Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin, Enstitü Sosyal tarafından Aile Yılı kapsamında düzenlenen “Medyada Aile Kodları ve İlkeleri” toplantısında konuştu. Şahin, medyanın aile ve çocuk üzerindeki etkilerine dair açıklamalarda bulundu.

Toplantıya akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşlarından temsilciler ile basın mensupları katıldı.

İstişare toplantısı, Enstitü Sosyal Genel Koordinatörü İpek Coşkun Armağan’ın teşekkürleriyle başladı. Armağan, Aile Yılı vesilesiyle düzenlenen toplantıda, ailenin toplum için taşıdığı anlamı bir kez daha hatırlatarak, “Geleneksel medyada ailenin temsiliyetinde kötüyü verdiğimiz kadar iyi temsillerin de verilebilmesi konusunda yapımcılara, senaristlere somut neler gösterebiliriz, bunu tartışacağız. RTÜK’ün bu noktada bizimle yapacağı iş birliğini önemsiyorum. Bu konuda ciddi çalışmalar yapan, kurumsal bir deneyimi var. Bu iş birlikleri inanıyorum ki sesimizi daha güçlendirecek.” ifadelerini kullandı.

Ailenin, toplumsal güvenin ve istikrarın korunmasında oynadığı merkezi role dikkat çekilen toplantıda; medyanın aileyi nasıl temsil ettiği, bu temsillerin toplumsal algıya etkileri ve çözüm önerileri ele alındı. Enstitü Sosyal, toplantının açılışında yaptığı sunumda, modern çağda medyanın yalnızca bir yansıma değil, aynı zamanda toplumsal normları ve değerleri yeniden inşa eden bir araç olduğuna dikkat çekti. Sunumda, ailenin temsiliyetinde kötü örneklerin yanı sıra iyi ve yapıcı örneklerin de görünür kılınması gerektiği, aile içi ilişkilerin istismar edici bir dilden uzak tutulması ve yapımcı-senaristlere somut rehberler sunulmasının önemi vurgulandı.

Toplantının açılışında konuşan RTÜK Başkanı Şahin, programa ev sahipliği yapan Enstitü Sosyal yetkililerine teşekkür etti. Aileyi ve çocukları korumanın sadece yasal bir görev değil, aynı zamanda vicdani bir sorumluluk olduğunu belirten Şahin, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Aile, sadece bireylerin yetiştiği bir ortam değil; aynı zamanda milletimizin kültürel değerlerinin, sosyal bağlarının ve ortak geleceğinin taşıyıcısıdır. Aile bağları ne kadar güçlü olursa, toplumun bütünlüğü ve direnci de o kadar sağlam olur. Bugün çocuklarımız dünyayı ekrandan öğreniyor; gençlerimiz kimliklerini dijital mecralarda inşa ediyor. Televizyon, internet ve sosyal medya yalnızca birer eğlence ya da bilgi kaynağı değil; aynı zamanda kimlik, kültür ve değer aktarımının merkezindedir.”

RTÜK’ün çocuk, genç ve aile yapısının korunmasında düzenleyici bir kalkan görevi üstlendiğini dile getiren Şahin, “Bizim yaklaşımımız nettir: Özgürlük ile sorumluluk yan yana yürümelidir. İşte biz RTÜK olarak bu dengeyi korumak için çalışıyoruz.” diye konuştu. Şahin, Aile Yılı vesilesiyle yapılan bu toplantının, aile bağlarını güçlendirmek ve toplumsal değerleri canlı tutmak adına büyük bir fırsat sunduğunu belirtti. Ayrıca RTÜK ile yapılacak iş birlikleri sayesinde daha somut adımlar atmanın da mümkün olacağını sözlerine ekledi.

“Çocuklarımızın güvenli bir ortamda büyütülmesi, gençlerimizin sağlıklı bireyler olarak yetişmesi yalnızca kültürel bir mesele değil, aynı zamanda toplumsal bir güvenlik meselesidir.” diyen Başkan Şahin, şunları ifade etti:

“RTÜK olarak Akıllı İşaretler Sistemi’ni geliştirdik. Bu sistem, ekranlarda hangi programın, hangi yaş grubu için uygun olduğunu açıkça göstermekte ve ailelere yol göstermektedir. Bu uygulama sayesinde çocuklarımızı ekran karşısında korumanın en önemli adımlarından birini atmış olduk. Bir diğer çalışmamız Medya Okuryazarlığı Programıdır. İlköğretim müfredatına giren bu ders sayesinde milyonlarca öğrencimize medya içeriklerini doğru okuma, sorgulama ve eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirme becerisi kazandırıyoruz. Artık çocuklarımız yalnızca pasif izleyiciler değil, bilinçli birer medya kullanıcısıdır. Öğretmenlerimiz ve velilerimiz de bu ders sayesinde çocuklarını daha iyi yönlendirme imkânı bulmaktadır.”

Başkan Şahin, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre çocukların ekran başında şiddet içerikli yayınlara maruz kalması sonucunda şiddete eğilim oranının %40 artış gösterdiğini işaret ederek, sözlerini şöyle devam etti: “Ekranlardaki şiddet içeriklerini sıkı denetim altında tutuyor, gerektiğinde ağır yaptırımlar uyguluyoruz. Ancak bizim amacımız yalnızca yasak koymak değil; yayıncılarımızı bilinçlendirmek ve yapıcı içerik üretmeye teşvik etmektir. Çocuklarımız yalnızca geleceğimiz değil, aynı zamanda bugünümüzdür. Onları şiddetin gölgesinden uzak tutmak, sağlıklı bir toplumsal düzen için hepimizin ortak sorumluluğudur.” dedi.

“Çocuklarımızın güvenli, sağlıklı ve bilinçli bir medya ortamında yetişmesi için tüm imkânlarımızı seferber etmeye devam edeceğiz.” diyen Şahin, “Bugün RTÜK’ün özellikle çocuk ve aileyi koruma konusundaki vizyonu, uluslararası alanda örnek gösterilen bir noktaya ulaşmıştır. Medya aileyi yıpratacak şekilde kullanıldığında toplumun dengesi bozulur; aileyi güçlendirecek şekilde yönetildiğinde ise milletimizin geleceği umutla aydınlanır.” şeklinde konuştu.

Toplantıda Başkan Şahin ile birlikte RTÜK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanı Feyza Gizligider ve İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanı Murat Ellialtı da yer aldı. Gizligider,  6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’da yer alan hükümler ile RTÜK’ün ilgili mevzuat ve çalışmalarına ilişkin sunum gerçekleştirdi.

Gizligider, Kanun’un “Yayın hizmeti ilkeleri” başlıklı 8. maddesinde yer alan hükümlerle sunumuna başlayarak, “Aile-Çocuk” başlığı altında erişilebilen; RTÜK Medya ve Çocuk Dergisi, Güvenli İnternet Web Sitesi, Ebeveynler İçin Öneriler, Çocuklar İçin Öneriler, Çocuklar İçin İnternet Güvenliği, Medya Okuryazarlığı, Akıllı İşaretler Portalı ve İyi Uykular Çocuklar projeleri hakkında bilgi verdi.

RTÜK olarak medyada ailenin temsiline ilişkin ve çocuk ile gençlerin zararlı içeriklerden korunmasına yönelik yürütülen çalışmaları aktaran Gizligider, RTÜK’ün geçmişten bugüne gerçekleştirdiği faaliyetler, yaptığı araştırmalar ve gelecekte hayata geçirilmesi planlanan projeler hakkında söz etti.

Gizligider, son 5 yılda 400’den fazla medya okuryazarlığı semineri gerçekleştirildiğini, kamu kurumlarında eğitimler verildiğini belirtti. RTÜK Medya ve Çocuk Dergisi’nin 2023’te yayımlanan ilk sayısının “Engelsiz Bilişim Medya Ödülü”ne layık görüldüğünü ve “Çekirdek Ailesi” adlı çizgi film serisinin çocuklara medya bilinci kazandırmak amacıyla hazırlandığını söyledi.

Gizligider ile birlikte, toplantıda İzleme ve Değerlendirme Başkanı Murat Ellialtı da yayınlarda denetleme ve düzenleme faaliyetlerine ilişkin katılımcıların sorularını yanıtladı.

Enstitü Sosyal’in toplantıda sunduğu “Medyada Aile Kodları” taslak çalışmasında, ailenin toplumsal güvenin temel taşı olduğu vurgulanarak; medyanın yalnızca bir ayna değil, aynı zamanda toplumsal normları ve değerleri şekillendiren bir araç olduğu ifade edildi. Sunumda, aile içi figürlerin olumsuz kalıplarla sınırlanmaması, iyi örneklerin de görünür kılınması, boşanmış veya tek ebeveynli ailelerin başarısızlık göstergesi gibi sunulmaması, çocukların istismara açık bir unsur olarak işlenmemesi ve geniş aile bağlarının kültürel aktarımı güçlendiren bir köprü olarak yansıtılması gerektiği belirtildi.