İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 09.09.2015 tarihli ve 1396 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“TGRT HABER logosu ile yayıncılık yapmakta olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun, 03.09.2015, 05.09.2015 ve 07.09.2015 tarihlerinde yayınlamış olduğu Gündem, Hafta Sonu Haberleri ve Ana Haber Bülteni isimli yayınları incelenmiştir. Hizmet sağlayıcının bu tarihlerde ekrana getirmiş olduğu adı geçen haber bültenleri mevzuat açısından değerlendirilmiş elde edilen bulgular ve bu çerçevede oluşan kanaat aşağıda sunulmuştur.
03.09.2015 tarihli Gündem isimli haber programında boğazına erik kaçan 3 yaşındaki çocuğun konuşma ve yürüme yetilerini kaybettiği, 05.09.2015 tarihli Hafta Sonu Haberleri isimli haber programında çocuk sanat atölyesi, 07.09.2015 tarihli Ana Haber Bülteni'nde ise Suriyeli mültecilerin İstanbul'daki durumları haberleştirilerek izleyicilere iletilmiştir. Hizmet sağlayıcının kitle iletişim araçlarının haber verme ve kamuoyu oluşturma işlevlerine uygun olarak söz konusu haberlerin aktarıldığı görülmüştür. Medya hizmet sağlayıcının haber verme ve kamuoyunu aydınlatma işlevini yerine getirirken 03 Eylül 2015 tarihli yayınında, Klip 1'de görülebileceği gibi hasta çocuğun hastane odasında çocuğun aciz durumu dramatik bir müzikle izleyicilere aktardığı tespit edilmiştir. Benzer şekilde 07 Eylül 2015 tarihli haber bülteni yayınında Suriyeli mültecilerin durumu yaşadıkları virane yer üzerinden haberleştirilmiş, mahallenin ve yaşadıkları evlerin görüntüleri dramatik bir müzikle izleyicilere iletilmiştir (Klip 3). 05 Eylül 2015 tarihli haber bülteninde ise çocuk sanat atölyesinde çeşitli faaliyetler yapan çocuklar, habere konu olan atölyedeki doğal sesin dışında, neşeli bir müziğe yer verilerek, dolayısıyla yeniden kurgulanarak haberleştirilmiştir (Klip 5).
Haber bültenleri ve haber programları yukarıda da ifade edildiği şekliyle kamuoyunu bilgilendiren (enforme eden) ve toplumda cereyan eden hadiselerden haberdar olunmasını temin eden programlardır. Kamuoyunun enformasyon açığını giderecek söz konusu programlarda, haberi yapılan konuların, olabildiğince açık, yorumsuz ve kurgusuz bir biçimde ele alınması demokratik toplumun tesis edilmesi ve sağlıklı bir kanaat oluşumunun sağlanmasına katkı oluşturulması çerçevesinde önem arz etmektedir. Dolayısıyla demokratik toplumlarda medyanın haber verme işlevinin medyanın kısıtlı bir işlevi olarak nitelenebilecek olan eğlendirme işlevinden oldukça kesin çizgilerle ayrıldığını söylemek mümkündür. Haber ya da enformasyonun nesnesi niteliğinde olan bir toplumda meydana gelen olayların aktarım veya sunumlarında kullanılacak dil ve yöntemin, seyirlik ve/veya "tüketim" malzemesine ilişkin olanın sunumlarında kullanılan dil ve anlatım biçimlerinden farklı olması gerekmektedir.
Haberin doğası ve yurttaşların haber alma ihtiyacı, habere konu olan hususların meta haline getirilmemesi şeklindeki gerekliliği de bu çerçevede kategorik olarak zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda haber sunumunda doğal olmayan seslerin, efektlerin, fon müziklerinin kullanılması, haber konularına ilişkin ses ve görüntülerin kolaj yapılması, bunların müzikle yeniden kurgulanması, haberin pazarlanabilir bir tüketim metası halini alması sorununun ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilmektedir. Oysa haber alma ve haber verme eylemi demokratik toplumun olmazsa olmazı niteliğinde bir husus iken bu eylemin doğasına uygun bir biçimde sergilenmesi haberin metalaştırılmaması gerekmektedir.
TGRT HABER logosu ile yayıncılık yapmakta olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun izleyicilerine sunmuş olduğu haber yayınında, haberi dramatize edecek kimi müzik eklentileriyle yeniden kurgulayarak verdiği gerekçesiyle, 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan "...haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez..." şeklindeki hükmü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Yayın Kuruluşu'nun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendini ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin incelenmesi sonucunda; ihlale konu haberin, doğal sesin dışında, haberi dramatize edecek müzik eklentileriyle yeniden kurgulanarak verildiği tespit edilmekle, mezkur yayında 6112 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendindeki; “...haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez...” ilkesinin ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; TGRT HABER logosuyla yayın yapan TGRT HABER TELEVİZYON A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan; “...haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez…” hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA,6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının, yapılacak tebligatta bildirilmesine, oy birliği ile karar verildi.
