde bozulmasının kuvvetle muhtemel olduğu durumlarda, Başbakan veya görevlendireceği bakan geçici yayın yasağı getirebilir." amir hükmü ile aynı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan "İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz,..." hükmü ile, aynı Kanun'un birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan "... terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz. Terör eylemini, faillerini ve mağdurlarını terörün amaçlarına hizmet eder şekilde sunamaz." hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.” Şeklinde değerlendirmelere yer verilmiş olduğu

Söz konusu yayın ile 6112 sayılı Kanunun "Olağanüstü dönemlerde yayınlar" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrası ile 8 inci maddesinin 1inci fıkrasının (ç) ve (d) bendlerinin ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Söz konusu yayında; yayın yasağının kapsamı dışına çıkılmadığı ve haber niteliği çerçevesinde kalındığı anlaşılmakla 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'a aykırı bir husus olmadığı kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; A HABER logosuyla yayın yapan TURKUVAZ MEDYA YAYIN HİZMETLERİ A.Ş. hakkında, bahse konu yayını nedeniyle, 6112 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir İDARİ YAPTIRIM UYGULANMASINA YER OLMADIĞINA oy birliği ile karar verildi.