İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 21.12.2017 tarih ve 1168 sayılı yazısına konu AVANTAJ TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 08.12.2017 tarihinde saat 07:10’da yayınladığı "Murat Yeni İle Yok Yok" isimli yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 08.12.2017 tarihinde saat 07:10'da yayınladığı "Murat Yeni İle Yok Yok" isimli programda, 81 bitkiden yapıldığı belirtilen “Sırlı Bitkiler Macunu” isimli ürünün tanıtım ve satışının yapıldığı, sunucu tarafından, "Şu an yapacağım kampanya hayalimdeki iki kampanyadan bir tanesi.. Özellikle ağrılarıyla sızılarıyla ilgili şikayetleri olanlar. Bel ağrısı, sırt ağrısı, omuz ağrısı, eklem ağrıları olanlar, migren rahatsızlığı olanlar, romatizmal bir takım rahatsızlıkları olanlar, gel mideye doğru midede şişkinlik, hazımsızlık aklınıza gelebilecek her türlü rahatsızlığı olanlar... Midede ülser olanlar hep sırlı bitkiler macununu kullandılar... Sabah akşam bir çay kaşığı kullanıyorsun. Kalp, şeker, tansiyon rahatsızlığın varsa Rabbim'in izniyle özellikle kalp pili kullananlara tavsiye etmiyoruz. Aşırı derecede organ yetmezliği olanlara tavsiye etmiyoruz... Ama onun dışında her türlü sıkıntısı derdi olan net bir şekilde kullanabilir... Özellikle bel ağrıları, omuz ağrıları, vücut ağrılarıyla hayatları kararanlar. Kütük gibi yatıp kütük gibi kalkanlar sırlı bitkiler macununu kullandıktan sonra kendinizi çok iyi hissedeceksiniz... Bir macun düşünebiliyor musunuz, vücut kanını temizliyor.. Yani kanın içerisindeki zehri, her türlü zararlı mikrobu idrar ve ter yoluyla çıkartıyor... Yine aynı şekilde vücut direncini arttırdığı için iç organlarında problem olanlar karaciğer, akciğer, kalp... Damar açmasından tutun aklınıza gelebilecek her türlü şikayetlerin karşılığında sırlı bitkiler macunu kullandıktan sonra ben Rabbim'in izniyle şifa buldum, destekleyici tedavi olarak kullandım gerçekten çok huzurluyum, çok rahatım, etkisini gördüm deyip bana teşekkür edenler var...sigara kullananlar, sigarayı bırakmak isteyip bırakamayanlar, alkol, alkolle ilgili derdi olanlar yani bağımlılık problemi olanlar sizden çok rica ediyorum...Nefes darlığı problemi, bronşit, astım bu gördüğünüz sırlı bitkilerle Allah'ın izniyle ciddi manada tarihe karışıyor. Şöyle tarihe karışıyor. İlaç kullanıyorsunuz fakat yetmediği zamanlarda sırlı bitkiler macunu devreye giriyor. Benim derdim ilacı azaltması. (08.28.20) Sabah rahat kalkamıyor musun, zinde değil misin, tuhaf bir yorgunluğun mu var, hayatındaki her şey güzel ama müthiş bir enerji sıkıntın mı var... çocukların okula geç mi kalkıyor, çok zor mu yataktan kalkıyor, ders çalışırken motivasyon sıkıntıları mı var... eşin çok mu sıkıntılı depresif, aile içi huzursuzluğun yok mu... Aile saadeti noktasında sıkıntılar mı çekiyorsun, bir bebiş özlemin mi var, bir bebek sahibi olmak istiyorsun ama bir takım fizyolojik sıkıntılardan dolayı olamıyor musun? Kaç tane aile bana teşekkür etti. Sabah bir çay kaşığı, akşam bir çay kaşığı. Midemde müthiş rahatsızlıklar var. Şişkinlik, gaz, mide yanması, ekşime, ülsere varacak kadar şikayetin mi var... Kabız mısın, isal misin... Çok mu kilolusun, kilonu mu dengelemek istiyorsun da iştahın mı yok, iştahını mı arttırmak istiyorsun sabah bir çay kaşığı akşam bir çay kaşığı. Ama sabah aç karnına... Şeker ve tansiyon rahatsızlıkları, zaten ben de dahil olmak üzere ırsi olarak benim de üzerimde var. Şekerin ve tansiyonun dengesini sağlayan müthiş bir enerji. Bunun adı "Sırlı bitkiler macunu" İlacını bırakmayacaksın. Kronik her türlü rahatsızlıkta ilaca devam. .. Bakın içinde 15'ten fazla teskin edici bitkiyi barındırıyor. Yani ben antidepresan kullanımına da çok ciddi karşıyım. Kendinizi gerçekten beyninizi rahat hissetmiyorsanız, tuhaf bir huzursuzluk hissediyorsanız ne olur antidepresan kullanmadan önce sabah akşam bir sırlı bitkiler macunu deneyin..., 0212 700 00 99" şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle ürünün bütün ağrılara, romatizmal rahatsızlıklara, şeker, tansiyon, astım bronşit, nefes darlığına, depresyona iyi geldiği, sigara ve alkol bağımlılığını tedavi ettiği vurgulanarak, bu tür sorunlara çözüm olarak sunulduğu ve ürünün sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayın yapıldığı görülmüştür.

Bilindiği üzere, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasında; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.

Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı yazısında; “İnsan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten ileri süren veya ima eden tüm ifadeler sağlık beyanı olarak kabul edildiği, bununla birlikte, TV ve radyo kanallarının reklamlarında veya programlarında gıda takviyeleri ve bazı kozmetik ürünlerin "zeka seviyesinde artış, iştahsızlık, erken boşalma, iktidarsızlık, sperm sayılarını arttırma, cinsel sorunları giderme, tansiyon ve ritim bozuklukları, mide bağırsak problemleri, hepatit C, hepatit B, diyare, hemoroid, gastrit/reflü, kolesterol seviyesini azaltma, astım şikayetlerinin giderilmesi, kemik erimesi, trombosit düşüklüğü, kanser (tümör), karaciğer büyümesi, kansızlık, idrar yolları problemleri, migren, baş ağrısı, uçuk tedavisi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi kolaylaştırması, hazımsızlığa iyi gelmesi" gibi bir çok sağlık beyanıyla tanıtımı ve satışının yapıldığı, bunun yanı sıra bazı kozmetik ürünlerinde "bel ve boyun fıtığı, kireçlenme, romatizma, diz ve kas ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrıları, saç çıkarma, kellik" gibi semptomlarda tedavi edici özelliği belirtilerek yani sağlık beyanında bulunularak tanıtım ve satışının yapıldığı” belirtilmektedir.

Bahse konu ürünün tanıtım ve satışına yönelik ihlale konu yayında, söz konusu ürünün bütün ağrılara, romatizmal rahatsızlıklara, şeker, tansiyon, astım bronşit, nefes darlığına, depresyona iyi geldiği, sigara ve alkol bağımlılığı gibi birçok sorunlara çözüm olarak sunulduğu ve ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla tanıtımının yapıldığı sabit olup, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanı ile tanıtılması ve bu tanıtımda yer alan ifadelerin, insanların hastanelere, tıp doktorlarına ve tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.

Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında; ihale konu yayında, söz konusu ürünün sağlık beyanı ile tanıtım ve satışının yapılmasının, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasına ve ilgili mevzuatına aykırılık taşıdığı, dolayısıyla mezkur yayında, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Anılan yayın kuruluşu hakkında; 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasının ihlali nedeniyle; Kanun’un 32’inci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca, ihlalin ağırlığı, ihlalin mahiyeti, anılan madde ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, %5 oranında idari para cezası uygulanmasına ve idari tedbir olarak program yayınının beş (5) kez durdurulmasına, karar verilmesi takdir edilmiştir.

Bu itibarla;

1) 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan "Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez..." hükmünün ihlali nedeniyle;

6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bu Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (d), (f), (g), (ğ), (h), (n), (ö), (s), (ş) ve (t) bentlerindeki yayın hizmeti ilkelerine ve aynı maddenin dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde ikisinden beşine kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz. Ayrıca, idarî tedbir olarak, ihlale konu programın yayınının beş keze kadar durdurulmasına, isteğe bağlı yayın hizmetlerinde ihlale konu programın katalogdan çıkarılmasına karar verilir. İhlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, bu fıkra hükümlerine göre idarî para cezası ile birlikte idarî tedbire karar verilebileceği gibi, sadece idarî para cezasına veya tedbire de karar verilebilir.” hükmü uyarınca, idari para cezası ve idari tedbir uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %5 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Kasım 2017 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının bulunmadığı değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2017 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 14.908 (ondörtbindokuzyüzsekiz) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) Ayrıca, İdarî tedbir olarak, ihlale konu PROGRAM YAYINININ TAKDİREN 5 (BEŞ) KEZ DURDURULMASINA, bu idari tedbirin uygulanma zamanın kuruluşa yapılacak tebligatta bildirilmesine,

c) İdari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan programın yerine, Üst Kurulca gönderilen programların, programın başında; “Bu program, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 03.01.2018 tarih ve 2018/01 sayılı toplantısında alınan 22 No’lu kararı uyarınca, kuruluşumuzun 08.12.2017 tarihinde saat 07:10’da yayınladığı "Murat Yeni İle Yok Yok" isimli programda "Sırlı Bitkiler Macunu" isimli ürünün sağlık beyanıyla tanıtım ve satışına yönelik yayına yer vermek suretiyle, 6112 sayılı Kanun'un 8’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan, ‘Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde... takviye edici gıdalar ve benzeri destekleyici ürünler de dâhil olmak üzere herhangi bir ürünün ilgili mevzuatına aykırı olarak sağlık beyanıyla satışına, pazarlanmasına ve/veya reklamına... yer verilemez...’ hükmünün ihlali nedeniyle idari tedbir uygulanması sonucu yayını durdurulan program yerine yayınlanmaktadır.” metninin anlaşılır şekilde okunarak DVD/CD’de yer aldığı şekliyle ticari iletişim yayını içermeksizin yayınlanmasına, ayrıca anılan metnin program yayını süresince ekranın altında akar yazı ile verilmesine,

d) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir. … Programlarının yayını veya yayınları süreli durdurulan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yaptırım kararının tebliğine rağmen kararın gereklerine aykırı olarak yayınlarına devam etmesi halinde yayın lisansının iptaline karar verilir.” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

2) Ayrıca, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre takdir ve ifası için ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,

3) Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirlenen “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesine,

4) İhlale konu yayında iletişim hattı numaralarının kullanılması nedeniyle, dosyanın; 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Kurumun görev ve yetkileri” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan; “Abone, kullanıcı, tüketici ve son kullanıcıların hakları ile kişisel bilgilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri ve denetlemeleri yapmak.” ve “Tüketicinin ve son kullanıcının korunması” başlıklı 48 inci maddesindeki; “Kurum, elektronik haberleşme hizmetlerinden yararlanan tüketici ve son kullanıcıların, hizmetlere eşit koşullarda erişebilmelerine ve hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik usul ve esasları belirler.” hükümleri kapsamında, değerlendirilmek üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.