İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 25.01.2016 tarihli ve 71 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“HM (Haberin Merkezi) logosu ile uydu üzerinden yayın yapan Kaful Radyo ve Televizyon İletişim Reklam Yayıncılık A.Ş. ünvanlı medya hizmet sağlayıcının yayınlarında Dr.Ömer COŞKUN tarafından formüle edilerek üretilen ve bitkisel olduğu iddia edilen ürünlerin tanıtım ve pazarlamasına yönelik ticari iletişim yayını yapılmaktadır.

Söz konusu yayın kuruluşunun ''Genel Yayın'' olan lisans türünün Üst Kurul'un 26.08.2015 tarih ve 16 numaralı kararı ile ''Sağlık-Spor'' Tematik yayın olarak değiştirildiği belirlenmiştir.

6112 Sayılı Kanun'un ''Tanımlar'' başlıklı 3'üncü maddesinin (y) fıkrasında, "Tematikyayın:Günlük yayın süresinin en az yüzde yetmişini haber, belgesel, eğitim, ekonomi, kültür, tarih, spor, müzik, sinema, dizi film, pazarlama veya benzeri konularda olmak üzere sadece belli bir türe veya genel izleyici kitlesi dışında belli bir izleyici kesimini hedef alan programlara ayıran yayın'' olarak tarif edilmektedir.

Söz konusu yayın kuruluşunun 4 Ocak 2016 tarihindeki 24 saatlik yayını incelendi. 24 saatlik yayının tamamı için kesintisiz klip hazırlandı (Klip HM 24 saat yayın). Yapılan incelemede, 24 saatlik yayının tamamında Dr.Ömer COŞKUN tarafından üretilen ve başta çağımızın yaygın hastalıklarından kanser, şeker, kıkırdak zedelenmesi, beyin, romatizma, obezite, damar sertliği, akciğer ve prostat hastalıkları olmak üzere nerdeyse literatüre giren bütün hastalıklara iyi geldiği veya tedavi ettiği iddia edilen bitkisel ürünlerin tanıtımının ve pazarlamasının yapıldığı tespit edilmiştir.

24 saatlik yayın süresince dönüşümlü olarak yukarda sayılan hastalıkların dışında cinsel problemleri giderdiği, hatta bazılarını tedavi ettiği iddia edilen ve yine Dr.Ömer COŞKUN tarafından formüle edilerek üretilen, cinsel performansı arttırdığı, cinsel organları büyüttüğü, ereksiyonu uzattığı, erkeğin boşalmasını geciktirdiği, sperm üretimini arttırdığı, kadının ve erkeğin cinsel arzularını arttırdığı idda edilen cinsel içerikli ürünlerin tanıtım ve pazarlamasına yer verilmiştir.

Sağlıkla ilgili programların değişmez ana unsurları vardır. Bu unsurlar; hasta, hekim, teşhis ve tedavi. Hastalığın teşhisinde modern laboratuvar teknik analizleri, başta röntgen, emar, ultrason olmak üzere gelişmiş görüntüleme ve tespit teknikleri kullanılarak hastalığın tespiti yapılmaktadır. Hastalığın tespitinden sonra yine hekim tarafından uygun görülen yönteme göre (ilaç tedavisi ve/ veya cerrahi müdahale) yetkili resmi kurumlar tarafından marka tescili yapılan, ruhsatlandırılarak üretimine izin verilen ilaç ve ürünler ile tedavi başlatılır.

Türkiye'de ilaç üretim izin ve ruhsatı konusunda tek yetkili resmi kurum Sağlık Bakanlığı ve başta Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve İlaç ve Tıbbi Cihaz kurumu olmak üzere bakanlığa bağlı ilgili Genel müdürlükler ve birimlerdir. Proğramda tanıtım ve pazarlaması yapılan ürünlerin hiç biri için Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsatlı veya onaylı olduğuna dair bilgi verilmemiştir. Dolayısıyla sadece bitkiler kullanılarak üretilen ve hastalıklara iyi geldiği veya tedavi ettiği iddia edilen ürünlerin fiyatlarıyla birlikte tanıtım ve pazarlamasının yapıldığı bir yayını ''sağlık' programı olarak değerlendirmek mümkün değildir. Yayınlarda tanıtım ve pazarlaması yapılan ikinci tip ürünlerin tamamı ise cinsellik, cinsel hastalıklar ve cinsel fantazilere yönelik ürünlerdir.

Spor içerikli yayın söz konusu olduğunda ise akla ilk gelen günümüzün gözde sporlarından ve geniş kitlelerin izlediği veya yaptğı futbol, basketbol, voleybol, jimnastik, ata sporumuz güreş veya ülkemizde resmi federasyonu bulunan spor dalları gelmektedir. Yapılan yayınlarla sporun hiç bir dalı arasında bir ilişki görülmemiştir. Dolayısıyla ilgili yayın kuruluşunun 24 saatlik yayınını ''sağlık-spor'' içerkli yayın olarak değerlendirmek mümkün değildir.

Sonuç olarak, HM logosu ile yayın yapan kuruluşun 6112 sayılı kanunun 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan,'' Yayın hizmetlerinin Üst Kurula bildirilen türde ve seçilen dilde yapılması zorunludur. Yayın türü talep üzerine Üst Kurulun izniyle değiştirilebilir. Yayın türünün değiştirilmesine ilişkin şartlar Üst Kurulca belirlenir. Lisans belgesinde belirtilen türe uygun yayın yapmayan kuruluş yayın lisansı şartlarını ihlâl etmiş sayılır. ''hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.” Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın Kuruluşu'nun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasını ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Söz konusu medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 04 Ocak 2016 tarihli, 24 saatlik yayınının incelenmesi neticesinde cinsel sorunları ve çeşitli sorunları tedavi ettiği iddia edilen bitkisel ürünlerin tanıtımına yer verilmiştir.

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan gelen “Etik Olmayan Tanıtım” hakkındaki 13.02.2013 tarih, 18816847 sayılı yazıda yayın kuruluşlarında tanıtım ve satışı yapılan gıda takviyelerinin ve bitkisel ilaçların yarardan çok zarar verdiği, bu reklamları yapanların gerçek amacının fayda sağlamaktan ziyade dolandırıcılık olduğu ayrıca hastaları tıbbi tedaviden uzaklaştırdıkları açıkça belirtilmiştir

Ek olarak endikasyon belirtilen ürünler için Sağlık Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesi gerekmekte olup, Bakanlıktan ruhsatlı/izinli ürünlerin de 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarla Kanununun 1. maddesinde yer alan, “Tabip reçetesi ile verilmesi meşrut olanlar ancak reçete mukabilinde ve diğerleri reçetesiz olarak, münhasıran eczanelerle ecza ticarethanelerinde satılması zorunludur.” hükmü gereğince de televizyon, radyo aracılığı ile sağlık beyanı belirtilerek ürün satışı ve pazarlamasının uygun olmadığı, hususu da değerlendirildiğinde, anılan yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımı yayınının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu sabit görülmüştür.

Bununla beraber, yayıncı kuruluşun talebi ile tarafından lisans türü “sağlık-spor” olarak değiştirilmiş ancak 6112 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin (y) fıkrasında tanımlandığı üzere günlük yayın süresinde herhangi bir spor yayını yapılmadığı gözlemlenmiş ve 6112 sayılı Kanun’un 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının ihlal edildiği değerlendirilmiştir.

Anılan kuruluşa 07.04.2013, 04.05.2013 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 30.04.2013, 29.05.2013 tarih ve 2013/27, 2013/33 sayılı toplantılarda alınan 32, 55 nolu Üst Kurul Kararıyla 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasının (c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır,

18.01.2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesi,

Ek olarak, kuruluşa 15.01.2015 tarihli yayını nedeniyle evvelce 04.02.2015 tarih ve 2015/06 sayılı toplantısında alınan 58 nolu Üst Kurul Kararıyla 6112 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının ihlali gerekçesi ile 30 gün süre verildiği Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır. Aynı hükmün tekraren ihlali nedeni ile Kanun’un 32 nci maddesinin altıncı fıkrası hükmü uyarınca , anılan kuruluşa 3 ay süre ile yayın durdurma müeyyidesi uygulanması,

Gerektiği kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere

1- 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek." hükmünün tekraren ihlali nedeniyle, HM logosuyla yayın yapan KAFUL RADYO VE TELEVİZYON İLETİŞİM REKLAM YAYINCILIK A.Ş..unvanlı kuruluş hakkında;

a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Aralık 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 10.000,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 ( 2016 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 14.359 (ondörtbinüçyüzellidokuz) Türk Lirasından az olamayacağından 14.359 TL. İDARI PARA CEZASI UYGULANMASINA;

b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

2- 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,

3-6112 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen ''Yayın hizmetlerinin Üst Kurula bildirilen türde ve seçilen dilde yapılması zorunludur. Yayın türü talep üzerine Üst Kurulun izniyle değiştirilebilir. Yayın türünün değiştirilmesine ilişkin şartlar Üst Kurulca belirlenir. Lisans belgesinde belirtilen türe uygun yayın yapmayan kuruluş yayın lisansı şartlarını ihlâl etmiş sayılır." hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin altıncı fıkrasına göre “Yayın lisansı verilmesi için bu Kanunda aranan şartlardan birinin kaybedilmesi halinde, ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşa bu şartı yerine getirmesi için otuz günlük süre verilir. Verilen süreye rağmen şartı yerine getirmeyen kuruluşun yayınları üç ay süreyle durdurulur. Bu süre zarfında şartın yerine getirilmemesi halinde ise, ilgili kuruluşun yayın lisansı iptal edilerek kanal ve frekans kullanımına son verilir.” hükmü uyarınca, HM logosuyla yayın yapan KAFUL RADYO VE TELEVİZYON İLETİŞİM REKLAM YAYINCILIK A.Ş..unvanlı kuruluşun yayınlarının üç ay süre ile durdurulmasına,

Oy birliği ile karar verildi.