İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 07.09.2015 tarihli ve 1383 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;

“Samanyolu Haber TV logolu medya hizmet sağlayıcı hafta içi her gün 06:00'da başlayan Merhaba Yenigün adıyla yaklaşık dört saat süren bir haber bülteni yayınına yer vermektedir. Söz konusu programın sunuculuğunu Özkan Esendemir'in yaptığı 24.06.2015 tarihinde yayınlanan bölümünde siyasi analist Serdar Sement konuk olmuş ve bir takım değerlendirmelerde bulunmuştur. Serdar Sement konuşmasının bir kısmında T.C. Ziraat Bankası'nı hedef alan bazı açıklamalarda bulunmuş ve bunun üzerine Ziraat Bankası A.Ş Hukuk Müşavirliği tarafından aşağıda ayrıntısına yer verilen şikayet dilekçesi Üst Kurulumuza gönderilmiştir.

21.08.2015 tarih ve 1015 sayılı dilekçede özetle, mezkur programda T.C. Ziraat Bankası A.Ş'ye yönelik ticari itibarını sarsacak ve kamuoyunda yanlış anlamaya sebep olacak nitelikte somut fiil ve yakıştırmalarda bulunulduğu iddiası öne sürülmektedir. Söz konusu medya hizmet sağlayıcının her gün ulusal çapta yayın yapan ve binlerce kişiye ulaşan televizyon kanalı olduğu, 24 Haziran 2015 günlü yayınında özetle bankacılık sektörü kredi büyümesine, T.C Merkez Bankasının para politikası uygulamalarına ilişkin yorumlar yapıldığı ve Ziraat Bankasının ismi özelinde ve ayrıca tüm kamu bankalarının repo yolu ile para bularak iktidarın iktisadi networklerine kredi verdiği yönünde iddialarına yer verilerek T.C. Ziraat Bankası A.Ş ile ilgili olarak tamamen yanlı, yanlış ve iftira niteliğinde haber yapıldığı, bahsi geçen yayında bankaya yönelik tümü ile gerçek dışı kişilik haklarını ihlal eden ticari itibarını zedeleyen şeref ve saygınlığını rencide edecek nitelikte somut fiil ve yakıştırmalarda bulunulduğu itirazında bulunulmaktadır.

Söz konusu dilekçede, mezkur programda;

- Gerçeklik, güncellik, kamu yararı, toplumsal ilgi unsurlarını taşımayan,

- Haber ve eleştiri sınırları dışında ve hukuka aykırı bir mahiyette bulanan,

- Tamamen yanıltıcı ve hiçbir gerçekliği bulunmayan iftira ve suçlamalara yer verilerek, T.C. Ziraat Bankası'nın marka değerinin zedelendiği ve ticari saygınlığına zarar verildiği savı ileri sürülmektedir.

Şikayete esas teşkil eden ilgili kısmı şu şekildedir:

"Konuk Konuşmacı Serdar Sement: Cuma'dan Pazartesi'ne birileri 14 küsur milyar krediyi tık diye aldı. Şimdi Merkez Bankası diyor ki; evet diyor, sıkıntı var ama iktidar iktisadi networklerine sıkıntı yok. Bu paralar nereden geliyor, birazdan akışını da göstereceğim. Dolayısıyla bu eksi 74 milyarı kim kullanıyor? Kim açıkta? Dikkat buyurun, biraz bir suyun kenarından konuşuyorum, sakin sudan azgın suya geçiyoruz, dikkat edin. Kim kullanıyor bu 74 milyarı? Ziraat Bankası'nın 165 milyar lira, 3 aylık rakamlara göre konuşuyorum, mevduatı var. Ziraat Bankası'nın mevduatının 41 milyarlık kısmı nereden geliyor? Para piyasasına borçlardan, yani repo piyasası. Ziraat Bankası 165 mevduatının 41'ini repo piyasasından borçlanarak buluyor. Aman dikkat edin 100 küsur yıllık banka, müstahdeminin çekmecesinden para fışkıran banka olması gerekiyor. Kamunun hazinedarı mevduatının yüzde 25'inden yaklaşık repoyla alıyor. Neden? Ziraat Bankası'nın geçmiş programlarda gösterdim yüzde 16-17 mevduattaki pazar payını yüzde 10'lara, 11'lere çekmiş. Aslında daha önce 2-3 yıldır ne yapmış? 70 milyar mevduatı piyasaya bırakmış. Yoksa bu sistem yürümezdi ki. Diğer bankalara Ziraat Bankası bu mevduatı karlılık için bırakmasaydı, çok yüksek bir öngörü, hayran olmak lazım, küresel likidite daralıyor, kaynak sıkıntısı var, kar için mevduatı başka bankalara bırakan bir yönetim anlayışı. Çok iyi bir bankacı olabilirsiniz ama devlet yönetimi olarak durum fiyasko, fiyasko, büyük fiyasko. 41 milyar mevduat almış ama yabancı para cinsinden kısmı 17 milyar. Ziraat Bankası günlük repoyla döviz alıp satmış. Nereye? Piyasaya, günlük."

Ziraat Bankası A.Ş'den gönderilen teknik bilgilendirmede 31 Mart 2015 konsolide bütçe verileri ile 165 milyar TL lik bir mevduata sahip olduğu, kamuya açıklanan verilerden de görülebileceği üzere; para piyasalarına borçlar, mevduatın dışında ayrı bir kaynak kalemi olarak banka bilançolarında yer almakta olup, 165 milyar TL'nin içerisinde para piyasalarına borçlar kaleminin bulunmadığı ifade edilmektedir. 31 Mart 2015 tarihi itibariyle para piyasalarına borçlar kaleminin TL ve yabancı para cinsinden sağlandığı bu kapsamdaki tüm kaynakların TL karşılığını ifade etmekte olduğu ve büyüklüğünün de 41 milyar TL olarak gerçekleştiği ifade edilmektedir. Yurt dışından uygun maliyetle sağlanan kaynakların da bu büyüklüğün içerisinde yer aldığından tutarın tamamımın iddia edildiği gibi TCMB'den sağlanan kaynak olarak değerlendirilmesinin yanlış bir analiz olduğu teknik bilgilerden anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra bu kaynağın tamamının gecelik olarak değerlendirilmiş olması yada günlük repo ile döviz alım satımı yapılmış olduğu tespitleri ise, bilanço kalemlerinden yapılabilecek tespitler değildir.

Bankanın kamuya açık verilerine göre, 31 Mart 2015 tarihi itibari ile ;

-Ziraat Bankasının TL repo işlemlerinden sağlamış olduğu fon tutarı 41 milyar TL değil, 24 milyar TL düzeyinde olduğu,

- Bu tutarın tamamının Merkez Bankası kaynaklarından oluşmadığı,

- Merkez Bankasının piyasaya sağladığı finansman tutarının 74 milyar değil , 61 milyar TL düzeyinde olduğu görülmektedir.

Medya hizmet sağlayıcının bir haberi yayınlarken veya konuşmacıların konuşurken kendilerinden beklenen özeni gösterip haberin ne ölçüde doğru olup olmadığını araştırma yükümlülüğü bulunmaktadır. En temel verilen yer aldığı Merkez Bankası, BDDK, Bankalar Birliği yayınları veya muhatap tüzel kişilik Ziraat Bankasının herhangi bir verisine bakılmadığı doğru bir araştırma yapılmaksızın bu ifadelerin söylendiği kanısı oluşmaktadır. Ekonomik verileri sürekli halka açık olarak paylaşmak zorunluluğunda olan ve bu bilgilere kolayca ulaşabilme imkanı olmasına rağmen bunlardan istifade etmeden yanlış veya eksik bir şekilde ifade eden konuğun bu sözlerinin sorumluluğu şüphesiz medya hizmet sağlayıcıdadır. Programda hedef alınan tüzel kişiliğin bir banka olması ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun itibarın korunması başlıklı 74. maddesi ile de itibar veya şöhretine zarar verebilecek bir hususa medya hizmet sağlayıcı araçlarla kasten sebebiyet olunamayacağı yada bu yolla asılsız haber yapılamayacağı da hüküm altına alınmıştır.

Sonuç olarak; Samanyolu Haber TV logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde belirtilen "Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz..." hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.”

Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,

Yayın Kuruluşu'nun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendini ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,

Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.

Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;

İhlal konusu programda, hedef alınan tüzel kişiliğin bir banka olduğu ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun “İtibarın korunması” başlıklı 74 üncü maddesi ile, bir bankanın itibar veya şöhretine zarar verebilecek bir hususa medya hizmet sağlayıcı araçlarla kasten sebebiyet olunamayacağı yada bu yolla asılsız haber yapılamayacağının hüküm altına alındığı, bunun yanı sıra soruşturulması mümkün bir konunun araştırılmaksızın, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine riayet edilmeksizin, ekrana getirilmesi nedeni ile, mezkur yayında 6112 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin ihlal edildiği değerlendirilmiştir.

Söz konusu kuruluşa 01.03.2014, 03.03.2014 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 03.04.2014, 10.04.2014 tarih ve 2014/23,2014/25 sayılı toplantıda alınan 04, 89 nolu Üst Kurul Kararlarıyla ve müteaddit defalar, 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşıldığından; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.

1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Mayıs 2015 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 153.019,50 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 ( 2015 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 13.601 (onüçbinaltıyüzbir -) Türk Lirasından az olamayacağından 13.601 TL. İDARI PARA CEZASI UYGULANMASINA;

2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Ankara Kamu Girişimci Şubesi TR98 0001 0025 3300 9999 9951 93 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, dava açma süresi içerisinde peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, en geç 1 aylık süre içerisinde ödenmeyen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,

Üst Kurul Üyeleri Esat ÇIPLAK, İsmet DEMİRDÖĞEN, Süleyman DEMİRKAN ve Ersin ÖNGEL’in karşı oylarıyla, oy çokluğu ile karar verildi.