Uluslararası İlişkiler Dairesi Başkanlığı
Soru1:Uluslararası İlişkiler Dairesinin görevleri nedir?
Cevap:Daire Başkanlığımız, görsel-işitsel medya hizmetlerinin Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi başta olmak üzere ülkemizin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara uygunluğunu gözetir; gerekli hallerde ilgili devletlerin yetkili makamlarıyla temasa geçer.Avrupa Konseyi bünyesinde görsel-işitsel medya hizmetleri alanında çalışmalar yürüten ve Bildiri, Tavsiye Kararı, İlke Kararı vb. metinler hazırlayan “Medya ve Bilgi Toplumu Yürütme Komitesi (CDMSI)” çalışmalarına katılır.
Avrupa Birliğine adaylık sürecinde görsel-işitsel medya hizmetleri alanının yer aldığı “Bilgi Toplumu ve Medya“ başlıklı 10. faslın mevzuat uyum çalışmalarında yer alır; görsel-işitsel medya alanının düzenlenmesinden sorumlu düzenleyici otoritelerin bir araya gelerek oluşturduğu ve Üst Kurulumuzun da üyesi olduğu Avrupa Düzenleyici Otoriteler Platformu (EPRA), Karadeniz Yayıncılık Düzenleyici Otoriteler Forumu (BRAF), İslam İşbirliği Teşkilatı Yayıncılık Düzenleyici Otoriteler Forumu (IBRAF) ile Akdeniz Düzenleyici Otoriteler Ağı (MNRA) vb. uluslararası platformların çalışmalarını Üst Kurul adına takip eder ve katkıda bulunur. Üst Kurul benzeri düzenleyici kuruluşlarla ikili ilişkileri geliştirici işbirliği protokolleri hazırlar.
Soru2:Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği arasındaki fark nedir?
Cevap:Avrupa Konseyi, merkezi Strasbourg (Fransa)’da olan, Türkiye dâhil Avrupa genelinde 47 ülkenin üye olduğu ve insan hakları, demokrasi ile hukukun üstünlüğü alanlarında çalışmalar yürüten, 1949 yılında kurulmuş olan uluslararası bir örgüttür.
Avrupa Birliği ise, 28 Avrupa ülkesinin üye olduğu, merkezi Brüksel’de (Belçika) olan siyasi ve ekonomik uluslar üstü bir birliktir.
Soru3:Avrupa Birliğine adaylık sürecinde RTÜK hangi faslın görüşmelerine katkı sağlamaktadır?
Cevap:RTÜK, 3 Ekim 2005 tarihinde başlatılan ve AB müktesebatı ile ulusal mevzuatımızın değerlendirmeye alındığı 35 fasıldan sekiz tanesinin tanıtıcı ve ayrıntılı tarama toplantılarına katılarak bu süreçte aktif bir şekilde yer almıştır.
Hâlihazırda RTÜK temel olarak “Bilgi Toplumu ve Medya” başlıklı 10. Fasıl toplantılarında yer almaktadır.
Soru4:Avrupa Birliği’nin görsel-işitsel alanda düzenlemesi var mı?
Cevap:Avrupa Birliği’nin görsel-işitsel alanı düzenlemek adına hazırladığı ilk mevzuat “Sınır Tanımayan Televizyon Yönergesi – Television Without Frontiers Directive” adı altında hazırlanmış olup, 1987 yılında yürürlüğe girmiştir. Teknolojik gelişmelere ve sektör ihtiyaçlarına binaen Yönergede ilk değişiklik 1997 yılında yapılmış, isteğe bağlı medya hizmetlerini de kapsayan ikinci değişiklik sonrasında “Görsel-işitsel Medya Hizmetleri Yönergesi – Audiovisual Media Services Directive” adını alan mevzuat 2010 yılında yürürlüğe girmiştir.
Soru5:AB’ye adaylık sürecinde görsel-işitsel alanı düzenleyen ulusal mevzuatta değişiklik yapıldı mı?
Cevap:3 Mart 2011 tarihinde yürürlüğe giren Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri hakkında Kanun AB ‘nin görsel-işitsel alanı düzenleyen Görsel-işitsel Medya Hizmetleri Yönergesi” hükümlerine tam uyumlu olarak hazırlanmıştır.
Soru6:Yurtdışında RTÜK benzeri düzenleyici kuruluşlar var mı?
Cevap:Özel yayıncılığın gelişmiş olduğu tüm ülkelerde sektörü düzenleyen bağımsız idari otoriteler bulunmaktadır.
Soru7:RTÜK’ün üye olduğu uluslararası kuruluşlar var mı?
Cevap:RTÜK, Avrupa Düzenleyici Otoriteler Platformu (EPRA), Karadeniz Yayıncılık Düzenleyici Otoriteler Forumu (BRAF), İslam İşbirliği Teşkilatı Yayıncılık Düzenleyici Otoriteler Forumu (IBRAF) ile Akdeniz Düzenleyici Otoriteler Ağı (MNRA) üyesidir.
Soru8:Düzenleyici otoritelerin bir araya gelerek oluşturdukları uluslararası platformların işlevi nedir?
Cevap:Bu platformlar, teknolojik gelişmelerin sürekli dönüştürdüğü ve yeni çözümlere ihtiyaç duyulan görsel-işitsel medya hizmetleri alanında üye düzenleyici otoriteler arasında diyalog ve işbirliği ortamının tesis edilmesini, düzenli bir bilgi, görüş ve tecrübe alışverişinin yapılmasını sağlamaktadır.
Soru9:RTÜK hangi uluslararası platformların kuruluşuna öncülük etmiştir?
Cevap:Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’ne (KEİ) üye ülkelerin yayıncılık düzenleyici otoritelerini kapsayan bir platform oluşturmak üzere RTÜK tarafından 2007 yılında bir proje hazırlanarak Dışişleri Bakanlığı’nın bilgisi dâhilinde KEİ üyesi on iki ülkenin yetkililerine iletilmiştir. KEİ'ye üye ülkelerin yayıncılık düzenleyici otoriteleri arasında işbirliği olanaklarını geliştirmek, görüş alış verişi zeminini oluşturmak üzere bir forumun kurulması amacıyla Türkiye tarafından hazırlanan bu öneri, 4–5 Aralık 2007 tarihlerinde Ukrayna’nın başkenti Kiev’de gerçekleştirilen KEİ Enformasyon ve Komünikasyon Teknolojileri Çalışma Grubu Toplantısı’nda kabul görmüştür.KEİ Yayıncılık Düzenleyici Otoriteleri, RTÜK'ün ev sahipliğinde 30 Haziran 2008 tarihinde İstanbul’da bir araya gelerek Karadeniz Yayıncılık Düzenleyici Otoriteleri Forumunu (BRAF) kurmuştur.
İslam İşbirliği Teşkilatı Yayıncılık Düzenleyici Otoriteleri Forumu (IBRAF), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Üye Ülkelerinin yayıncılık düzenleyici otoriteleri arasında diyalog ve işbirliğinin geliştirilmesi, bilgi, görüş ve tecrübe alışverişinin sağlanması amaçlarına yönelik uluslararası bir organizasyon olarak kurulmuştur. RTÜK’ün önderliğinde IBRAF’ın kuruluşuna ilişkin sunulan proje teklifi, 11–13 Ekim 2010 tarihlerinde Senegal’in Dakar şehrinde gerçekleştirilen toplantıda, Enformasyon ve Kültürel İşler Daimi Komitesi (COMIAC) tarafından kabul edilmiştir. Daha sonra, 17–18 Kasım 2011 tarihlerinde İstanbul’da “Kuruluş Toplantısı” gerçekleştirilip IBRAF’ın kuruluşunu ilan eden Ortak Deklarasyon kamuoyu ile paylaşılmıştır. Nihayet 17–20 Nisan 2012 tarihlerinde Gabon’un Libreville şehrinde gerçekleştirilen İİT Enformasyon Bakanları Konferansı’nda (ICIM) 57 Üye Ülke Bakanları tarafından onaylanarak IBRAF hukuki hüviyetini kazanmıştır.
Soru10:Görsel-işitsel alanla ilgili ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler var mı?
Cevap:Bu alanla ilgili sözleşmelerin en başında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi gelmektedir. Bununla beraber Üst Kurulumuzca yerine getirilen tüm görevlerde Anayasa’nın 90. Maddesi uyarınca usulüne uygun olarak imzalanıp, taraf olunan uluslararası sözleşmelerin görsel-işitsel medya ile ilgili hükümlerine riayet edilmektedir.
Soru11: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10’uncu maddesi görsel-işitsel alanı düzenleyen ulusal mevzuatımızda nasıl ele alınmıştır?
Cevap:İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. maddesi düşünceyi açıklama ve haberleşme özgürlüğünü düzenlenmektedir. Sözleşmeye göre, düşünceyi açıklama ve haberleşme özgürlüğü mutlak değildir. Bu özgürlüğe yapılacak her türlü sınırlamanın kanunla yapılması ve demokratik bir toplumda zorunlu olması gerekmektedir.
6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun, Sözleşmenin 10. Maddesi hükümlerine uygun olarak hazırlanmış olup ifade ve haber alma özgürlüğü Kanunun, 1’ inci maddesinin birinci fıkrasında “Bu Kanunun amacı; radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi, ifade ve haber alma özgürlüğünün sağlanması,…..” şeklinde düzenlenmiştir.
Madde 10-
“1. Herkesin anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, görüş edinme ve resmi makamlarca karışılmaksızın ve ülke sınırlarına bakılmaksızın bilgi ve düşüncelerin alınıp verilme özgürlüğünü de içerir. Bu madde, devletleri radyo, televizyon ya da sinema girişimlerini izne bağlamaktan alıkoymaz.
- Kullanılması ödev ve sorumluluklar içeren bu özgürlükler; demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, ülke bütünlüğü, kamu güvenliğinin gerekleriyle ve kamu düzeninin korunması ya da suçun önlenmesi, genel sağlık ve ahlakın, başkalarının ün ve haklarının korunması, gizliliği olan bilgilerin açıklanmasının önlenmesi ya da yayın organının otorite ve yansızlığının sağlanması için gerekli olan ve yasayla konulan kural, koşul, kısıtlama ve cezalara bağlanabilir.”