İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı
İzleme ve Değerlendirme Dairesinde görevli uzmanlar yayınları hangi kıstaslara göre değerlendiriyor?
Uzmanlar medya hizmet sağlayıcıların yayın hizmetlerini Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası antlaşmalara, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmelikler ile diğer kanunlara uygunluğu açısından izlemekte ve değerlendirmektedirler.
İzleme ve Değerlendirme Dairesinde görevli uzmanlar yayınları nasıl izleyip değerlendiriyorlar?
Yayınları takip etmekle görevlendirilen uzmanlar yayınları SKAAS (Sayısal Kayıt Arşiv ve Analiz Sistemi) üzerinden takip etmektedirler. SKAAS sayesinde uzmanlar sistemde kayıtlı tüm radyo ve televizyon yayınlarını izleyebilmekte, çeşitli ses ve görüntü analizleri yapabilmekte ve gerektiğinde sistemin arayüzünü kullanarak klip oluşturabilmekte ve gerek gördüklerinde müeyyide raporu düzenleyebilmektedirler.
Televizyon ve radyo yayınlarının tümü SKAAS üzerinden denetleniyor mu?
Üst Kurulun Ankara’daki merkezinde SKAAS kapsamında 108 adet ulusal ve uydu, 134 adet yerel televizyon yayını ile 72 adet radyo yayını kayıt edilmektedir. Bunlardan 75 ulusal ve uydu televizyon yayını Üst Kurul uzmanları tarafından düzenli olarak, 134 yerel televizyon yayını ile sürekli takibi yapılamayan uydu kanalları Üst Kurul Uzmanları tarafından dönüşümlü olarak takip edilmektedir. Yenilenen SKAAS sistemiyle 2017 Şubat ayından itibaren yayındaki tüm kanallar eşzamanlı olarak izlenebilecektir. Ayrıca kişi ve kuruluşların tüm ülke düzeyinde yayın yapan yerel, bölgesel, ulusal vd. radyo ve televizyonların yayınları hakkında yaptıkları şikâyetler ve ihbarlar üzerine, şikâyet edilen yayın kuruluşlarının yayınlarına ait bant kayıtları SKAAS sisteminde yer almıyorsa yayın kuruluşundan istenerek gerekli denetimler yapılmaktadır.
İzleme ve Değerlendirme Dairesinde yayın hizmetleri uzmanlar tarafından eş zamanlı olarak mı takip ediliyor?
Yayın hizmetleri SKAAS üzerinden eş zamanlı olarak takip edilebilmekle beraber yayından sonra da izlenebilmektedir.
Uzmanlar tarafından yayınların önceden denetlenmesi mümkün müdür?
Hayır, yayınların önceden denetlenmesi mümkün değildir. Yayınlar ancak yayınlandıktan sonra uzmanların denetimine tabi olmaktadır.
Radyo ve televizyon yayın hizmetleri kaç farklı şekilde denetlenmektedir?
Radyo ve televizyon yayın hizmetleri İzleme ve Değerlendirme Dairesinde görevli uzmanlar tarafından resen denetlenmektedir. Bunun yanında, uzmanlar 444 1 178 RTÜK İletişim Merkezi, RTÜK web ve RTÜK eposta iletişim kanallarından gelen izleyici şikayetlerinin değerlendirilmesi yoluyla da denetim yapmaktadırlar. Medya hizmet sağlayıcılar ise izleyici temsilciliği müessesesi ve yayıncılık etik ilkeleri bağlamında özdenetimde bulunabilmektedirler. RTÜK’e ulaşan tüm şikayetler ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşla paylaşılmaktadır.
Seçim dönemindeki yayınlar da olağan dönemdeki yayınlara benzer şekilde mi izlenip değerlendiriliyor?
Seçim dönemindeki yayınlar Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen usul ve esaslar kapsamında Yüksek Seçim Kurulu kararları ve 298 sayılı Kanunun 149/A maddesinde düzenlenen hükümler doğrultusunda değerlendirilmektedir.
Uzmanların takip ettikleri yayınlar hakkında ihlal raporu düzenlemeleri, ilgili medya hizmet sağlayıcı hakkında müeyyide uygulanması için yeterli midir?
Hayır, yeterli değildir. İzleme ve Değerlendirme Dairesinde görevli uzmanlar takip ettikleri yayınlarda 6112 sayılı Kanunun hangi hükmünün ihlal edildiğini tespit etmektedirler. Uzmanların yayın ihlalleriyle ilgili raporları her hafta düzenli olarak toplanan Üst Kurulun gündemine alınır ve değerlendirilir. İlgili medya hizmet sağlayıcının yayınlarına ilişkin müeyyide uygulanmasına Üst Kurul karar vermektedir.
SKAAS sisteminde yayınlar ne kadar süre boyunca saklanıyor? Medya hizmet sağlayıcıların da yaptıkları yayınları saklama zorunluluğu var mıdır?
SKAAS sisteminde ulusal yayınlar 1 yıl, diğer yayınlar 6 ay boyunca saklanmaktadır. Medya hizmet sağlayıcılar ise 1 yıl boyunca yaptıkları yayınları saklamakla yükümlüdür. Söz konusu saklama yükümlülüğüne uymayanlar için 6112 sayılı Kanunun 33. maddesi uyarınca adli yaptırım öngörülmüştür.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulundan yayın talep edildiği zaman süreç nasıl işlemektedir?
Gerçek ve tüzel kişilerden gelen yayın talepleri İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı bünyesinde değerlendirilmektedir. Kaydın verilmesi uygunsa ve yayın RTÜK kayıtlarında mevcutsa dijital ortama kaydetmek suretiyle çoğaltılıp talep eden kişi ya da kuruluşa Üst Kurul tarafından her yıl belirlenen ücret mukabilinde gönderilmektedir. Talep edilen kayıt RTÜK kayıtlarında mevcut değilse yayın ilgili medya hizmet sağlayıcıdan istenmektedir.
İkame program nedir?
Kanunun ihlali sebebiyle yayını durdurulan programların yerine aynı yayın kuşağında ve ticarî iletişim yayını içermeksizin kullanılmak üzere, Üst Kurulca temin edilen eğitim, kültür, trafik, kadın ve çocuk hakları, gençlerin fiziksel ve ahlaki gelişimi, uyuşturucu ve zararlı alışkanlıklarla mücadele, Türk dilinin güzel kullanımı, çevre eğitimi, engelli sorunları, sağlık ve benzeri kamuya yararlı konularda hazırlanan ve medya hizmet sağlayıcılara gönderilen programlardır.
Kamu spotu ve zorunlu yayınlar nelerdir?
Kamu spotu Üst Kurul tarafından tavsiye edilen ve ücretsiz yayınlanan kamu hizmeti duyurularıdır. Kamu spotlarına ilişkin başvuru şekli, süresi gibi unsurlar “Kamu Spotları Yönergesi” ile düzenlenmiştir. Zorunlu yayınlar ise kanunlar çerçevesinde yayınlanması mecburi olan ve kamu kurumlarınca hazırlanıp Üst Kurulca uygun görüşle yayın kuruluşlarına gönderilen yayınları ifade etmektedir.
İzleyici temsilciliği medya hizmet sağlayıcılar için bir zorunluluk mudur?
Evet. Üst Kurulumuzun ulusal televizyon kanalları ile yaptığı görüşmeler sonucu 2006 yılından itibaren gönüllülük esasına dayalı olarak uygulanmaya başlayan “İzleyici Temsilciliği” 6112 Sayılı Yasa’nın yürürlüğe girmesiyle tüm yayıncılar için bir zorunluluk haline gelmiştir.
Akıllı İşaretler nedir? Nasıl Belirlenir? Medya Hizmet Sağlayıcılar için kullanmak zorunlu mudur?
Koruyucu sembol sistemi, televizyon yayınlarının içeriğiyle ilgili bilgilendirici bir sınıflandırma sistemidir. Akıllı İşaretler adı verilen bu sistem, çocukların zararlı içerikten korunmasını sağlayabilmek için yayın içerikleri hakkında izleyiciye bilgi vererek uyaran, RTÜK tarafından geliştirilmiş bir ortak denetim sistemidir. Yayınlarda yer alan işaretler, medya hizmet sağlayıcıların, RTÜK tarafından oluşturulmuş internet tabanlı bir programı kullanarak eriştikleri soru formunu doldurmaları ile sistem tarafından otomatik olarak belirlenir. Yani; programlarda kullanılan Akıllı İşaretleri medya hizmet sağlayıcılar soru formunu doldurarak kendileri belirlemekte ve yayınlarda kullanmaktadırlar. Akıllı İşaretlerin kullanılması 6112 sayılı Kanun gereğince zorunludur.