İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 13.01.2016 tarihli ve 39 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“HM logosuyla yayın yapmakta olan KAFUL RADYO VE TELEVİZYON İLETİŞİM REKLAM YAYINCILIK A.Ş.adlımedya hizmet sağlayıcı kuruluşta Dr. Ömer COŞKUN olarak bilinen kişinin bitkisel ürünlerinin tanıtımı yapılmaktadır.

Söz konusu medya hizmet sağlayıcı kuruluşta 04.01.2016 tarihinde, 10:17:10-10:22:10 saatleri arasındaki yayında şeker hastalığından kurtulmada yardımcı olduğu iddia edilen “Şeker Destek Seti" isimli ürünün tanıtımı yapılmıştır. Tanıtım yayını, dış ses tarafından seslendirilen “şimdi sizlere şeker hastalığından kurtulmanıza yardımcı yepyeni bir formül sunuyoruz” ifadesi ile başlamaktadır. Söz konusu tanıtım yayınında Dr. Ömer COŞKUN hakkında da iddialı ifadeler yer almaktadır: "Şeker Destek Setimizin içindeki bitkileri yine o formülüze etti. Binlerce şeker hastası onun sayesinde şekeri silip attı, yaptığı her ürün ödüllere layık görüldü. O bitkilerin şifresini çözen adam. O Türkiye’nin ilk ve tek herbalist doktoru Ömer COŞKUN "(Klip:Şeker Destek Seti).

Tanıtım yayınında Dr. Ömer COŞKUN’un da yer aldığı görülmekte ve deneyimleri üzerinden neden bu ürünü ürettiğini açıklamaktadır. Söz konusu yayında Dr. Ömer COŞKUN dünyada şeker hastalığına iyi gelen bitkileri de formülüne kattığını ileri sürerek söz konusu ürünün, 3 ile 36 ay arasında şekeri kendi ifadesiyle “tuş ettiğini” iddia etmektedir. Tanıtım yayınında dış ses tarafından ürünün diyabetli hastaların kan şekerinin dengelenmesinde, ağız kuruluğu ve ayaklarda yanma gibi şikayetlerden kurtulmaya yardımcı, tamamen bitkisel gıda takviyesi olduğu özellikle vurgulanmaktadır. Doğal tuz, çörek otu yağı ve bitkisel çayların da yanında hediye olarak verildiği ürün, KDV dahil 99 TL'ye satılmaktadır. Tanıtım yayınının bir bölümünde ise ürünü kullanan kişilerin ürün hakkında düşüncelerinin yer aldığı kısa röportajlar ekrana gelmektedir. Bununla ilgili bazı kullanıcıların deşifre metni aşağıdadır.

1.Kullanıcı: İnsülin kullanıyordum, işte şeker hapı kullanıyordum. Doktorlara zaten sürekli gidiyordum. Şu anda 4 aydan beri kullanıyorum şeker setini, şekerim 180’den 120’ye kadar düştü.

2.Kullanıcı: Oğlum şifalı bitkileri 11 aydır kullanıyor, çok faydasını gördüm. Az önce söylediğim hiçbir rahatsızlığı kalmadı, hepsinden kurtuldu. Şekeri 700’lerden 65’e kadar düştü, çok uysallaştı. Dilindeki harita hastalığı iyileşti, halsizliği gitti.

3.Kullanıcı: Ömer beyin bitkilerini 2,5 aydır kullanıyorum, çok rahatladım. Şifalı bitkilerden dolayı daha iyi oldum. Yani onları kullandığım için şekerim 160’dan 97’ye düştü. Ateş oluyordu ayaklarıma onlar rahatladı, ağız kuruluğum gitti. Yani baş dönmeleri oluyordu, onlar geçti.

4.Kullanıcı: Şeker hastalığı bende ayaklarda yanma yapıyordu, ağızda kuruluk yapıyordu, onlar geçti.

Yukarıdaki deşifre metninden de anlaşılacağı üzere ürünü kullanan kişiler ürünü kullandıktan sonra şekerlerinin düştüğünü, pek çok hastalıklarının da iyileştiğini iddia etmektedirler. Söz konusu kişilerin gerçekten ürünü kullanıp kullanmadıkları eğer kullanmışlar ise iddia ettikleri gibi bir iyileşmenin sağlandığına dair bir kanıt görülmemektedir.

Tanıtım yayınında gerek kullanıcı deneyimlerinin, gerekse Dr. Ömer COŞKUN’un iddia ettiği tezlerin bilimsel kanıttan yoksun olduğu düşünülmektedir. Tanıtım yayınında kullanılan ifadeler ve ürüne dair iddiaları destekleyen somut bir argümana rastlanmamıştır. Söz konusu tanıtım yayınında “diyabetli hastalarının kan şekerinin dengelenmesinde önemli katkı sağlayan şeker destek seti, insülin ya da ilaç kullanmasına rağmen kan şekeri normalin üzerinde seyreden hastalara yardımcı bitkisel gıda takviyesi” olarak destek olacağını iddia edilmektedir. Oysa söz konusu iddiaları desteklemeye yönelik olarak bilimsel herhangi bir kanıta rastlanmamaktadır. Bununla birlikte tanıtım yayınında ürünü kullandığını iddia eden kişilerin ifadeleri; "İnsülin kullanıyordum işte şeker hapı kullanıyordum doktorlara zaten sürekli gidiyordum. Şuan da 4 aydan beri kullanıyorum şeker destek setini şekerim 180den 120 ye kadar düştü." gibi ifadelerin modern tıbba yönelik olarak da toplum nezdinde bir güven kaybına neden olabileceği düşünülmektedir.

Gıda kapsamında değerlendirilerek izin verilen ürünlerin, 5996 sayılı kanuna dayanılarak hazırlanan ve 29.12.2011 tarih ve 28157 sayılı (3. Mükerrer) Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nin 6. Maddesinin 3. fıkrasına göre "... o gıdanın bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz..." hükmü dikkate alındığında yayın kuruluşunda yayınlanan reklamın sağlık beyanında bulunarak tanıtıma yer verdiği görülmüştür. Ayrıca söz konusu programda, Sağlık Bakanlığı'nın ilgide kayıtlı yazısında belirtilen hususların göz ardı edildiği görülmüştür.

Söz konusu tanımda yer alan ifadelerin, insanların devlete, hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği düşünülmektedir. Ayrıca Sağlık Bakanlığı'nın ilgili yazılarından da hareketle, söz konusu tanıtım yayınının toplumun genel sağlığına zarar verebilecek davranışları teşvik ettiği; izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin sağlığına, çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu kanaatine ulaşılmıştır.

Sonuç olarak; yukarıda ortaya koyulan argümanlar ve Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun ilgi yazıda ifade etmiş olduğu hususlar bağlamında HM logolu medya hizmet sağlayıcının söz konusu yayını ile; 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunu'nun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan"Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek"hükmünü ve 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında belirtilen;"...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır..."hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın kuruluşunun; 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi ile 6514 sayılı Kanunun 32 inci maddesini ihlal ettiğikanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca yapılan değerlendirmesi neticesinde;

Söz konusu medya hizmet sağlayıcı kuruluşta diabet hastalığını tedavi ettiği iddia edilen "Şeker Destek Seti" isimli ürününün tanıtımı yapılmıştır. Oysa ki T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan gelen “Etik Olmayan Tanıtım” hakkındaki 13.02.2013 tarih, 18816847 sayılı yazıda yayın kuruluşlarında tanıtım ve satışı yapılan gıda takviyelerinin ve bitkisel ilaçların yarardan çok zarar verdiği, bu reklamları yapanların gerçek amacının fayda sağlamaktan ziyade dolandırıcılık olduğu ayrıca hastaları tıbbi tedaviden uzaklaştırdıkları açıkça belirtilmiştir

Ek olarak endikasyon belirtilen ürünler için Sağlık Bakanlığınca ruhsat düzenlenmesi gerekmekte olup, Bakanlıktan ruhsatlı/izinli ürünlerin de 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarla Kanununun 1. maddesinde yer alan, “Tabip reçetesi ile verilmesi meşrut olanlar ancak reçete mukabilinde ve diğerleri reçetesiz olarak, münhasıran eczanelerle ecza ticarethanelerinde satılması zorunludur.” hükmü gereğince de televizyon, radyo aracılığı ile sağlık beyanı belirtilerek ürün satışı ve pazarlamasının uygun olmadığı, hususu da değerlendirildiğinde, anılan yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımı yayınının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu sabit görülmüştür.

Anılan kuruluşa 07.04.2013, 04.05.2013 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 30.04.2013, 29.05.2013 tarih ve 2013/27, 2013/33 sayılı toplantılarda alınan 32, 55 nolu Üst Kurul Kararıyla 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasının (c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır,

Bu itibarla;

1- Aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması,

2- 18.01.2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası gereğince ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesi,

Gerektiği kanaatine varılmıştır.

Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere;

1- 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek." hükmünün tekraren ihlali nedeniyle, HM logosuyla yayın yapan KAFUL RADYO VE TELEVİZYON İLETİŞİM REKLAM YAYINCILIK A.Ş..unvanlı kuruluş hakkında;

a- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Aralık 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 10.000,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası (10.000) onbin ( 2016 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 14.359 (ondörtbinüçyüzellidokuz) Türk Lirasından az olamayacağından 14.359 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

2- 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 2/1/2014-6514/32 md. ile değişik 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "... Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,

Oy birliği ile, karar verildi.