İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 01.02.2016 tarihli ve 101 sayılı yazısına konuyayına ilişkin Uzman Raporunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“TV 8 logosuyla yayın yapmakta olan MNG TV Yayıncılık A.Ş. ticari ünvanlı yayın kuruluşunda, 04.01.2016 tarihinden itibaren, hafta içi her gün saat 15:00 civarında manken, oyuncu, şarkıcı-besteci gibi 16 ünlü kadının çeşitli kıyafetlerle stillerini yarıştıracağı ve 11 hafta sürecek yarışmanın sonucunda da içlerinden sadece birinin 200 bin TL kazanacağı, "İşte Benim Stilim 2016" adlı yeni bir moda yarışması "7 Yaş ve Üzeri", "Olumsuz Örnek" akıllı işaretleri ile yayınlanmaktadır. Sunuculuğunu Öykü SERTER'in üstlendiği programın jüri üyeliğini, toplumda modacı olarak bilinen Uğurkan Erez, İvana Sert, Hakan Akkaya ve Neslihan Yargıcı yapmakta, yarışmacılar ise her gün değişik konseptlerde seçtikleri kıyafetleri jüri üyelerinin karşısında sergilemektedirler. Yarışmacılar performansını sergiledikten sonra, hem yarışmacı arkadaşlarının hem de jüri üyelerinin eleştirilerine maruz kalmaktadırlar. Haftalık elemenin yapıldığı Cuma günü akşamları, ortak bir konsepti kendi tarzlarınca yorumlayan yarışmacılar arasından birinci seçilen kişi, 10 bin TL ödül almaktadır. Ayrıca programda, bir yarışmacı performansını sergiledikten sonra, önce diğer yarışmacı arkadaşları, sonra da jüri üyeleri tarafından eleştirilmektedir.

Yayın kuruluşuna ait Alo RTÜK Şikayet Hattı'na gelen şikayetlerin çoğu söz konusu program için olup; izleyici şikayetlerinin, programın formatının Türk aile yapısına, milli ve manevi değerlerimize uygun olmadığı, örf ve adetlerimizle uyuşmadığı, yarışmacıların ve jüri üyelerinin giydikleri kıyafetlerin genellikle günlük hayatta kullanımdan uzak, dekolte kıyafetler olduğu ve programın yayın saati dikkate alındığında da bunların çocuklara ve gençlerimize kötü rol model olabileceği, özellikle genç kızları özendirebileceği, ayrıca kıyafet eleştirileri esnasında jüri üyeleri ile yarışmacılar arasında geçen diyaloglarda jüri üyelerinin eleştiri sınırlarını aşan tavır ve davranışlar içinde olduğu şeklindedir.

Yapılan izleme ve seyircilerin şikayetleri de dikkate alınarak, raporumuza örnek olarak 12.01.2016 tarihli program konu edilmiş ve jüri üyelerinin yarışmacıların kıyafetlerini eleştirirken ihlal oluşturduğu düşünülen söz ve davranışlara ait örnekler aşağıda sunulmuştur: (Programın Tamamı) 6. Klip

Hakan Akkaya: .....Giyinmek adına hiçbir şey yok üzerinde. Geç bana kimse senin çok iyi çok tarz sahibi bir kız olduğunu söyleyemez bana....Sen sadece Türkiye'de farklısın New York'ta sıradansın. Sen Londra'da çok sıradansın. Paris'te konuşulmazsın bile...Fransa'da seni taşlarlar şu kılıkta. (Saat 16:52:11) 1.Klip

Neslihan Yargıcı:....Bugün başlarken de söyledim. Hepinizi gördüm içim kapandı çünkü birbirinizden kopya çekmiş gibi o kadar birbirinize benziyorsunuz ki... Ben burada size sipariş kıyafet yapmıyorum ki ben bunları anlatayım. Hiçbir şey vermiyorsunuz, hiç bir heyecan vermiyorsunuz. Onu giyme bunu giyme ben sıkıldım anlattıklarımdan. Ama hakikaten hepiniz ayrı ayrı sıkıcısınız. Gözledim gözledim ben çok sıkıldım... Herkes birbirine benziyo sı-kıl-dım......Özür diliyorum sesimi yükseltiyorum çünkü ben (bağırarak) sı-kıl-dım. Onun için sana da hiç bir şey söylemiyorum... Şimdi yerine gidiyorsun ve herkes lütfen kendine gel-sin artık. Yeter ya. Ay ben nazik böyle oturan kadını ne hale soktunuz ya. (Saat 16:58:58) 2.Klip

Hakan Akkaya:...Stilsiz bir kadın olduğun için hayatım, stilsizsin...

Yarışmacı: ....Bu yarışmaya katılırken tarzıma güvenerek katıldım.. Hakan: (Alaycı bir şekildi) Bu mu? Bu mu?

Neslihan Yargıcı:....Detaylarla uğraşmayın kendinizle uğraşın geç aynanın karşısına çık sokaklara, al nefes oksijen çek, yürü yürü kafanı çalıştır ve ben ne giyebilirim neyle daha özleşiyorum diye kendinize sorgulayın ortaya bişey çıksın. (Saat 17:05:56) 3.Klip

Hakan Akkaya: ....Siz niye sürekli dedikodu yapıyorsunuz, sürekli? (Oturan iki kişiye) Seni de mi bozdu yanındaki? (Yarışmacı:35 yaşındayım diye söze başlar ve kimseden etkilenmediğini anlatmaya çalışarak kendisini savunur) Hakan: Ben burada işimle ilgili bir şey yaparken orda iki kişi gülmeye sırıtmaya başladığında da ben rahatsız oluyorum... (Saat 18:59:57) 4.Klip

Neslihan Yargıcı: (Yargıcı, yarışmacılardan Neslihan'ı uyudun uyandın bacaklarını toplaman mum gibi oturman lazım diyerek azarlar ve saygılı olması konusunda uyarır.) Neslihan! Uyudun, uyandın onu izledim. Rüya bile gördün arada ama bacağının biri burda, biri burda lütfen oturma. Yani bulunduğun yere saygı, izleyiciye saygı, bunu söyletmen de kötü bir şey oluyo mum gibi oturman lazım orda bak hepimiz mum gibi oturuyoruz. /Neslihan: Kamera takibine bakıp ona göre bir rahatlığa giriyorum../ Neslihan Yargıcı: Hiç fark etmez kamera seni ne zaman takip ediyor sen bilemezsin ayrıca kamera seni çekmediği vakit biz varız burda. Bak ben mum gibi oturuyorum sizin karşınızda... Uyudun sustum, uyandın kendine gel lütfen. (Saat 19:02:42) 5.Klip

Yukarıda deşifre edilen bölümden de anlaşılacağı üzere, söz konusu programın bir moda yarışması olması itibariyle, yapılması gereken kıyafet eleştirisiyken, bazı jüri üyelerinin eleştirilerinde kıyafetler ikinci planda kalmakta, kıyafetlerini beğenmedikleri yarışmacıların tavır davranış ve kişiliklerine yönelik aşağılama, küçük düşürme gibi eleştiri sınırlarını aşan yorumlar yaptıkları ve ses tonlarını yükselterek yarışmacıları azarlayarak konuştukları görülmüştür. Ayrıca programda, bazı yarışmacıların kıyafetlerinin beğenilmemesi durumunda, yine jüri üyelerinin yarışmacıların vücutlarının çok güzel olduğunu ancak seçtikleri kıyafetler ile tarzlarını oluşturamadıkları yönünde yorumlarda bulunarak kadının bir kişilik, bir kimlik olarak değil sadece bedeni ile o yarışmada var olduğu mesajı verilmektedir. Programda kıyafet eleştirilerinin yanı sıra kişiliklerine, tavır ve davranışlarına kadar varan küçümseyici ifadelere tepkisiz kalan yarışmacıların, kendi reklamlarını yapmak, kamuoyunda daha fazla tanınmak ve toplumda popülaritelerini artırmak adına, kendi çıkarları doğrultusunda kadın kimliğinin aşağılanmasına müsaade ettikleri dikkati çekmektedir.

Medya alanında yapılan araştırmalarda, 'Toplumsallaşma, bireyin doğumu ile başlayıp, ölümü ile biten bir süreçtir" (Aziz, 1982:1) denilmektedir. Bu süreçte çocuk ve ergenin toplumsallaşmasında önce aile, sonra sosyalleşmenin ilk temel kurumu olan okul-arkadaş grubu ve gelişen iletişim teknolojisi ile birlikte insanların büyük bir zamanını alan kitle iletişim araçlarından televizyonun da, davranışlarda hem olumlu hem de olumsuz değişiklikler meydana getirerek toplumsallaşma süreci içinde yerini aldığı, ancak televizyonun bu işlevi yerine getirirken, çocuklara ve gençlere ne kadar yardımcı olabileceğinin, izlenen programın içeriği ile yakından ilişkili olduğu ortaya konulmuştur. Bu nedenle, çocuk ve gençlerin televizyon faktöründen etkilenerek, sürekli bir "marka giyinme" yarışı içinde oldukları, ailelerinin ekonomik durumunu düşünmeksizin bu çarkın içinde döndükleri düşünüldüğünde, söz konusu hedef kitlenin de ekran başında olabileceği bir saatte yayınlanan bu programda, giyim sanki yaşamımızın odak noktasıymış, şık ve tarz bir giyim hayatın en önemli unsurlarından biriymiş algısı yaratıldığı, gelişim çağındaki çocuklara, gençlere bu algının empoze edilmesinin gerek psikolojik gelişimleri açısından gerekse ailelerine getirebilecekleri maddi külfet açısından ve programda sergilenen olumsuz tavır ve davranışlar açısından da bir çok sakınca yaratabileceği düşünüldüğünde, ilgili yayının korumalı saatler içerisinde yayınlanmasının uygun olmadığı kanaati oluşmuştur.

Sonuç olarak; TV 8 logosuyla yayın yapmakta olan MNG TV Yayıncılık A.Ş. ticari ünvanlı yayın kuruluşunun söz konusu yayınının, 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde ifade edilen, "İnsan onuruna ... aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya.... niteliğinde ifadeler içeremez." hükmüne, 8'inci maddesin ikinci fıkrasında belirtilen, "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve .... yayınlanamaz." hükmüne aykırı olduğu değerlendirilmiştir.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer vermiş olduğu,

Yayın Kuruluşunun 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi ile aynı maddenin ikinci fıkrasını ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Her ne kadar Daire Başkanlığı’nca yayında 6112 sayılı Kanunun birinci fıkrasının (ç) bendinin yanı sıra, ikinci fıkrasında yer alan; “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve …. yayınlanamaz." hükmünün de ihlal edilmiş olduğu kanaati belirtilmiş olsa da, söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda;

Ayrıntılarına yukarıda yer verilen ifadelerle, söz konusu programın bir moda yarışması olması itibariyle, yapılması gereken kıyafet eleştirisiyken, bazı jüri üyelerinin eleştirilerinde kıyafetlerin ikinci planda kaldığı, kıyafetlerini beğenmedikleri yarışmacıların tavır davranış ve kişiliklerine yönelik aşağılama, küçük düşürme gibi eleştiri sınırlarını aşan yorumlar yaptıkları ve ses tonlarını yükseltip yarışmacıları azarlayarak konuştukları tespit edilmiş ve böylece reyting uğruna insanın doğuştan sahip olduğu dokunulmaz, devredilmez ve vazgeçilmez hak ve özgürlüklerden olan ve insana duyulan saygının kaynağı olarak ifade edilen “insan onuru” ile bağdaşmayan yayın yapıldığı anlaşılmakla, anılan yayında 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (ç) bendinde yer alan; "İnsan onuruna ve .... kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez."hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Söz konusu kuruluşa 26.10.2011, 05.12.2011 tarihli yayını nedeniyle evvelce 15.12.2011, 29.12.2011 tarih ve 2011/68, 2011/71 sayılı toplantıda alınan 37, 13 nolu Üst Kurul Kararıyla 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşıldığından; aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.

1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Aralık 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 37.318.310,91 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, yüzde bir oranı (%1) 373.183,00 TL. İDARI PARA CEZASI UYGULANMASINA;

2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

Üst Kurul Üyeleri Süleyman DEMİRKAN ve İsmet DEMİRDÖĞEN’in karşı oylarıyla, oy çokluğu ile karar verildi.