İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 30.09.2015 tarihli ve 1473 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“"SAMANYOLU HABER" logosuyla yayın yapmakta olan Samanyolu Haber Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. unvanlı Yayın Kuruluşu'nun 19.09.2015 tarihli yayını incelenmiştir. Belirtilen tarihli taramada yayın kuruluşu tarafından hazırlanmış video klip görüntülerine ait aşağıdaki saptama ve değerlendirmeler elde edilmiştir.
Buna göre son dönemde yaşanan terör saldırıları sonucu şehit olan asker ve polislerin cenaze törenine ilişkin görüntü ve cenazeye katılanların yorumlarını içeren klipte dokunaklı müzik eşliğinde şehit yakınlarının tabuta sarılmış haldeki acılı anlarında ve cenaze töreninde sarf ettikleri sözlerin alt yazı eşliğinde izleyicilere aktarıldığı görülmüştür. Bu bağlamda rapora konu video klipte şehit yakınları tarafından ifade edilen"anan öleydi oğul; yalan yalan o beni bırakmaz; hepsinin kanı bunun elinin üstünde gözünüzü açın; onlarınki kuş tüyü yastıklarda yatarken bizim çocuklarımız babasını görmüyor daha, yazınAKP görsün vebalini;Ne değişti 7 Hazirandan sonra; yeter bu milletin yavrularını yemeyin, yemeyin; biri çıkıp diyor mu biz bunun hesabını veririz, kimse demiyor abi bizim ciğerimiz yandı; bu kadar ortalığı karıştırıp hükümet kurmayan rezil heriflerdir onlar başka hiçbir şey değil;AK Parti yaptı bunu, başkası değil, AK Parti yaptı;Sayın Bakanım açılımın mimarı sizsiniz, hangi yüzle geliyorsunuz; açılım açılım diye diye; hani açılım nerde bu açılım? hani analar ağlamazdı;sayın bakan başkan seçseydik bunlar olmayacaktı de mi, bunu siz söylediniz başkan seçinceye kadar ne kadar kan dökülecek; "Video klibin sonunda ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 'nın 7 Haziran seçimleri öncesi bir konuşmasında yer verdiği"400 milletvekili verin ve bu iş huzur içinde çözülsün" ifadesi aktarılmış, söz konusu klip"Analar Ağlıyor"sloganıyla sonlandırılmıştır.(Ekli Klip - 19.09.2015 Klip 1)Belirtilen içerikteki videonun aynı gün içinde 13:32:14, 14:47:45, 15:47:05 saatlerinde olmak üzere aynı süre ile yayınlandığı tespit edilmiştir.
Burada yayın kuruluşu tarafından hazırlanan video klipte yer alan görsel malzemelerin yani hizmet sağlayıcının yapmış olduğu yayının görselleştirilmesinde herhangi bir kamu yararının bulunmadığı ve terör saldırıları sonucu şehit cenazelerinde ortaya haklı olarak çıkan büyük öfke ve üzüntünün tarafsızlık ve doğruluk ilkelerinin ihlal edilerek istismar edildiği değerlendirilmiştir. Bununla beraber teröristlerin hain saldırıları sonucu güvenlik birimleri mensuplarının şehit edilmesinin toplum nezdindeki karşılığı olan büyük üzüntü ve öfkenin sorumlusu olarak AK Parti ve Cumhurbaşkanı şeklinde sunulması tarafsızlık ve doğruluktan uzak bir tutum olarak değerlendirilmiştir.
Kitle iletişim araçlarının en önemli işlevlerinden birisi haber vermek ve bir takım olaylara dair toplumsal bilincin inşa edilmesine katkıda bulunarak kamuoyu oluşturulmasını sağlamaktır. Bu kapsamda haber niteliği ve değeri bulunan herhangi bir durumun editoryal sorumluluk çerçevesinde izleyiciye sunulması kitle iletişiminin ve haberleşmenin en önemli unsurlarındandır. Dolayısıyla bir olayın haberleştirilmesi çerçevesinde haberin içeriğini oluşturan unsurların tarafsızlık ve doğruluk ilkeleri korunarak etkin ve güçlü bir editoryal süreç şeklinde ele alınmaması ya da terör nedeniyle büyük üzüntü yaşayan kimselerin hedefine bir siyasi oluşum veya tüzel kişilik koyarak sunulması halinde gerginliği tırmandıran bir takım sorunların ortaya çıkmasına neden olunacağı açıktır.
Yukarıda yer alan ifadeler ve ekli klipten anlaşılacağı üzere belirtilen tarih ve saatlerdeki yayınlarda incelemeye konu olan hususlar, yayın kuruluşu tarafından rapor metninde koyu olarak belirtilen öznel ifadeleri içeren her türlü söylemin izleyici konumundaki bireylerin özgürce kanaat edinmelerini engelleyen ya da başka bir ifade iletarafsızlığı ihlal edenanlaşılmalara neden olacağı yönünde değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak; "SAMANYOLU HABER" logosu ile yayın yapan Samanyolu Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. ünvanlı medya hizmet sağlayıcı kuruluşunun belirtilen tarihlerdeki söz konusu içerikleri ile 6112 Sayılı Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde ifade edilen yayın hizmetleri"Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır;soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz; haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye,doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez; görüntülerin arşiv veya canlandırma niteliği ile ajanslardan veya başka bir medya kaynağından alınan haberlerin kaynağının belirtilmesi zorunludur" hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.”
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Yayın Kuruluşu'nun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendini ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Son dönemde yaşanan terör saldırıları sonucu şehit olan asker ve polislerin cenaze törenine ilişkin görüntü ve cenazeye katılanların yorumlarını içeren klipte dokunaklı müzik eşliğinde görselleştirilmesinde herhangi bir kamu yararının bulunmadığı ve terör saldırıları sonucu şehit cenazelerinde ortaya haklı olarak çıkan büyük öfke ve üzüntünün tarafsızlık ve doğruluk ilkelerinin ihlal edilerek istismar edildiği değerlendirilmiştir. Bununla beraber teröristlerin hain saldırıları sonucu güvenlik birimleri mensuplarının şehit edilmesinin toplum nezdindeki karşılığı olan büyük üzüntü ve öfkenin sorumlusu olarak AK Parti ve Cumhurbaşkanı şeklinde sunulması tarafsızlık ve doğruluktan uzak bir tutum olarak değerlendirilmiştir.
"SAMANYOLU HABER" logosu ile yayın yapan Samanyolu Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. unvanlı medya hizmet sağlayıcı kuruluşunun, belirtilen tarihlerdeki yayınların söz konusu içerikleri ile izleyici konumundaki bireylerin özgürce kanaat edinmelerini engelleyen ya da başka bir ifade iletarafsızlığı ihlal edenanlaşılmalara neden olacağı anlaşılmakla, 6112 Sayılı Kanun'nun 8. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde ifade edilen yayın hizmetleri"Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır;soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz; haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye,doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez; görüntülerin arşiv veya canlandırma niteliği ile ajanslardan veya başka bir medya kaynağından alınan haberlerin kaynağının belirtilmesi zorunludur" hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.
Söz konusu kuruluşa 01.03.2014, 03.03.2014 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 03.04.2014, 10.04.2014 tarih ve 2014/23,2014/25 sayılı toplantıda alınan 04, 89 nolu Üst Kurul Kararlarıyla ve müteaddit defalar, 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşıldığından; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere, SAMANYOLU HABER logosuyla yayın yapan SAMANYOLU HABER YAYINCILIK HİZMETLERİ A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan "Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır;..."ilkesini tekraren ihlali nedeniyle, 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca;
1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ağustos 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 139.366,16 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2015 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 13.601 (onüçbinaltıyüzbir -) Türk Lirasından az olamayacağından 13.601 TL. İDARI PARA CEZASI UYGULANMASINA;
2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,
Üst Kurul Üyesi Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyu, oy çokluğu ile karar verildi.
Toplantıya Ait Şerhler
Üst Kurulun 21.10.2015 gün ve 45 sayılı toplantıda aldığı 65 no.lu karara karşı oy yazısı.
Süleyman DEMİRKAN Şerhidir.