İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 02.02.2016 tarihli ve 108 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“Kanal D logosuyla yayın yapmakta olan medya hizmet sağlayıcı kuruluş 10.01.2016 tarihinde saat 09.04'te "N'apcaz Şimdi" adlı bir sinema filmi yayınlamıştır. Film, Toygar adlı şahsın yasak ilişki yaşadığı kadınla evlenebilmek için karısı Nalan'ı öldürmeye karar vermesini ve bu süreçte Toygar'ın başına gelen olayları anlatatan traji komik sahnelerle devam etmiştir.

Film bir bütün olarak ele alındığında filmin pek çok açıdan çocuklar ve gençlerin gelişimine olumsuz etkileyebilecek içeriğe sahip olduğu değerlendirilmiştir. Bunlardan en dikkat çekici olan ise alkol kullanımının çok yoğun ve teşvik edici bir şekilde sunulmasıdır. Uzun bir süre filmin sahnelerinde arka arkaya alkol görüntüleri herhangi bir buzlama işlemine tabi tutulmaksızın verilmiştir. Buna ilave olarak aşağıda deşifre metinlerinde de görüleceği üzere alkol kullanımını olumlu bir davranış olarak gösteren ve onu teşvik eden sözler sarf edilmiş ve imalarda bulunulmuştur.

Bu sahnelerden birinde şu şekilde bir diyalog gelişmiştir. (Klip İhlal 1) Hale: "Ben viski alım lütfen duble olsun." / Alper: "O zaman ben de bir viski alayım be Toygarcığım. Şu müdürün eline bir viski yakışmaz mı?" / Şale:"Ay yakışmaz mı, ay yakışmaz mı ? Yakışır yakışır. Bana da bir viski o zaman lütfen, müdürün karısı olarak he." Bu ifadelerden de anlşılacağı üzere alkol kullanımı gayet olumlu bir imajla verilmiştir. "Şu müdürün eline bir viski yakışmaz mı?" ifadesiyle alkol yüceltimiş, müdür olan bir kişinin eline ancak viskinin yakışacağı gibi bir anlayışla alkol bir imaj ve statü unsuru olarak sunulmuştur.

Yayınlanan bu filmde dikkat çeken başka bir unsur ise alkolün kültürel bir kod olararak sunulmasıdır. Şu deşifre metni bunu açıkça ortaya koymaktadır (Klip İhlal 2) Hale'nin ablası Hande: "Hale içki, Haleciğim daha yeni geldik ne ara bitirdin içkini." / Hale: "Doğum günü ya. Bu gün içmeyeceğiz de ne zaman içeceğiz." / Nalan: "Kız haklı. Burda içmeyecek de ne zaman içecek." Bu ifadelerle alkol kültürel bir kod olarak sunulmuştur. "Doğum günü ya bu gün içmeyeceğiz de ne zaman içeceğiz" ifadesiyle alkol doğum günü kutlamalarının ayrılmaz bir parçası ve temel unsurlarından biri gibi gösterilmek suretiyle kültürel bir kod olarak meşrulaştırılmakta ve bu durum üzerine vurgu yapılmaktadır.

Başka bir sahnede ise alkol rahatlık verici ve sıkıntılardan kurtarıcı bir içecek gibi sunulmuştur. Bu sahnede (Klip İhlal 3) Toygar, elinde bir şişe alkol ve bir bardak olduğu halde bulunduğu odadan salona doğru yöneliyor ve Hale'yi yere düşmüş ve tepkisiz bir şekilde görüyor. Önce Hale'ye sesleniyor. Hale tepki vermiyor. Bunun üzerine bir yudum çekip "ohh" diyor. Bu sahnede alkol adeta insanı sıkıntıdan kurtaran ve onu rahatlatan bir içecekmiş gibi gösterilmektedir.

Yukarıdaki örnek deşifre metinlerindeki ifadelerin benzerlerine başka sahnelerde de rastlanmıştır. Örneğin bunlardan birinde şu diyalog yer almıştır. (Klip İhlal 11). Nalan: "İçkinin su gibi aktığı gece diyebiliriz, Alper kaç duble içiyordu." / Hande: "Üç tane." Başka bir sahnede ise (Klip İhlal 4) içki görütüleri buzlanmaksızın verilmekte ve kişiler aşırı derece sarhoş oldukları izleyiciye aktarılmaktadır. Toygar: Ben bira alacağım, istermisin? / Alper: "Yok ! Ben bununla iyiyim abi." Bir başka sahnede ise Toygar'ın yasak aşk yaşadığı Alev adlı kadın Toygar'ın evine gelmesi üzerine Toygar'ın karısı onu eve davet etmekte ve Alev şu ifadeyi kullanmaktadır (Klip İhlal 12): "Bir içki içecek vaktim var...Bir içki içebiliriz Nalan hanımla" Görüldüğü gibi çok yoğun bir şekilde alkol kullanımı ve alkol kullanımını olumlayan ifadeler film boyunca kullanılmıştır.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) aralarında Türkiyenin de bulunduğu 30 ülkede yaptığı araştırmaya göre;

Cinayetlerin % 80

Irza tecavüzlerin % 50

Şiddet olaylarının % 50

Trafik kazalarının % 60

Kadına şiddet olaylarının % 70

oranında en etkili unsuru veya sebebi alkoldür (www.yeşilay.org.tr/tr/bagimlilik/alkol-bagimliligi).

Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi alkol birçok toplumsal problemin sebeplerinden biri olarak öne çıkarken alkolün bu kadar yoğun bir şekilde görüntüleri buzlamaya tabi tutulmaksızın bununda ötesinde tam tersine tamamen olumlu ifadelerle bir statü ögesi, kültürel bir gereklilik ya da sıkıntılardan kurtaran ve rahatlatan bir içecekmiş gibi sunulması ve çocukların ekran başında olabileceği bir saat diliminde yayınlanmasının yayın ilkelerine aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmiştir.

Söz konusu film incelendiğinde yukarıda aktarılan unsurların yanı sıra çocuk ve gençlerin gelişimine olumsuz etki yapabilecek pek çok durum tespit edilmiştir. Örneğin (Klip İhlal 5): Toygar karakterinin yasak aşk yaşadığı Alev adlı kadın bir sahnede Toygar karısıyla konuşurken Toygar'ın önündeki masanın üzerine çıkarak tam karşısına bacaklarını iki yana açarak oturmuş ve bu şekilde Toygar'ı tahrik edip dikkatini dağıtmaya çalışmıştır. Toygar'ın da söz konusu kadının bu davranışı karşısında "O ha" şeklinde tepki gösterdiği görülmüştür.

Yine aynı filmde (Klip İhlal 6) Toygar, hastanede karşılaştığı birine hakaretvari bir şekilde hitab edip İngilizce olarak şu ifadeyi kullanmıştır: "Your face is looking like my ass" (yüzün kıçıma benziyor. Ass (kıç) ifadesi ses olarak kapatılsa da belli olmaktadır.) Bu ifadeden sonra söz konusu şahsın önüne gidip arkasını dönerek eğilmekte ve üzerindeki hasta elbisesinin arka tarafını kaldırıp ingilizce "look look (bak bak)" demekte ve Türkçe olarak "nasıl?" diye sormaktadır. Sosyal bir ortamda yapılması son derece bayağı ve kaba bir davranış olan bu hareketin her yaştan milyonlarca insanın takip ettiği bir yayında herkese açık olarak sunulması başta çocuklar ve gençler gibi davranışları toplumsal kabulleri dikkate alarak benimseme veya reddetme durumunda olan toplum kuşakları açısından son derece zararlı bir durumdur. Çünkü çocuklar ve gençler milyonlarca insana açık bir yayında verilen bu tür davranışları toplumsal kabul gören davranışlar gibi algılayıp kendi sosyal hayatlarında bu tür davranışları yayınların etkisi altında kalarak değerlendirebilmektedir.

Filmde Toygar, karısını başka bir kadınla aldatmaktadır (Klip İhlal 7). Toygar bu durumu gizlemek içinse sürekli yalan söylemektedir. Başka bir sahnede ise şöyle bir olay vuku bulmaktadır (Klip İhlal 8): Toygar'ın arkadaşı olan Alper Toygar'ın karısı olan Nalan'a bir sahnede onu teselli etmek için sarılıyor ve onu öpüyor. Bu duruma şahit olan Toygar önce tepki gösteriyor. Daha sonra ise "Şaka lan şaka. Tut ! istediğin yerinden tut ! Hatta, al senin olsun. Nasıl olsa boştasın oğlum" şeklinde bir ifade kullanıyor (Akabinde Alper ile Toygar kavga etmeye başlıyor). Buna karşı Alper bu ifadeleri olumlayarak: "Hah" diye karşılık vermektedir. Toygar'ın problemleri olsa dahi eşiyle ilgili bu ifadeleri kullanması, Alper'in "Hah" şeklinde bir ifade ile onun bu davranışını onaylayan bir tutum sergilemesi çocukların aile kurumuna ilişkin algılarını olumsuz etkileyecek bir mahiyet arz ettiği değerlendirilmiştir.

Bu filmde dikkat çeken bir husus ise Toygar'ın evde Sabri adını verdikleri köpeğe davranışlarıdır. Toygar, köpek Sabri'ye bir sahnede şu ifadeyi kullanmıştır: "Senin var ya, top Sabri geliyorum oraya" (Klip İhlal 9). Bir başka sahnede ise: "Top edeceğim seni Sabri, top edeceğim" (Klip İhlal 10). Bu ifadelerden de anlaşılacağı üzere yayında bayağı bir ağızla argo ifadeler kullanılmaktadır. TDK'nın Güncel sözlüğüne bakıldığında top söcüğünün argoda "homoseksüel erkek" anlamına geldiği görülmektedir. Böyle bir uslubun çoçukların ve gençlerin gelişimleri açısından zararlı olduğu değerlendirilmiştir.

Söz konu yayının incelenmesi sonucu Kanal D logosu ile yayın yapmakta olan yayıncı kuruluşun 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu'nun 6 ıncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan "....Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez." hükmünü ve 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; "Radyo ve Televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunları izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz" hükmünü ihlal ettiği değerlendirilmiştir.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Söz konusu yayın ile, 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin ikinci fıkrası ile 4250 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrası hükmünün ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konunun karara bağlanmak üzere Üst kurul'a havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe: Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Her ne kadar Daire Başkanlığı’nca yayında 4250 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının yanı sıra, ikinci fıkrasında yer alan; “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve ............ yayınlanamaz." hükmünün de ihlal edilmiş olduğu kanaati belirtilmiş olsa da, söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının ve video görüntülerinin tetkiki sonucunda;

Mezkur filmin bir bütün olarak incelenmesinde genel olarak, alkol tüketiminin teşvik edildiği anlaşılmakla, 4250 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki; "Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzikkliplerindealkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez." hükmü ihlalinin ön plana çıktığı sabit görülmüştür.

Bu itibarla, söz konusu yayında, 4250 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının ihlal edilmiş olması nedeniyle Yayın Kuruluşu hakkında, aynı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki hüküm gereğince idari para cezası yaptırımının uygulanmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları yukarıda izah olunduğu üzere, KANAL D logosuyla yayın yapan DTV HABER VE GÖRSEL YAYINCILIK A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;

1- 4250 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan; “Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzikkliplerindealkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez. hükmünün ihlali nedeniyle,

a- Aynı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki; "Bu Kanunun 6 ncı maddesinin; Birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen yasakların her birine aykırı hareket edenlere ve ilgili işletme sahiplerine, beş bin Türk Lirasından iki yüz bin Türk Lirasına kadar, …idari para cezası verilir.” hükmü kapsamında, en alt sınırdan 5000-TL. (BeşbinTürkLirası) TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

Üst Kurul Üyeleri Süleyman DEMİRKAN ve İsmet DEMİRDÖĞEN’in karşı oylarıyla, oy çokluğu ile karar verildi.