"Yayın Hizmetlerinin İzlenme ve Dinlenme Oranı Ölçümlerinin Yapılmasına ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" 12/05/2018 tarihli ve 30419 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yapılan düzenlemeyle, izlenme ve dinlenme oranı ölçümlerinin yapılmasına, denetlenmesine ilişkin usul ve esaslarla bu usul ve esaslara uymayan şirket ve kuruluşlara uygulanacak müeyyideleri belirleyen yönetmeliğe yeni tanımlar eklenmiş, mevcut bazı tanımlar güncellenmiş, veri tabanı araştırması ile panel tasarımına ilişkin yeni düzenlenmeler getirilmiş ve idari yaptırımlarda değişiklik yapılmıştır.

Bu kapsamda “araştırma şirketi”, “izlenme/dinlenme oranı”, “müşterek endüstri komitesi”, “panel”, “panel büyüklüğü”, “SES ölçeği”, “Veri Tabanı Araştırması” tanımları güncellenmiştir. Yapılan güncellemeler kapsamında sadece haneler değil bireyler de ölçüm kapsamına dahil edilmiştir. Bu kapsamda; örneklem tasarımı ve verisinin TÜİK’ ten temin edilmesinden dolayı gerek veri tabanı araştırmasının gerek panel kurulumunun hane bazlı olarak tasarlanması doğru olmakla birlikte, gelişen teknolojinin doğal bir sonucu olarak görsel ve işitsel medyada izleme ve dinleme fiillerinin gün geçtikçe daha da fazla bireysel faaliyetler olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bu değişimin gereği olarak veri tabanı araştırması ve panel kurulumunun birey bazlı olarak da tasarlanabilmesi amacıyla değişiklikler yapılmıştır

Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4’ncü Maddesine “evren”, “örneklem”, “abone”, “aktif ölçüm yöntemleri” ve “panel yenilenme oranı” tanımları eklenmiştir. Yönetmeliğe eklenen yeni tanımlardan biri olan  "aktif ölçüm yöntemi" olarak tanımlanan "panel kurmanın zorunlu olmadığı bireylerin ölçümde sorulan soruları cevaplamak, verilen soru formlarını doldurmak gibi aktif faaliyetlerde bulunduğu günlük ve gün sonrası hatırlama gibi yöntemler" ile adı geçen yöntemler ile yapılacak ölçümlerde panel kurulma zorunluluğu kaldırılmıştır.

Yönetmelikte getirilen bir diğer yeniliğe göre sadece, müşterek endüstri komitesi, medya sahipleri birliği, medya hizmet sağlayıcısı ve platform işletmecisi tüzel kişiliklerinden herhangi birini oluşturan "organizasyonel yapı", ölçüm faaliyetlerinde bulunabilecektir.

Ölçüm sonuçları geçerlilik, güvenilirlik, tutarlılık, tarafsızlık, veri gizliliği, güncellik, şeffaflık ve hesap verilebilirlik esaslarına göre hazırlanacak ve talepleri halinde aynı kategorideki abonelere aynı anda ulaştırılacaktır.

Yargı kararları saklı kalmak kaydıyla ölçüm faaliyeti sürecinde elde edilen veri tabanı örneklemi, aktif ölçüm yöntemlerinde kullanılan örneklem ile ölçüm sonuçlarının üretileceği örneklem ve panele ilişkin isim ve iletişim bilgilerinin gizliliği sağlanacaktır.

Yönetmelik kapsamında yeni yapılan düzenlemeyle; araştırma şirketinin ve veri tabanı araştırması yapan şirketin hem “ISO 20252” hem de “Güvenilir Araştırma Belgesi” (GAB) belgelerine sahip olması gerekmektedir. Ayrıca, Yönetmelik konusu hizmetlerin yerine getirilmesi esnasında araştırma şirketi ve Veri Tabanı Araştırmasını yapacak şirketin, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuata uyması zorunluluğu getirilmiştir.

Yönetmelikte getirilen bir başka değişiklik ile organizasyonel yapı içerisinde paydaş olarak yer alan ve/veya doğrudan organizasyonel yapı olarak faaliyet gösteren medya hizmet sağlayıcı/ların 6112 sayılı Kanun kapsamında Üst Kuruldan lisanslı ya da Kanunun Geçici 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında yayın yapma hakkına sahip olması zorunluluğu getirilmiştir.

Yönetmeliğin “Veri Tabanı Araştırması” başlıklı 8’nci Maddesinde yapılan değişiklik ile ölçümün temelini teşkil edecek evren, yerleşim yeri en büyük alt sınırı on bin olacak şekilde, araştırma kapsamındaki tüm yerleşim yerlerinde yaşayan hane halklarını kapsayacak şekilde ölçüm yapılması mümkün kılınmıştır.

 Ayrıca en fazla 2 yılda bir veri tabanı araştırmasının tamamının güncellenmesi ve ihtiyaç duyulması halinde Üst Kurula başvurularak evrenin belli bir bölgesine yönelik kısmi veri tabanı araştırması da yapılabilmesi de getirilen yeniliklerdendir.

Aynı maddenin beşinci fıkrasında yapılan değişiklik ile Veri tabanı araştırmasında kullanılacak örneklem büyüklüğü, veri tabanı araştırması yapılmadan önceki son on iki aya ait ortalama panel büyüklüğünün en az on katı olarak belirlenmiştir.

Aynı maddenin yedince fıkrası uyarınca; panel kurulmadan aktif ölçüm yöntemleriyle yapılan izlenme/dinlenme oranı ölçüm faaliyetlerinde, ölçüm sonuçlarının üretileceği örneklem için her bir rapor dönemi kapsamında ölçümün temelini teşkil eden evreni temsil edecek birbirinden bağımsız ayrı veri tabanı araştırması verisi kullanılacaktır..

Yönetmeliğin “Panel Tasarımı ve Metodolojisi” başlıklı 9’ncu Maddesinde yapılan değişiklik Panel tasarımı uygulamasında veya ölçüm sonuçlarının üretileceği örneklemde, yerleşim yeri en büyük alt sınırı on bin olacak şekilde araştırma kapsamındaki tüm yerleşim yerlerinde yaşayan; izlenme ölçümlerinde 5 yaş ve üstü, dinlenme ölçümlerinde 12 yaş ve üstü nüfus esas alınacaktır.

Yönetmelik kapsamında yapılan değişikliklerden bir tanesi de; paneldeki haneler veya bireylerin, panelde en fazla 7 yıl kalacak şekilde, her yıl en az yüzde 15'i panel yenilenme oranında yenilenecek olmasıdır.

Yönetmeliğin “Organizasyonel yapı ve/veya araştırma şirketinin denetime ilişkin yükümlülükleri” başlıklı 13’ncü Maddesinde yapılan düzenleme ile “Teknik Denetleme Kurulu” üyelerine ve denetimin yapılacağı periyodlara ilişkin yeni düzenlemeler getirilmiştir.

Yönetmeliğin “Yaptırımlar” başlıklı 15 nci Maddesi kapsamında değişiklik ile Organizasyonel yapının yönetmelikte ve ilgili mevzuatta öngörülen ilke, esas ve yükümlülüklere uymadığının Üst Kurulca tespit edilmesi halinde, organizasyonel yapı uyarılarak ihlalin niteliğine göre belirlenecek sürede aykırılığın giderilmesi istenecek ve bu süre en fazla bir defa uzatılabilecektir. Ayrıca 6112 sayılı Kanunun “İdari Yaptırımlar” başlıklı 32’nci maddesinde; radyo kuruluşları için belirlenen idari para cezalarının televizyon kuruluşları için belirlenen cezaların yüzde onu olmuştur. Dinleme ölçümlerinde uygulanacak olan yaptırımların ilgili Kanun dikkate alınarak Yönetmelikte dinlenme ölçümlerine dair uygulanacak idari para cezalarının izlenme oranı ölçümlerinin yüzde onu olacak şekilde uygulanması amacıyla ilgili maddenin dördüncü fıkrasında değişiklik yapılmıştır.

Yönetmeliğin “Geçiş Hükmü” başlıklı Geçici Madde 2 uyarınca Yönetmelik kapsamında ölçüm faaliyetine devam eden organizasyonel yapı veya yapıların, durumunu yönetmelik değişikliğine uygun hale getirmek amacıyla, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde Üst Kurula başvuruda bulunması gerekmektedir.

 Yönetmelik için tıklayınız