İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 19.10.2015 tarihli ve 1611 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“İlgi: Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliğinin 14.10.2015 tarih ve 2015/4048 D. iş sayılı Kararı

TGRT Haber logosuyla yayın yapmakta olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 14 Ekim 2015 tarihli yayını incelenmiştir. Bu tarihli yayınında yayıncı kuruluşun 'Gün Biterken' isimli haber ve yorum programını izleyicilere ilettiği görülmüştür. Mezkur yayın ile ilgili tespitler aşağıda verilmiştir.

'Gün Biterken' isimli yapım haber bülteni ve haber programı karmasını içeren bir formatla izleyiciye sunulmaktadır. Programın yaklaşık bir saat süren ilk kısmı haber bülteni formatında olup gün içinde yaşanan siyasi, ekonomik ve sosyal gelişmeler haberleştirilerek izleyicilere sunulmaktadır. İkinci kısmında ise genellikle bir stüdyo konuğuyla birlikte gündeme ilişkin gelişmeler değerlendirilmektedir. İzleyiciye sunulan 14 Ekim 2015 tarihli yayında adı geçen programda 10 Ekim 2015 tarihinde gerçekleşen Ankara Terör Saldırısıyla ilgili, saldırı ve sonrasında yaşananları konu edinen toplam altı haber yapıldığı tespit edilmiştir. Bu haberlerden "Ankara'daki Terör Katliamı", "HDP'ye Sert Tepki" başlıklarıyla yayınlanan haberde Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun saldırıyla ilgili yorum ve eleştirileri dile getirilmiştir (Klip 3). Benzer şekilde "Erdoğan Çankırı'da Konuştu", "Terörle Mücadele Vurgusu", "Ölenler İnsan Değil mi?", "Bölge Halkına Seslendi", "Erdoğan: Tarih Affetmeyecek" başlıkları (Klip 4) ve "Cumhurbaşkanı Patlama Yerinde başlıklarıyla verilen haber de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarını ve çalışmalarını kapsamaktadır (Klip 5).Dolayısıyla Klip 3, Klip 4 ve Klip 5'te de görülebileceği gibi, yukarıda bahsedilen haberler olay ile ilgili resmi açıklama kapsamında değerlendirilebilir.Ancak medya hizmet sağlayıcının saat 22.06.45 itibariyle "Başkent'teki Saldırıya Yayın Yasağı" başlığıyla iletilen haber yayınında sürekli olarak patlama sonrası patlamanın olduğu alandan görüntüleri kullandığı görülmüştür (Klip 1). Bununla birlikte saat 22.08.06 itibariyle sunulan "Ankara'daki Bombalı Saldırı", "Aileler Hala Olayın Şokunu Yaşıyor", "Yaralıların Tedavileri Sürüyor" başlıklı haberde gerek kullanılan görüntülerin gerekse haber sesinin, muhabirin ve röportaj yapılan şahısların kullandıkları ifadeler olayın şiddetini ve yoğunluğunu artıracak bir nitelik taşımaktadır (Klip 2). Söz konusu haberin deşifresi aşağıda verilmiştir:

"Sunucu Mehmet Aydın: Ankara'daki terör saldırısında hayatını kaybeden 97 kişinin kimlik tespit işleri tamamlandı. Son beş kişi de bugün adli tıptaki işlemlerin ardından toprağa verilmek üzere ailelerine teslim edildi. Bu arada patlamada yaralanan 38'i ağır 97 kişinin tedavisi de sürüyor.

Haber sesi:Türkiye'yi yasa boğan Ankara'daki saldırıda hayatını kaybeden 98 kişiden 97'si kimlik tespit işlemlerinin tamamlanmasının ardından ailelerine teslim edilmişti. Geriye kalan beş kişinin kimlik tespit işlemleri de tamamlandı. İşlemlerin uzun sürmesinin nedeniyse cenazelerin vücut bütünlüğünün bulunmamasıydı. Acılı aileler cenazelerini alabilmek için Adli Tıppın önünde saatlerce bekledi. Ailelerin olayın şokunu atlatamadığı gözlendi.

Röportaj 1: Alana girdiğimizde ilk bombanın patladığı kısma biz geçtik. Bize ilerleyin dediler öne doğru. Neyse biz arkadaşlarla öne doğru ilerlerken 30 saniye kadar bi zaman dilimi geçti. Sonra yüksek sesle bi güm sesini duyduk yani bombanın patlayışını duyduk. Arkayı döndük hemen ikincisi patladı zaten.

Haber sesi:Adli tıp kurumunda bulunan cenazelerden biri de altı arkadaşıyla birlikte İstanbul'dan Ankara'ya giderek mitinge katılan inşaat işçisi 33 yaşındaki Serdar Ben'di.

Röportaj 2: Bomba patlamadan yarım saat önce yani dokuz buçukla on arası tam da saati hatırlamıyorum, kardeşimle görüştüm.

Muhabir: Kardeşinizin acı haberini nasıl öğrendiniz?

2. Şahıs:Yani biz kardeşimizin önce net olmamakla birlikte işte yaralı olduğunu söylediler. Numune Hastanesinde ismi olduğunu söylediler. Oraya gittik. Yaralılar içerisine baktık. Yoktu.

Muhabir: Şu anda kimliği tespit edildi mi burda?

2. Şahıs: Edildi. Edildi.

Haber sesi: Serdar Ben'le birlikte mitinge katılan dostları da hala olayın şokunu yaşıyordu.

Röportaj 3:Havai fişek değil böyle daha bi tok ses duyduk. Her tarafta kan revan et parçaları üzerimize gelmiş. Flamalarımız kan, hani içerisinde insanların parçaları. Bu dehşet verici bi olaydı yani.

Muhabir: Serdar nasıl birisiydi?

Şahıs 3:Serdar çok iyi, güleç yüzlü, her zaman gülen, mükemmel bi insandı ya.

Haber sesi: Kimlik tespit işlemlerinin ardından cenazeler ailelerine teslim edildi. Öte yandan yaralıların hastanelerdeki tedavileri devam ediyor. Sağlık Bakanlığının açıklamasına göre 38'i yoğun bakımda olmak üzere 97 yaralı tedavi altında. 390 kişi ise tedavilerinin tamamlanmasının ardından taburcu edildi."

Deşifre metinden de anlaşılacağı üzere medya hizmet sağlayıcı kuruluşun ilgili haberde, özellikle yapılan röportajlarda toplumun psikolojisini olumsuz yönde etkileyen betimlemelerin kullanımına yer verdiği görülmüştür. Bununla birlikte kardeşini kaybeden bir şahsa"Kardeşinizin acı haberini nasıl öğrendiniz?"gibi ajitasyon yaratıcı bir soru terör hadisesinden etkilenmiş ve acı yaşayan bir kişiye yöneltilmiştir. Hizmet sağlayıcının yukarıda ifade edilen türden bir haber sunumuyla, terör hadisesi esnasında ve sonrasında bireylerin yaşamış oldukları zor durumun seyirlik hale getirilerek metalaştırıldığı görülmüştür. Oysa bireylerin acı çekme, hastalıktan mustarip olma, ölüm anları, yaralı ve vücut bütünlüğü bozulmuş görsellerinin sunumu, söz konusu durumda bulunan kişilerin yakınlarının ruh hallerinin kaba bir biçimde ekrana getirilmesi şeklindeki yayınların hizmet sunumunda insan onurunun korunması ilkesi ile bağdaşmadığı düşünülmektedir. Hizmet sağlayıcının çeşitli hadiseler sonrasında bireylerin zayıf, güçsüz, dokunaklı ve izleyicide iç burkuntusu meydana getirecek türden görüntülerinin yayınlanmasında herhangi bir kamu çıkarı, kamuoyunun haberdar edilmesi ya da medyanın başkaca işlevlerinden herhangi birinin gerçekleştirilmesine yönelik olmadığı düşünülmektedir. Bu hususlardan farklı olarak "Terör Paranoyası Yaşıyoruz" başlığıyla 22.25.45 itibariyle ekrana getirilen haberde çok sayıda sokak röportajına, uzman psikolog görüşüne ve bomba patlama görüntüsünü içeren arşiv görüntülerine yer verildiği tespit edilmiştir (Klip 6).

Sonuç olarak, TGRT Haber logosuyla yayın yapmakta olan medya hizmet sağlayıcının;

a) 14 Ekim 2015 tarihli 'Gün Biterken' adlı yayınında izleyicilere sunmuş olduğu Ankara Tren Garı önünde gerçekleşen terör hadisesine ilişkin sözlü, yazılı ve görsel içeriklerin14.10.2015 tarih ve 2015/4048 sayılı 6. Sulh Ceza Hakimliğinin Ankara Garında meydana gelen patlamaya ilişkin yayın yaşağı kararına uygun olmadığı dolayısıyla6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan"Hukukun üstünlüğü...esasına aykırı olamaz."şeklindeki hükme;

b) söz konusu yayınlarda yer alan röportajlarda yaralı ve ölü yakınlarına muhabirlerin yöneltmiş olduğu sorular çerçevesinde ortaya çıkan sunum ile aynı Kanun'un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan "İnsan onuruna...aykırı olamaz"şeklindeki hükme aykırı yayın yaptığı kanaatine varılmıştır.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Söz konusu yayınla, 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (ç)bendinin ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; Hukuk Müşavirliği’nin 18.12.2015 tarih ve 21812 sayılı yazısı ile İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

Yayın kuruluşunun rapora konu programında T.C. Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliği’nin 14.10.2015 tarihli ve 2015/4048 D. İş sayılı yayın yasağına aykırı davrandığı anlaşılmakla, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fırkası (c) bendinde belirtilen: "Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz." hükmüne aykırı yayın yaptığı değerlendirilmiştir.

Bu nedenlerle mezkur yayının, yayın yasağı kararına rağmen yayınlanmış olması karşısında, 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Bu itibarla; Yayın Kuruluşunun söz konusu yayını ile 6112 Sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin ihlali nedeniyle uyarılmasının gerektiği kanaatine varılmıştır.

Üst Kurul Başkan Vekili Esat ÇIPLAK ile Üst Kurul Üyeleri İsmet DEMİRDÖĞEN, Süleyman DEMİRKAN ve Ersin ÖNGEL’in karşı oylarıyla, oy çokluğu ile karar verildi.