İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 05.12.2017 tarih ve 1134 sayılı yazısına konu 4 EYLÜL TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 04.12.2017 tarihinde saat 10:49’da yayınladığı ticari iletişim yayınına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 04.12.2017 tarihinde saat 10:49’da yayınladığı bal satışına ilişkin ticari iletişim yayınında, sunucu tarafından "... bu Sivas'ın Yıldızeli'nin Yusufoğlan köyünün, buyrun gelebilirsiniz, Yusufoğlan köyünün, direkmen 1700 rakımlık dağın eteğinde, balcı Nihat Abinin balını, şu an sizlere bu programdan sunuyoruz..." şeklinde ifadelerle, elinde tuttuğu ve yaklaşık 3,5 kilo geldiğini belirttiği peteği, kampanya kapsamında arayan ve hattı düşüren ilk elli kişiye 99 TL'ye gönderdiklerini, balın yanında Zülfikar kolye, CD, kemer, krem veya başka bir sürpriz hediyenin gönderileceğinin ifade edildiği, keserek böldüğü petek balı, stüdyo konuklarına ikram ederek, polenlerinin dahi içinde olduğunu iddia ettiği peteğin içinde bulunan arıyı göstererekbalın tamamen doğal olduğunu ima ettiği, stüdyo konuklarından biri tarafından balın boğazını yaktığına yemin ederek, balın iade garantili olduğunun söylendiği, İçerisinde bir katkı maddesi olmadan sadece arıların yaptığı bir bal olduğunu vurgulayan sunucu tarafından da beğenmeyenin parasının iade edileceğinin beyan edildiği, peteklerde bulunan balın miktarının 3200-4000 gram arasında değiştiğinin, arayan kişilere en fazla iki çita bal satabildiklerinin belirtildiği, "Sivas Yıldızeli Yayla Balı, Her Pakette Süpriz Hediyeler, 0 212 945 58 58, 99 TL+Kargo" şeklinde sözlü ve yazılı ifadelerle, bal tanıtımı ve satışının yapıldığı görülmüştür.

İhlale konu yayında; tanıtımı yapılan balın; marka adının, üretici firma bilgisinin hiçbir şekilde belirtilmediği, gramaj olarak beyan edilmemesinin yanısıra, 3,2-4 kilogram petek balın toplam fiyatının, 99 TL. olduğunun belirtilmesinin de günümüz ekonomik gerçekleriyle bağdaşmadığı, her ne kadar sunucu tarafından, direkt üreticiden alarak satış yaptıklarından bahisle, bu kadar uygun fiyatla sunum yaptıklarını belirtilse de böyle bir durumun gerçek arz piyasası ile uyumlu olmadığı, ayrıca, "... şu an hattı arayıp düşürmeyi başaran ilk 50 kişiye..." gibi ifadeler kullanmak suretiyle, izleyicinin ürünü ivedilikle satın almaya teşvik edildiği, içerisinde bir katkı maddesi olmadan sadece arıların yaptığı bir bal" gibi ifadelerle satılan ürünün doğal ve orijinal olduğunun ima edildiği tespit edilmiştir.

Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliğinin 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde bal; “Bitki nektarlarının, bitkilerin canlı kısımlarının salgılarının veya bitkilerin canlı kısımları üzerinde yaşayan bitki emici böceklerin salgılarının bal arısı tarafından toplandıktan sonra kendine özgü maddelerle birleştirerek değişikliğe uğrattığı, su içeriğini düşürdüğü ve petekte depolayarak olgunlaştırdığı doğal ürünü, ifade eder" şeklinde tanımlamaktadır. Buna göre zaten satılan ürün doğal olmalıdır. Ayrıca yayındaki ürünün doğallığına veya saflığına yapılan vurgu ve iddialar Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nin 7’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan; Tüm benzer gıdalar aynı niteliklere sahip olduğu halde, belli bir gıdanın özel niteliklere sahip olduğunu ileri sürerek ve özellikle belirli bileşenler ve/veya besin öğelerinin varlığını veya yokluğunu özel olarak vurgulayarak, yanıltıcı biçimde olamaz" hükmünü ihlal eder niteliktedir.

Dolayısıyla tanıtımı ve satışı yapılan ürünle ile ilgili olarak izleyicinin yanıltıldığı, istismar edildiği ve mezkur yayının izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle mezkur yayında, Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 9/A maddesinin birinci fıkrasının, (a) bendinde belirtilen "Tüketicinin doğru tercihler yapabilmesini sağlamak amacıyla, ürün veya hizmete ilişkin kesin bilgiler verilir ve izleyiciler yanılgıya düşürülemez.", (b) bendinde belirtilen "Ürüne ait üretici firma ve üretim yeri bilgileri verilir." (c) bendinde belirtilen "Gerçek dışı olarak “ilk kez”, “son”, “sadece tek bir sefer”, “sınırlı satış”, “hepsi satılmak üzere-satıldı satılacak” gibi ifadelerle izleyici ürünü satın almaya teşvik edilemez." İlkelerinin, dolayısıyla 6112 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

Bu itibarla;

6112 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde yer alan, "Ticari iletişim.....Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek," hükmünün ihlali nedeniyle,

1) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8 inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. (…) İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %3 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Kasım 2017 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 5.635,60 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2017 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 14.908 (ondörtbindokuzyüzsekiz) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. …” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

2) Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza Hükümleri” başlıklı 77’nci maddesi hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen raporun Reklam Kurulu’na gönderilmesine,

3) İhlale konu yayında sipariş hattı numarasının kullanılması nedeniyle, raporun; 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Kurumun görev ve yetkileri” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan; “Abone, kullanıcı, tüketici ve son kullanıcıların hakları ile kişisel bilgilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri ve denetlemeleri yapmak.” ve “Tüketicinin ve son kullanıcının korunması” başlıklı 48 inci maddesindeki; “Kurum, elektronik haberleşme hizmetlerinden yararlanan tüketici ve son kullanıcıların, hizmetlere eşit koşullarda erişebilmelerine ve hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik usul ve esasları belirler.” hükümleri kapsamında, değerlendirilmek üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderilmesine,

4) İhlale konu raporun; Türk Gıda Koteksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği’nin “Doğru Bilgilendirmeye İlişkin Kurallar” başlıklı 7’inci maddesi kapsamında değerlendirilmek üzere Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na gönderilmesine,

Oy birliği ile karar verildi.