Tarihinde Yayınlanan Ana Haber Bülteni

İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 19.10.2015 tarihli ve 1614 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“İLGİ : T.C. BAŞBAKANLIK Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü'nün Başbakan Yardımcısı Yalçın AKDOĞAN imzasıyla gönderilen 10.10.2015 tarih ve 02255 sayılı Yayın Yasağı kararı.

Kanal Fırat logolu yayıncı kuruluş 10.10.215 günü saat 19.59.25'de yayınlanan Ana Haber Bültenin'de Ankara'da Tren garı önünde gerçekleştirilmiş olan terör saldırısına ilişkin habere yer verdiği tespit edilmiştir. Söz konusu haber T:C. Başbakanlık Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü'nün 10.10.2015 tarih ve 41654118-951-01-07/02255 sayılı ilgi yazı kapsamında incelenmiş ve değerlendirme aşağıda sunulmuştur.

Rapora konu olan haber spikerin " Sendikalar ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla yapılacak Emek, Barış ve Demokrasi Mitinginin toplanma yeri olan Ankara Tren Garı önü polis kontrol noktasında patlama meydana geldi. Patlamada 86 kişinin öldüğü 28'i ağır 186 kişinin de yaralandığı açıklandı." sunumuyla başlamaktadır. Halay çeken insanların arkasında bombanın patlama anının gösterilmesi ile dış ses haberi görüntüler eşliğinde şu şekilde sunmaktadır: "Ankara Tren Garı yakınlarında patlama meydana geldi. ...Patlamada 86 kişinin öldüğü 28'i ağır 186 kişinin de yaralandığı açıklandı. Patlama anı ve sonrası işte böyle görüntülendi..." Patlama anına ait görüntünün ardından ekrana üzerleri dövizler ve pankartlar ile örtülmüş ölü insanlar getirilmektedir. Bunu takip eden görüntülerde ise yaralı insanlara ve bunlara müdahale etmeye çalışan vatandaşların (siren sesleri, yaralıları ambulansa taşıma ve yerde yatan yaralıya kalp masajı yapma) görüntülerine yer verilmiştir. Ardından dış sesin "...Olay yeri inceleme ekipleri itfaiye ekiplerinin de yardımıyla patlamanın olduğu bölgede ki ağaçların üzerinde ceset parçaları ve delil aradı..." denilerek olay yerinde ki arama çalışmaları ekrana getirilmiştir. Yayınlanan bu görüntüler esnasında kısmen de olsa görüntünün etkisini azaltmaya yönelik buzlama, mozaikleme gibi teknik imkanlardan da faydalanılmış olsa dahi yaralı insanların görüntüleri ve yerlerdeki kan izleri yaşanan kargaşa ve çaresizlik, telaş ve gayretle hastaneye taşınan yaralıların görüntülerine yer verilmiştir..

Kanal Fırat logolu yayıncı kuruluşun patlama anı ve patlamaya ait görüntülerin yanı sıra, olayın hemen ertesi yaşanan panik havası, ambulans ve siren sesleri, kalp masajıyla hayata döndürülmeye çalışılan yaralıya ait görüntü, yaralılara vatandaşların yardım ve müdahale etme gayretleri, yaralıların araba bagajlarında taşınması ve sedye ile hastaneye götürülüşlerinin ekrana getirdiği görülmüştür. (Klip1 Patlama görüntüleri)

Terör belirli siyasal, ekonomik ya da dinsel amaçlara ulaşmak maksadıyla yapılan baskı, yıldırma ve şiddet içeren yolun kullanımıdır. Bu amaca hizmet eden ana unsurlardan birisi de gerçekleştirilen kanlı eylemler ve bu eylemlerin gündeme gelmesini sağlamaktır. İşte tam bu noktada medya hizmet sağlayıcılar devreye girmektedir. Gerçekleştirilen kanlı eylemler medya aracılığıyla halka iletilmekte ve bu sayede terör eylemlerinin hem kanıksanması hem de korkutucu ve yıldırıcı bir etki yaratmasına neden olunması beklenmektedir. Her ne kadar bu tarz şiddet içeren eylemler haber alma ve ifade özgürlüğü kapsamına girse de burada esas olan terör eyleminin veriliş biçimidir.

Rapora konu olan yayında, yayıncı kuruluş bomba patlama anı, yaralı insan bedenleri, kalp masajı yapılma anı ve panik halindeki insanlar gibi çeşitli görüntüleri ekrana taşımıştır. Bazı sahnelerde bu görüntülerin olduğu gibi verilmediği ve çeşitli teknikler kullanılarak etkisinin azaltılmaya çalışıldığı görülse de, yayının bütününe bakıldığında bu uygulanmanın tüm görüntülerde yapılmadığı ve dolaysıyla çabanın yetersiz olduğu düşünülmekte ve yayıncı kuruluşun kamusal yayıncılık sorumluluğu içerisinde hareket etmediği görülmektedir. Yayıncı kuruluşun gerçekleştirmiş olduğu bu yayın aracılığıyla yayını takip edenler üzerinde korku, yıldırma, sindirme ve panikleme gibi toplumda infial yaratacak etkilere neden olabileceği kanaatine varılmıştır. Son olarak çocuklar dahil herkesin ekran başında olabileceği saatlerde yayınlanan yukarıda izah edilen bu şiddet içerikli görüntülerin başta çocuklar olmak üzere gençler üzerinde de özellikle psikolojik olarak çeşitli tahribatlar yol açabileceği, şiddeti kanıksatabileceği ve şiddete karşı duyarsızlığa da sebep olabileceği düşünülmektedir.

Kanal Fırat logolu yayın kuruluşunun 6112 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 1.bendinde belirtilen "Savaşlar, terör amaçlı saldırılar, doğal afetler ve benzeri olağanüstü durumların ortaya çıkardığı kriz zamanlarında da ifade ve haber alma özgürlüğü esas olup, yayın hizmetleri önceden denetlenemez ve yargı kararları saklı kalmak kaydıyla durdurulamaz. Ancak, millî güvenliğin açıkça gerekli kıldığı hâllerde yahut kamu düzeninin ciddî şekilde bozulmasının kuvvetle muhtemel olduğu durumlarda, Başbakan veya görevlendireceği bakan geçici yayın yasağı getirebilir." hükmü ile alınan ilgi yazıdaki yayın yasağını dikkate almayarak, 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan "... terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz." hükmü ile, aynı maddenin ikinci fıkrasında yer alan "...çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz." hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmiştir.”

Şeklinde değerlendirmelere yer verilmiş olduğu

Söz konusu yayın ile 6112 sayılı Kanunun "Olağanüstü dönemlerde yayınlar" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrası, aynı Kanunun 8 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (d) bendi ve aynı maddenin 2 inci fıkrasının ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda; ihlale konu yayında, yayın yasağının kapsamı dışına çıkılmadığı ve haber niteliği çerçevesinde kalındığı anlaşılmakla 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'a aykırı bir husus olmadığı kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; KANAL FIRAT logosuyla yayın yapan ÇIRA RADYO TELEVİZYON YAPIM VE YAYINCILIK TİC. A.Ş. unvanlı hakkında, bahse konu yayını nedeniyle, 6112 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir İDARİ YAPTIRIM UYGULANMASINA YER OLMADIĞINA oy birliği ile karar verildi.