İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 13.03.2017 tarih ve 378 sayılı yazısına konu; KANAL D logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 01,06.03.2017 tarihlerinde, 12:15:-12:16 saatlerinde yayınladığı “Kısmetse Olur” adlı programa ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;
Ayrıntıları bahse konu yayına ilişkin izleme raporunda belirtildiği üzere; KANAL D logosu ile yayın yapan DTV HABER VE GÖRSEL YAYINCILIK A.Ş. unvanlı kuruluş tarafından yayınlanan “Kısmetse Olur” adlı programın 01.03.2017 tarihinde, saat 13:38’de yayınlanan bölümünde geçen diyaloglarda; “- Benim gibi davranmaya çalışan kadınla ne kadar yakın arkadaş olabilirim ki. Kendimden bir tane daha istemem ki. Anladın mı ne demek istediği mi? Benim hayatıma ne katacak ki o kadın? Farklı ne öğrenebilirim ondan?...- Bir de herşeyi o biliyor, herşeyi. Bugün spor yapıyoruz, ben bunu biliyorum, ben de yapıyorum, bir senin vücuduna bak, bir benim vücuduma bak. Hangimiz daha sportmeniz. Ben bunu dile getirmiyorum ama. Ben bunu yapmıyorum, ben bunu biliyorum. Herşeyi o biliyor. Biz hiç yaşamadık, görmedik- Öyle bir tavrı var. Evet.....- Hep o biliyor biz bilmiyoruz. Sen hayır diyo, ben biliyorum, ben kazanırım, ben yaparım. Fazla hırslı olmak da iyi değildir. Zarar verir kendi kendine...- Sen Onur'la Tankut dedin, Onur Tankut demeye başladı- E demiyodu hayatım demiyodu. Ben diyorum şimdi o diyo. Ne oluyo? Bana mı kastın senin?- Benim adayım yok diyodu.- Şimdi ben Tankut desem Tankut diyecek vallahi bak. Ya da Kemal desem Kemal diyecek Kemal'e gidecek. Gel deniyelim istiyorsan. İstiyorsan deniyelim herkes de görsün bunu... Şimdi beni rekabet. Hem dost davranıyor hem rekabet yapıyor...- Bana da minnet ettirmeye çalışıyor. Didem bak görüyor musun ben senin dostunum. Ben senin için iyilik yaptım. Hani anladın mı minnet ettirmek olayı vardır ya benim yumuşak karnım o....- Hatta böyle 2 gündür o kadar tuhaf bakıyor ki bana. Önceki bakışları o dost, arkadaş bakışları yok. Ben ne zaman isimleri söyledim, hatta başka bir isme daha çok yoğunlaştım bakışları...- Birşey fark ettim az önce sizin aranızda- Benim olur sürekli peşinde. Aşk yaşayacaksan git, rekabet için gitme- Sizin aranizda gerilim hattı var. Ortada birşey yokken bile birbirinize çok çabuk parlayabiliyorsunuz. Tuhaf bir gerilim durumu var.- Ama hareketleri çok ilginç. Şu nedir ya şu nedir ya? Bir konuşma sitili yok yani. Bir kadına hiç yakışmıyor yani.”,
06.03.2017 tarihinde saat 13:37’de yayınlanan bölümünde geçen diyaloglarda; “Suratlar asıldı bazılarının- Nasılsınız, evde durumlar nasıl?- Küs müsünüz?- Konuşmamayı tercih ediyorum....- Farkındaysan biz ayağa kalktık kardeşim....- O kadar ayağa kalk Adnancığım. 2 ay boyunca sana korumaları, oyları verdim yani. O kadar hatırımız olsun.- Allah Allah Allah Allah- Ne oldu haksız mıyım yalan mı söylüyorum da elini kaldırıyorsun?- Hayır da şimdi bak ayağa kalktık, bir daha gelmişsin selam ver, bir daha konuşmak zorunda değilsin. Selam ver ondan sonra muhattap olma....- Demek ki o kadar kırmışsınız ki bir merhabayı bile size çok görüyorum yahu- Gamze neyini kırdık senin ya Allah aşkına ne yaptık sana?- Ben bu evde herkese iyilik yaptım.- Yahu hemen gitsin diye oy veriyorsunuz, hem elensin diye, şov yapıyor diye oy veriyorsunuz tekrar birşeylere başlayalım diyorsunuz.- Ama sen şimdi gelip ben sana korumalar verdim ettim dersen sen de şov yapıyorsun- Ya pardon arkadaşım sen Adnan Kızıltaş'ın avukatı mısın ya? Bırak kendisi konuşsun ya- Evet avukatıyım- Maşallah yediğiniz içtiğiniz ayrı gitmiyor.- Al işte- Ama burdayım, bak yine burdayım. Sizin gözünüze soka soka aşk yaşayacağım burda- Seninle hangimiz aşk yaşar beyler, var mı?-Valla ister aşk yaşar, ister dost olur...Sen niye kırmızı odaya beni çağırıyorsun ha?- Aşk yaşamak için çağırdım seni, beni reddettin be Gamze- Oyuncu, trolcü, tiyatrocu- ....Ama tutup da bizimle uğraşmak için geldiysen- Aaaa- İstediğini vermem ben senin- Senle mi uğraşacağım, senle mi uğraşacağım? Sen kendini nimetten mi sanıyorsun ya- Bak benimle ilgili ne söylersen söyle bana istediğini söyleyebilirsin- Siz de söylediniz belaltı vuruyordun kaç sefer- Didem'in canını sıkarsan- Ben Didemle kavga etmeye gelmedim. Aaa şimdi şöyle bak hatalarını nasıl biliyorlar. Didem'in canını sıkarsan diyorlar- Didem'in canını sıkarsan ben de senin canını sıkarım- Hatanızı biliyorsunuz ki...- Hatanı bilmekle alakası var mı beyler?- O zaman neden korkuyorsun da baştan tehdit ediyorsun. Didem'in canını sıkarsan. Demek ki Didem'le bir olmuşsunuz siz bana bazı şeyler yaşatmışsın...- Bana yapılan birşey olduğu için bu kadar tepkiliyim.Ben niye size tepkili değilim... Durup dururken ateş olmayan yerden duman çıkmaz be yahu- Sana da yapmışlar ama bunun bir sebebi var ki yapmışlar- Neyin sebebi var. Daha çok para kazanmak için, daha çok para kazanmak için ne için yapacaklar. Birçok kişiye yaptılar bunu. Benim tepkimi koymam kadar normal birşey yok. Adamlar elemişler beni.- Sen her zamanki gibi belaltı vuruyorsun. Belaltı vurmaya devam ediyorsun...- Bunu yapan kendinsin bu evde. Her daim yapan kendinsin.- Haksızlığı savunma bana tamam mı? Haksızlığı bana savunma. Geçen geldiğimde de...... ağzını toplasın, damat adayına sahip çık. Konuşmaya hakkın yok.- Sen bir bayan olarak doğru dürüst, sen bir bayan gibi konuşmayı öğrenirsen- Senden mi öğreneceğim?- Evet- Ne büyüğünü biliyorsun, ne küçüğünü biliyorsun. Herkese çemkiriyorsun burda, aylardır senin çemkirmelerini izliyoruz- Önce saygıyı öğreneceksin, önce saygıyı öğreneceksin- Sen öğren ben gayet saygılıyım- Sonra insanlarla iletişim kurmayı öğreneceksin.Öğreneceksin, sen de öğreneceksin.- Benimle konuşmasın şu arkadaş- Bir dakika şu anda çok bağırdı Gamze. Bir sakin olun.- Haksız savunmaya geçmiyeceksin sen de- Aynı anda konuşma biraz saygılı ol lütfen- Haksız savunmaya geçmiyeceksin- Sesini kestiysen devam ediyorum- Sesimi kesmiyorum. Haksız savunmaya geçmiyeceksin.Saygı istiyorsan saygı göstereceksin tamam mı?- Sesini yükseltme bana- Saygı istiyorsan saygı göstereceksin.Üslubuna dikkat edeceksin.- Gamze beraber olduğu adamı savunabilir. Nesi var bunun nesi yanlış?- Üslubuna dikkat etsin- Ben üslubumu bozmuyorum. Hak ettiğinden çok daha az davranıyorum sana. Bu ayrı bir konu....- İzleye izleye kıskançlıktan...- Senin kadar kıskanç olamam, o karnınızda kimleri yuttunuz siz, kimleri devirdiniz. Ben senin kadar olamam. Senin gibi bir beynim, hafızam, zekam yok benim- Bunu biliyor olman mükemmel biliyor musun?- Senin gibi herşeyi yıkıp deviremem tek ben oluyum diye, plancı olamam. Organizasyoncu, profesyonel olamam- Evet evet.Sen ders notlarını getirdin mi? Geçen şeyden geçen seneden?-Ay notları da bıraktım ya- Eyvah ne yapcan kız sen?- Sizin gibi insanlara gerek duymuyorum- Ne yapcan sen notsuz?- O kadar gereksizsin ki, o kadar gereksizsin ki- Gereksizsek ağzına almazsın, ilişkine bakarsın...- Kadın kadın laf dinle bak...” şeklinde ifadeler kullanıldığı görülmüştür.
Kitle iletişim araçlarından birisi ve hem görsel hem de işitsel yayın yapılması nedeniyle en gelişmiş durumda olan televizyonların, bir anda ulaştığı ve etki alanına aldığı seyirci sayısı düşünüldüğünde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşların ne denli sorumlu ve dikkatli davranmaları gereği ortaya çıkmaktadır.
Yayıncılık faaliyetinde; fikir, kültür, duygu, inanç, köken, ekonomik durum açısından değişik katmanlardan oluşan toplumu, bütün olarak ele almak, onu barışa, huzura ve birlikte kavuşturucu amaçlarla program hazırlamak önemlidir. Bu nedenle de, her programın verdiği mesajın toplumda nasıl algılanacağını bilmek, kitlelerin bunları seyrettikten sonra duygu ve düşüncelerinde ve davranışlarında nelere yol açacağını hesaplamak, sorumlu bir yayıncının yapması gerekendir.
Evlilik programlarının toplum üzerindeki yozlaştırıcı pek çok etkileri söz konusudur. Bu etkilerden biri mahremiyet ile ilgili olan algının değiştirilmesidir. Mahrem etimolojik köken itibariyle haram, yasak, gizli, özel alana ait olan, tabu gibi anlamlara gelir. Evlilik doğası itibariyle mahrem olduğu kadar toplumun temel yapı taşını oluşturması hasebiyle önemli bir müessesedir. Evlilik programları, evliliğe giden yolda mahrem olarak yaşanması gereken ilişkiyi paylaşıma açmakta dolaysıyla mahremiyet kavramına mündemiç olan gizlilik zamanla bozularak asıl anlamını kaybetmektedir. Bununla birlikte çocukların ve gençlerin evlilik, mahremiyet, aile gibi algıları, toplumsal değer kavramları zamanla aşınmaya başmakta ve kendi değerlerine yabancı, sanal bir dünyanın şekillendirdiği suni bir paradigmaya sahip bir kitle ortaya çıkmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde; toplum kültürünün oluşmasını sağlayan aile müessesinin belirli toplumsal normların ve hukuki süreçlerin sonucunda evlilik vasıtasıyla gerçekleştirildiği, yayında aile müessesesi kurma adına bir araya gelen kişilerin insan onurunu hedef alan aşağılayıcı, söz konusu programın yapıldığı evde daha fazla kalabilmek, para ve diğer ödülleri alabilmek için kıyasıya mücadele eden yarışmacıların olumsuz rol modeli oluşturan söz, davranış ve tutumlara başvurduğu, rekabette birbirlerinin onurunu hedef alan aşağılayıcı ve küçük düşürücü ithamlarda bulundukları bu sayede bu kişilerin hem birbirlerine hem de geleneksel Türk aile kavramına zarar verdikleri, ayrıca bu tarz davranış, söylem ve tutumların kamuoyunda evliliğe dair algıyı olumsuz yönde etkileyebileceği, bu nedenle mezkur yayında; 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) ve (f) bentlerinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
6112 sayılı Kanun’un,
a-) 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinin ihlaline Üst Kurul Üyesi Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyu ve oy çokluğu ile,
b-) 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin ihlaline OYBİRLİĞİ İLE,
c-) 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (s) bendi kapsamında ihlal olmadığından herhangi bir İDARİ YAPTIRIM UYGULANMASINA YER OLMADIĞINA, Üst Kurul Başkan Vekili Esat ÇIPLAK ile Üst Kurul Üyeleri İsmet DEMİRDÖĞEN, Süleyman DEMİRKAN ve Ersin ÖNGEL’in karşı oyları ve oy çokluğu ile,
Bu itibarla;
6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan, "İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez."ilkesi ile (f) bendinde yer alan; "Toplumun milli ve manevi değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı olamaz." ilkelerinin ihlali nedeniyle,
Kuruluşa, 16.06.2011, 16.07.2011 tarihli yayınları nedeniyle evvelce 06.07.2011, 16.08.2011 tarih ve 2011/42, 2011/50 sayılı toplantılarda alınan 18, 29 no’lu Üst Kurul Kararıyla 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca, 04.10.2011 tarihli yayını nedeniyle evvelce 15.11.2011 tarih ve 2011/64 sayılı toplantıda alınan 39 no’lu Üst Kurul Kararıyla 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca, uyarı yaptırımı uygulandığı tespit edildiğinden, aynı hükümlerin tekraren ihlali nedeniyle, Kanun’un 32’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “…ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir” hükmü uyarınca kuruluş hakkında idari para cezası uygulanması gerektiği,
Bu itibarla; aynı yayınla, birden fazla yayın ilkesi ihlali olduğundan ve her iki ihlalin de idari para cezası yaptırımını gerektirdiğinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 15’inci maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, bahse konu ihlallerden en ağır (tek) cezanın verilmesi öngörüldüğünden,
İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Şubat 2017 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 29.732.884,85 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, yüzde iki oranı (%2) 594.658,00 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
Ayrıca, konunun değerlendirilmek üzere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına gönderilmesine,
Karar verildi.
Toplantıya Ait Şerhler
Üst Kurulun 14.03.2017 gün 11 sayılı toplantıda aldığı 44 no.lu karara karşı oy yazısı.
Süleyman DEMİRKAN Şerhidir.
Üst Kurulun 14.03.2017 gün 11 sayılı toplantıda aldığı 44 no.lu karara karşı oy yazısı.
İsmet Özdal DEMİRDÖĞEN Şerhidir.
Üst Kurulun 14.03.2017 gün 11 sayılı toplantıda aldığı 44 no.lu karara karşı oy yazısı.
Ersin ÖNGEL Şerhidir.
Üst Kurulun 14.03.2017 gün ve 11 sayılı toplantıda aldığı 44 no.lu karara karşı oy yazısı.
Esat ÇIPLAK Şerhidir.